Του Edward Luce
Κανένας δεν μπορεί να πει ότι δεν είχε προειδοποιηθεί. Ο Ντόναλντ Τραμπ υποσχέθηκε να απαγορεύσει τη χορήγηση βίζας στους μουσουλμάνους, να βάλει την «Αμερική πρώτα» στο εμπόριο και να διορίσει συντηρητικούς στο Ανώτατο Δικαστήριο. Αυτό κάνει. Είπε επίσης ότι θα «εξαλείψει τον ISIS» και ότι θα χτίσει τείχος στα σύνορα με το Μεξικό. Να αναμένετε ανακοινώσεις γι’ αυτά στο προσεχές μέλλον. Το ίδιο για μεγάλες μειώσεις φόρων και για σαρωτική απορρύθμιση. Ό,τι βλέπεις παίρνεις.
Ίσως να μην έχει διαβάσει ποτέ κανένα βιβλίο, αλλά ο κύριος Τραμπ πάντα ήταν ένα ανοιχτό βιβλίο. Αν θέλετε να προετοιμαστείτε για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, θα πρέπει να μάθετε το εγχειρίδιο του Τραμπ. Το κλειδί είναι η φιλοσοφία του για τη διαχείριση καταστάσεων. Καθώς βρίσκεται στην όγδοη δεκαετία της ζωής του δεν πρόκειται να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο κάνει δουλειές.
Ο πρώτος κανόνας του είναι να μην παραδέχεσαι ποτέ ένα λάθος. Ο κύριος Τραμπ θα πεισμώσει αντί να ζητήσει συγγνώμη. Ακόμα και απλά λάθη θα γίνουν, δυστυχώς, επίσημη πολιτική. Είναι ασαφές, για παράδειγμα, αν ο κύριος Τραμπ απέφυγε εσκεμμένα να αναφέρει τους Εβραίους στη δήλωσή του για την Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος. Αλλά είναι τώρα προσηλωμένος στο να μην τους αναφέρει. Ίσως να ήταν ένα προεκλογικό σύνθημα ότι θα πληρώσει το Μεξικό για το τείχος. Αλλά τώρα αυτό αποτελεί βασικό στόχο για τις σχέσεις ΗΠΑ - Μεξικού. Ο πρόεδρος του Μεξικού, Ενρίκε Πένια Νιέτο δεν είχε άλλη επιλογή παρά να ακυρώσει το ταξίδι του στην Ουάσιγκτον την περασμένη εβδομάδα. Για τον κύριο Τραμπ, το κόστος της επιμονής σε μια κακή πολιτική σχεδόν πάντα θα είναι μικρότερο από εκείνο της παραδοχής λάθους.
Ο δεύτερος κανόνας είναι να τιμωρείς τους επικριτές σου. Αν τα βάλεις με τον κύριο Τραμπ, θα ανταποδώσει το χτύπημα δέκα φορές πιο δυνατά. Το γεγονός ότι κατέχει πλέον τον άμβωνα του σημαντικότερου νταή στον κόσμο έχει επιπτώσεις - όπως ανακαλύπτουν οι υπάλληλοι της αμερικανικής κυβέρνησης. Την περασμένη εβδομάδα απέλυσε τη Σάλι Γέιτς, την υπηρεσιακή υπουργό Δικαιοσύνης, επειδή αρνήθηκε να υποστηρίξει στο δικαστήριο την κακοσχεδιασμένη προσωρινή απαγόρευση για την έκδοση βίζας σε πολίτες από επτά κυρίως μουσουλμανικές χώρες. Την κατηγόρησε για προδοσία αντί για μια επαγγελματική διαφορά απόψεων.
Ο εκπρόσωπος του κυρίου Τραμπ ζήτησε από τους Αμερικανούς διπλωμάτες να παραιτηθούν αντί να καταθέσουν τις διαφωνίες τους μέσω του «καναλιού διαφωνίας» του υπουργείου Εξωτερικών που λειτουργεί εδώ και πολύ καιρό (Στμ.: θεσμοθετημένη λειτουργία στο αμερικανικό ΥΠΕΞ για τη διατύπωση διαφωνίας με την κυβερνητική γραμμή). Η επισήμανση της αδυναμίας μιας πολιτικής αποτελεί βασικό καθήκον οποιουδήποτε βρίσκεται σε σοβαρή κυβερνητική θέση. Ο κύριος Τραμπ κατέστησε σαφές ότι θέλει χειροκροτητές, όχι επικριτές.
Οι ξένοι ηγέτες, συμπεριλαμβανομένης της καγκελαρίου της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ θα πρέπει να είναι προσεκτικοί. Ο κύριος Τραμπ δεν θα διστάσει να κλιμακώσει όταν προκληθεί. Η κυβέρνησή του έχει ήδη επιτεθεί επιλεκτικά στη Γερμανία για υποτιθέμενη χειραγώγηση νομίσματος και επέκρινε σφόδρα την απόφαση της κυρίας Μέρκελ να δεχτεί Σύρους πρόσφυγες. Η κυρία Μέρκελ ορθώς προχωρά με μεγάλη προσοχή.
Αλλά και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προσέχουν. Πριν συμπληρωθούν 20 λεπτά αφότου ο διευθύνων σύμβουλος της Boeing Ντένις Μούιλεμπουργκ υπερασπίστηκε το ελεύθερο εμπόριο με την Κίνα, ο κύριος Τραμπ απείλησε ότι θα ακυρώσει τη συμφωνία για την κατασκευή ενός νέου προεδρικού αεροσκάφους (Air Force One). Όσοι υπολογίζουν ότι το αμερικανικό σύνταγμα θα περιορίσει τον πρόεδρο θα πρέπει να καταστρώσουν ένα σχέδιο Β’.
Ο κύριος Τραμπ έχει ξεκαθαρίσει ότι συμμερίζεται την άποψη του Ρίτσαρντ Νίξον ότι ο πρόεδρος μπορεί να επιλέγει ποιοι νόμοι ισχύουν για τον ίδιο. Από τους φορολογικούς ελέγχους μέχρι τις παρακολουθήσεις, είναι μεγάλο το οπλοστάσιο αντίποινων που έχει στη διάθεσή του.
Ο τρίτος κανόνας είναι να κάνεις ό,τι χρειάζεται για να προωθήσεις τη φίρμα (του προϊόντος). Ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να τροποποιείς την πραγματικότητα ή να μηχανεύεσαι μια εναλλακτική πραγματικότητα. Αυτό που αποδίδει στην επιχειρηματικότητα του κυρίου Τραμπ έχει πολύ μεγαλύτερες επιπτώσεις τώρα που είναι ο ανώτατος διοικητής των ενόπλων δυνάμεων. Την επομένη της ορκωμοσίας του είπε στους υπαλλήλους της CIA ότι η βροχή σταμάτησε μόλις άρχισε να εκφωνεί την ομιλία του. Οι μετεωρολόγοι δεν συμφώνησαν. Επίσης, κάλεσε προσωπικά τον επικεφαλής της Υπηρεσίας Εθνικών Πάρκων και τον διέταξε να διαγράψει ένα μήνυμα (tweet) που ήταν σε βάρος του, καθώς παρουσίαζε φωτογραφίες του αραιού πλήθους στη δική του ορκωμοσία σε σύγκριση με την κοσμοπλημμύρα στην ορκωμοσία του Μπάρακ Ομπάμα. Το μήνυμα αποσύρθηκε.
Αυτά είναι σχετικά μικρά ζητήματα. Όμως πώς θα αντιδράσει ο κύριος Τραμπ όταν επιστήμονες της κυβέρνησης εκδώσουν την επόμενη έκθεσή τους για την υπερθέρμανση του πλανήτη; Τι θα κάνει όταν η στατιστική υπηρεσία ανακοινώσει αύξηση της ανεργίας; Ακόμα δεν έχουμε χωνέψει τον απρόβλεπτο τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει ο κύριος Τραμπ τα γεγονότα. Λέγεται ότι η πρώτη απώλεια στον πόλεμο είναι η αλήθεια. Στην εποχή του κυβερνοπολέμου, η αλήθεια αποτελεί πρωτεύοντα στόχο. Όταν εχθρός αποσκοπεί να προκαλέσει σύγχυση, είναι διπλά σημαντικό ο πρόεδρος της Αμερικής να έχει επαρκή αξιοπιστία για να αντικρούσει τα ψέματα. Αυτό αποτελεί επιταγή για την εθνική ασφάλεια.
Είναι τόσο πιθανό να αποτελέσει ο κύριος Τραμπ πηγή έντονης προπαγάνδας όσο και να την ελέγξει. Κοιτάξτε την ετυμηγορία του για τις εκλογές του 2016. Η Χίλαρι Κλίντον κέρδισε σχεδόν 3 εκατομμύρια περισσότερες ψήφους, αλλά εκείνος επιμένει πως έγινε εκλογική νοθεία με 3-5 εκατομμύρια στημένες ψήφους. Είναι δύσκολο να βρεις ένα μεγαλύτερο «εναλλακτικό δεδομένο» από αυτό.
Κι αυτό μας φέρνει στον τελευταίο κανόνα: Η υπερηφάνεια υπεράνω όλων. Επειδή έχασε τη λαϊκή ψήφο, ο πρόεδρος δεν μπορεί να ξεπεράσει την παρόρμηση να αντικρούσει τις αμφιβολίες για τη νομιμότητα της νίκης του. Οι Φιλελεύθεροι δεν θα πάψουν να την τροφοδοτούν. Ο πειρασμός να ισχυριστεί ότι υπάρχει διαφθορά εκεί που δεν υπάρχει ή να ισχυριστεί ότι το σύστημα είναι στημένο πάντα θα στοιχειώνει τον κύριο Τραμπ. Θα παρασύρεται διαρκώς να αμφισβητεί το κράτος δικαίου της χώρας της οποίας ηγείται.
Εκείνοι που θέλουν να βλάψουν το κύρος της Αμερικής δεν χρειάζεται να κουνήσουν ούτε το δακτυλάκι τους. Το κάνει ο κύριος Τραμπ για αυτούς. Όπως είχε πει ο Ναπολέων: «Ποτέ μην σταματάς τον εχθρό σου όταν κάνει ένα λάθος».
