Έναν κυριολεκτικό διχασμό μεταξύ κοινωνίας και εξουσίας του Ερντογάν έφερε η συνεχιζόμενη επί δεκαήμερο μαζική διαμαρτυρία - κινητοποίηση που σφραγίζει τις εξελίξεις στη γείτονα. Ξεκινώντας από την πλατεία Ταξίμ (το όνομα σημαίνει... "χωρίζω", "διαιρώ"), οι δυναμικές διαδηλώσεις -κυρίως των νέων- πολιορκούν τον σύγχρονο σουλτάνο και το "σαράι" μεγασυμφερόντων που προωθεί. Βλέπετε, έντεκα χρόνια εξουσίας είναι αρκετά για να μετατρέψουν τον κάποτε αμφισβητούμενο και διωκόμενο πρωθυπουργό (από το κεμαλικό βαθύ κράτος) σε σύγχρονο, απολυταρχικό εξουσιαστή, που αδιαφορεί για τον παλμό και τις αγωνίες της κοινωνίας.
Αν η αφορμή για το κοινωνικό ξέσπασμα ήταν η καταστροφή του Γκεζί Παρκ (χώρος πρασίνου δίπλα στην πλατεία Ταξίμ) για να δημιουργηθεί ένα ακόμη σούπερ πολυκατάστημα στην Κωνσταντινούπολη, οι αιτίες που συσσωρεύτηκαν για να εκδηλωθεί η οργή των πολιτών ήταν πολλές.
Βασικά νομίζω πως είναι το γεγονός ότι ο νέος σουλτάνος έπαψε προ πολλού να "ακούει", να "υπολογίζει" τις όποιες διαφωνίες και αντιρρήσεις πολλών για τα φαραωνικά έργα που εξαγγέλλει και δρομολογεί (χέρι-χέρι με ένα αναδομημένο κύκλωμα μεγασυμφερόντων), η σταδιακή επιβολή μέτρων με ισλαμική ταυτότητα που προκαλούν τη δίκαιη αντίθεση των λαϊκών, των νέων, αλλά και η όλο και πιο αυταρχική άσκηση της εξουσίας που έχει συγκεντρώσει το πέρασμα του χρόνου. Όταν καταστρέφεις στο κέντρο της πόλης ένα από τα ελάχιστα σημεία πρασίνου και μάλιστα επιδεικνύεις ασύμμετρη και ακραία αστυνομοκρατική βία, τότε όσα έλεγες περί "υπηρεσιών" στην κοινωνία είναι κούφια λόγια.
Ναι, ο Ερντογάν κατάφερε με την ψήφο των γειτόνων να επικρατήσει απέναντι στο πάλαι ποτέ απόλυτα κυρίαρχο βαθύ κεμαλικό κράτος και στους πραξικοπηματίες, συνωμότες στρατηγούς. Ναι, κατόρθωσε να δώσει οικονομική ώθηση και ανάπτυξη στην Τουρκία και να φιλοδοξεί για ευρύτερο ρόλο στην περιοχή (και όχι μόνο), όμως, όσο η άσκηση της εξουσίας γινόταν όλο και πιο συγκεντρωτική, προσωποπαγής, απολυταρχική, τόσο φούντωναν οι αντιθέσεις και ήρθε τώρα η έκρηξη των κινητοποιήσεων, διαδηλώσεων.
Ίσως για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες έχουμε τόσο πλατιές, δυναμικές, κοινωνικές κινητοποιήσεις που δεν είχαν "κομματική", "θρησκευτική" παρακίνηση και ιδιαίτερα ο μαζικός ρόλος των νέων διαμορφώνει ένα νέο κοινωνικό και πολιτικό τοπίο στην Τουρκία. Μπορεί ο Ερντογάν να δρομολόγησε τον διάλογο με τους Κούρδους (τους οποίους έως πρόσφατα αντιμετώπιζε ανηλεώς και αγρίως), όμως τον διάλογο με την κοινωνία και πολύ περισσότερο με τους ξεσηκωμένους δεν τον "σηκώνει". Βλέπετε, είναι γυμνός! Ακόμη και ο πρόεδρος Γκιούλ είπε ότι "το μήνυμα ελήφθη", ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Αρίντς έδειξε μια διαλλακτικότητα, όμως ο "Ερντογάν ο μεγαλοπρεπής" συνεχίζει να θεωρεί παράνομους, πλιατσικολόγους και εγκληματίες τους διαδηλωτές!
Στην επιστροφή του από την περιοδεία στο Μάγκρεμπ "συγκέντρωσε" χιλιάδες υποστηρικτές του από τη "σιωπηλή πλειοψηφία" (τι σας θυμίζει, άραγε;) για να δείξει ότι παραμένει "κυρίαρχος". Όλοι γνωρίζουν ότι το πραγματικό σχέδιο είναι να εκλεγεί πρόεδρος την επόμενη χρονιά και συνεπώς όλα "υπηρετούν" αυτόν τον σχεδιασμό. Όμως τα τωρινά γεγονότα και οι όποιες εξελίξεις στη συνέχεια δεν αφήνουν τίποτε όπως πριν και το σχέδιο του Ερντογάν θα αντιμετωπίσει νέες και πολλές δυσκολίες. Μετά την Ταξίμ και τις δεκάδες κινητοποιήσεις σε όλη τη χώρα τίποτα δεν είναι ίδιο, και μάλιστα στο προσκήνιο μπαίνουν μαζικά και δυναμικά κοινωνικές, κινηματικές, συνδικαλιστικές και πολιτικές δυνάμεις που θα επηρεάσουν καθοριστικά τις εξελίξεις.
Ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο "ραγισμένος" ο Ερντογάν, ποτέ άλλοτε δεν είδε την κοινωνική δυναμική της δημοκρατίας, που δεν είναι μόνον οι εκλογές, όπως άλλωστε θύμισε ο... Γκιουλ. Ας προσέξει ο νέος σουλτάνος γιατί η ταχύτητα και η ένταση των γεγονότων πολλές φορές στην Ιστορία ξεφεύγει από κάθε -όσο απολυταρχική και να είναι- εξουσία. Άλλωστε, ακόμη και αν "μαζί του" είναι και παραμένουν τα πιο θρησκευόμενα στρώματα, αυτό δεν σημαίνει ότι αρκεί για να ολοκληρώσει την πορεία του στην προεδρία. Στη Συρία οι επιλογές του φαίνεται επίσης ότι δεν "βγαίνουν", με το Ισραήλ προσπαθεί να "διορθωθούν" οι σχέσεις, με τις ΗΠΑ επιδιώκει συνεννόηση παρά τα προβλήματα (παλαιότερα και νέα), με Μόσχα και Πεκίνο διατηρεί και ενισχύει τις επαφές.
Με διχασμένη την κοινωνία και σε διαρκή κινητοποίηση όμως ο Ερντογάν χάνει πολλά, αν δεν διακινδυνεύει τα πάντα.
