Ποιος ήταν άραγε ο κυρίαρχος του παιχνιδιού; Ποιος επέβαλε την ατζέντα του στο "παγκόσμιο χωριό"; Ποιος επηρέασε τη δυναμική των ανταγωνισμών του; Ποιος ήταν ο μεγάλος κερδισμένος κι ο μεγάλος χαμένος; Το γνωστό και μη εξεραιτέο Forbes, που ως γνωστόν απηχεί τα "πιστεύω" των παγκόσμιων ελίτ, ανακήρυξε ισχυρότερο ηγέτη του 2013 τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Ώς ένα σημείο, η συλλογιστική του είναι βασισμένη σε στέρεα επιχειρήματα."Ο πρόεδρος Πούτιν εδραίωσε τον έλεγχό του στη Ρωσία και στην παγκόσμια σκηνή", γράφει το περιοδικό σημειώνοντας πως "οποιοσδήποτε παρακολούθησε τη φετινή παρτίδα σκακιού στη Συρία, έχει πλέον μια σαφή εικόνα της μετατόπισης του επίκεντρου της παγκόσμιας ισχύος προς την πλευρά του Πούτιν".
"Ο πρώην ισχυρός άνδρας της KGB, που ελέγχει έναν στρατό εξοπλισμένο με πυρηνικές κεφαλές, μια μόνιμη έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και μερικά από τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο, έχει τη δυνατότητα να διεκδικήσει δύο ακόμα προεδρικές θητείες που θα μπορούσαν να τον διατηρήσουν στην εξουσία ώς το 2024!"... Άρα, δεν είναι μόνον η δυναμική της ηγεσίας του αλλά κι εκείνη των απώτερων επιδιώξεών του που κάνουν το άστρο του Ρώσου προέδρου να λάμπει στο παγκόσμιο στερέωμα.
Σε αντίθεση με τον Ομπάμα, που είναι πάντα έρμαιο των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο (βλέπε κλείσιμο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης), απολογητής απρόβλεπτων και ανεξέλεγκτων καταστάσεων (βλέπε σκάνδαλο NSA) και δέσμιος του αστρονομικού εξωτερικού χρέους των ΗΠΑ, ένα μεγάλο μέρος του οποίου βρίσκεται στα χέρια των Κινέζων, ο Ρώσος πρόεδρος δεν αντιμετωπίζει τέτοια "θέματα"...
Πρωταγωνιστές και κομπάρσοι
Αλλά τι σημαίνει αυτό; Ότι ο Ομπάμα ξέφτισε τόσο γρήγορα στη δεύτερη θητεία του; Ότι από πρωταγωνιστής έγινε κομπάρσος; Η συμφωνία με το Ιράν, η πρώτη συμφωνία των ΗΠΑ με την Τεχεράνη ύστερα από 35 χρόνια εχθρότητας, δεν επιτρέπει τέτοιες σκέψεις. Άλλωστε, ποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι βλέπει έναν αδύναμο Ομπάμα απ' τη στιγμή που ξέρει ότι είναι ο ηγέτης της μεγαλύτερης και πλέον καινοτόμου οικονομίας του πλανήτη, της χώρας που διαθέτει την πιο εξελιγμένη φονική μηχανή πολέμου στον κόσμο.
Στο ίδιο μήκος κύματος, αλλά σ' ένα άλλο, παράλληλο σύμπαν, η Άνγκελα Μέρκελ κράτησε κι εφέτος υπ' ευθύνη της ένα αξιοσέβαστο μερίδιο της παγκόσμιας εξουσίας. Απόστολος του νεοφιλευθερισμού και ιεροεξεταστής της λιτότητας στην Ευρώπη, η Μέρκελ εδραίωσε, με τη σειρά της, τον έλεγχο της Γερμανίας στη ζώνη του ευρώ, υπό την ανανεωμένη εντολή της πλειοψηφίας των Γερμανών ψηφοφόρων. Το πέτρινο χαμόγελό της είναι πλέον το μισητό σύμβολο του νεοφιλελεύθερου σοκ στην Ευρώπη. Ο αυστηρός παιδονόμος στο αναμορφωτήριο της "δημοσιονομικής εξυγίανσης" παρέμεινε στιβαρός και απόμακρος για άλλη μια χρονιά. Ο χρόνος όμως δεν είναι πάντα με το μέρος του κερδισμένου...
Κατά τα άλλα το 2013 ήταν η χρονιά των "κομπάρσων" που έγιναν πρωταγωνιστές... Πάπας, Σνόουντεν, Femen, Κιμ και λοιποί, έκλεψαν την παράσταση. Τα γεγονότα τούς αντάμειψαν με αναπάντεχη δημοφιλία αφού έπαιξαν το παιχνίδι της εξουσίας με τις δικό τους ιδιαίτερο και αντισυμβατικό τρόπο.
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: Ο "Σουλτάνος" απειλεί
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κέρδισε τρεις διαδοχικές εκλογές στην Τουρκία, τις τελευταίες το 2011, επιτυγχάνοντας το αδιανόητο ποσοστό τού 49,83%. Το κόμμα του στη συνείδηση της τουρκικής κοινωνίας ήταν το κόμμα των τίμιων φτωχών ανθρώπων και των συντηρητικών νοικοκυραίων και κυρίως το αντίπαλο δέος του κεμαλικού πολιτικοστρατιωτικού κατεστημένου.
Δυόμισι χρόνια μετά το 50% στις εκλογές και σχεδόν 100 χρόνια μετά τη διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας και την ίδρυση του τουρκικού κράτους, ο Ερντογάν εμφανίζεται πλέον και αντιμετωπίζεται από τους Τούρκους ως εχθρός της δημοκρατίας, εχθρός της κοινωνικής προόδου, ως... σουλτάνος. Ο ίδιος, πίσω από την αναστάτωση, βλέπει πράκτορες και ξένους δακτύλους, αντιδρά σπασμωδικά και έχει μπει σε έναν αυταρχικό -ακόμα και για τα δεδομένα της Τουρκίας- κατήφορο.
Η διακυβέρνηση Ερντογάν δεν ξέφυγε από την πεπατημένη των δεξιών κομμάτων: οικονομικός νεοφιλελευθερισμός, πολιτικός συντηρητισμός, αυταρχική διακυβέρνηση. Όμως οι καιροί αλλάζουν και μια νέα γενιά στη σημερινή Τουρκία, η γενιά που μεγάλωσε επί Ερντογάν, ιδίως τώρα που η κρίση χτυπάει και την πόρτα της, δεν είναι διατεθειμένη να παρακολουθήσει τον οθωμανικό νεοσυντηρητισμό του Ερντογάν. Με την υποχώρηση των κεμαλιστών και των στρατιωτικών άνοιξε την τελευταία δεκαετία στην Τουρκία ο ασκός του Αιόλου. Το αυταρχικό κράτος των στρατηγών, οι νέοι Τούρκοι δεν είναι διατεθειμένοι να το υποστούν σε ισλαμική συσκευασία.
Nέλσον Μαντέλα: Πίσω από την εικόνα του θρύλου
Έγραφε πρόσφατα ο Ζίζεκ με αφορμή τον θάνατο του Μαντέλα ότι αν είχαν δικαιωθεί τα ιδανικά για τα οποία αγωνίστηκε, δεν θα ετύγχανε της διεθνούς αναγνώρισης ούτε ο θάνατός του θα προκαλούσε παγκόσμιο πένθος. Πραγματικά, η Νότιος Αφρική των επιγόνων του Μαντέλα, είναι μια χώρα στην οποία το νεοφιλελεύθερο μοντέλο έχει επιβληθεί και δεν χρειάζεται καν να θυμηθούμε τη σφαγή των μεταλλωρύχων από την αστυνομία (με διαταγή πρώην συντρόφου τους μάλιστα) ή τη φαραωνική αντίληψη για τα έργα του Μουντιάλ για να το αντιληφθούμε.
Ο Μαντέλα ο ίδιος, μετά την ανάληψη της εξουσίας από τη μαύρη πλειοψηφία της Ν. Αφρικής, αποτραβήχτηκε από την εξουσία και ιδιώτευσε. Αυτό που μπορούσε να κάνει ο ίδιος το έκανε με προσωπικό κόστος - δεκαετίες στις φυλακές του καθεστώτος του απαρτχάιντ και με το προσωπικό του παράδειγμα της απλότητας και ταπεινότητας. Γι' αυτά άλλωστε, αυτός ο... "τρομοκράτης", κατά την Μ. Θάτσερ, έγινε και παγκόσμιο σύμβολο των καταπιεσμένων. Από κει και πέρα, η εξέλιξη των πραγμάτων επιβεβαίωσε ότι μια επανάσταση για να είναι νικηφόρα πρέπει να μην τελειώσει με την ανάληψη της εξουσίας. Η πορεία της Ν. Αφρικής το επιβεβαιώνει.
Mάργκαρετ Θάτσερ: "TINA" is dead
"H μάγισσα πέθανε" (The witch is dead) φώναζαν χορεύοντας άνδρες και γυναίκες στα πάρτι που διοργανώθηκαν σε ολόκληρη τη Βρετανία για να "εορταστεί" ο θάνατός της. Η κόρη του μπακάλη, Μάργκαρετ Χίλντα Θάτσερ, πέθανε στις 8 Απριλίου του 2013, στα 87 της, μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο. Όσο ζούσε η πρώτη και μοναδική γυναίκα πρωθυπουργός της Βρετανίας που κηδεύτηκε με πλήρεις στρατιωτικές τιμές, εφάρμοσε με στοχοπροσήλωση τις συνταγές του Μίλτον Φρίντμαν -όπως και ο φίλος της Ρόναλντ Ρήγκαν στις ΗΠΑ- και κατέστρεψε την πιο περήφανη εργατική τάξη καταντώντας την να ταΐζει τα μωρά Burger Kings στο μπλέντερ. Ως υπουργός Παιδείας, κατήργησε τη δωρεάν παροχή γάλακτος στα σχολεία της Βρετανίας στα παιδιά 7 έως 11 ετών. Στις τρεις πρωθυπουργικές θητείες της, οδήγησε τη βρετανική βιομηχανία σε μαρασμό, έριξε εκατομμύρια κόσμο στην ανεργία, ιδιωτικοποίησε δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς, δεν την "ευαισθητοποίησε" η διάρκειας ενός χρόνου ηρωική απεργία των ανθρακωρύχων και ποδοπάτησε το συνδικαλιστικό κίνημα, για να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη από τα προβλήματα στο εσωτερικό κήρυξε έναν πόλεμο στην άλλη άκρη του κόσμου για τις Μαλβίνες / Φόκλαντ. Μέχρι κεφαλικό φόρο -χωρίς εισοδηματικά κριτήρια- εισήγαγε... Αυτός ήταν και η καταστροφή της. Τελευταία πολιτική της μάχη, να γλυτώσει από τη Δικαιοσύνη ο ομοϊδεάτης της δικτάτορας της Χιλής Πινοτσέτ. Η κηδεία της (κακώς) δεν έγινε ιδιωτική δαπάνη, αν και η ίδια νεοφιλελεύθερη μέχρι το κόκκαλο, είχε δηλώσει «Δεν υπάρχει κοινωνία».
Αντζελίνα Τζολί: H "γενναία απόφαση" μιας σταρ
Συνήθως απασχολεί τα ΜΜΕ του κόσμου για το υψηλό κασέ της, για τις νέες της ταινίες, για τις ενδυματολογικές επιλογές της, για την προσωπική ζωή και τα πολλά παιδιά -όλα πανέμορφα- που έχει υιοθετήσει από κάθε σημείο της γης με συνοπτικές διαδικασίες. Η απόφαση της Αντζελίνα Τζολί να προχωρήσει σε προληπτική διπλή μαστεκτομή γιατί είχε 87% πιθανότητα να εμφανίσει καρκίνο του μαστού μονοπώλησε ακόμη και τα δικά μας δελτία ειδήσεων, ενώ χαρακτηρίστηκε "ηρωική", "γενναία", "παραδειγματική". Με βάση το ποια είναι, η Αντζελίνα Τζολί χειρίστηκε το ζήτημα πράγματι υποδειγματικά, επιχειρώντας με επιστολή, η οποία δημοσιεύθηκε στους New York Times με τίτλο: "Η ιατρική μου επιλογή", "να 'αφυπνίσει' και να ενημερώσει τις γυναίκες για τους κινδύνους και τις εναλλακτικές λύσεις παρουσιάζοντας την προσωπική της περιπέτεια".
Ωστόσο, η σταρ του Χόλιγουντ -κόρη επίσης σταρ του Χόλιγουντ - δεν μπορεί να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Δεν υπάρχουν οι "υλικοί όροι". Νοσηλεύτηκε στο εξειδικευμένο Pink Lotus Breast Center, την ώρα που άλλες γυναίκες δεν έχουν καν πρόσβαση στην εν λόγω εξέταση για τα γονίδια BRCA1 και BRCA2 ή σε μια απλή μαστογραφία. Έχοντας πρωταγωνιστήσει στην πρώτη της ταινία στα 7, έχοντας παρατήσει στα 14 την υποκριτική για να ανοίξει γραφείο κηδειών, έχοντας ασχοληθεί με το μόντελινγκ, έχοντας γυρίσει τον κόσμο με μια μαντήλα ως πρέσβειρα καλής θέλησης της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, η Αντζελίνα Τζολί ζει ακραία, όχι γενναία, επειδή μπορεί.
Femen: Φεμινιστικό αντάρτικο με όρους TV και social media
"Είμαι θεός" είχε γραμμένο στο γυμνό στήθος της η νεαρή γυναίκα -η οποία, όπως κάθε μέλος των Femen, είχε αναλογίες μοντέλου και πόζαρε ως επαγγελματίας- που ανέβηκε στην Αγία Τράπεζα και διέκοψε τη λειτουργία των Χριστουγέννων στον Καθεδρικό της Κολωνίας. Λίγες ημέρες νωρίτερα, στον ναό της Μαγδαληνής στο Παρίσι, μία επίσης πανέμορφη κοπέλα τάχθηκε υπέρ των αμβλώσεων, γυμνή από τη μέση και πάνω, με ένα μπλε βέλο στο κεφάλι. Κάτι αντίστοιχο είχε προηγηθεί και στην πλατεία του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη. Οι ακτιβισμοί των Femen, της οργάνωσης που ξεκίνησε τη δράση της από την Ουκρανία το 2008 περιορίζεται στις "γυμνόστηθες" διαμαρτυρίες όπου το σύνθημα γράφεται με μαύρη μπογιά στο σώμα. Ενίοτε ουρούν και δημοσίως, όπως έκαναν πρόσφατα σε φωτογραφίες του Ουκρανού προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Διακηρυγμένος στόχος τους, η καταπολέμηση του σεξισμού, της ομοφοβίας, του φασισμού και άλλων -"ισμών". Τον Απρίλιο στην Guardian, μία από τις επικεφαλής, η Ίνα Σεβτσένκο έγραφε: "Είμαστε ο φεμινιστικός στρατός του σοκ, μια μονάδα αγωνιστριών, μια σύγχρονη ενσάρκωση της λέξης 'ατρόμητος'".
Ωστόσο, η δράση τους -που βρίσκει διαφωνίες στο φεμινιστικό κίνημα- έχει εγείρει και ερωτηματικά σχετικά με τη χρηματοδότησή τους. Συγκεκριμένα, η 19χρονη Τυνήσια Αμίνα Τάιλερ, που είχε συλληφθεί "για άσεμνες πράξεις" αποχώρησε από τις Femen όταν δεν έλαβε σαφείς απαντήσεις αναφορικά με τη χρηματοδότηση της οργάνωσης. Το 2014 οι γυμνόστηθες καλλίγραμμες ακτιβίστριες προβλέπεται πως θα συνεχίσουν να προκαλούν όπως ορίζει η εποχή. Ωστόσο, επικοινωνιακό αντάρτικο τύπου "βυζάκια έξω" δεν μπορεί να φτάσει πολύ μακριά...
Πάπας Φραγκίσκος: Σταρ ή επαναστάτης;
Στα 2000 χρόνια της ιστορίας της, η Καθολικη Εκκλησία εξελίχθηκε σ' έναν ισχυρό, εκτεταμένο και στυγνό μηχανισμό θρησκευτικής προπαγάνδας και πολιτικής εξουσίας. Από τη σκοταδιστική Ιερά Εξέταση στις γενοκτονίες των "κονκισταδόρες" στη Λατινική Αμερική και την απαγόρευση των προφυλακτικών στην Αφρική του AIDS, το Βατικανό παραμένει μνημείο θρησκευτικού σωβινισμού. Η ανάδειξη ενός Πάπα από τη Λατινική Αμερική, που μαζί με την Αφρική υπήρξαν προνομιακοί χώροι δράσης της Καθολικής Εκκλησίας, φέρνει μαζί της μερικές σχεδόν επαναστατικές, με εκκλησιαστικούς όρους, αλλαγές. Ο Αργεντινός Πάπας που ανήκει στην ισχυρότερη σέκτα στο εσωτερικό της Καθολικής Εκκλησίας, αυτή των Ιησουιτών, από τη στιγμή της εκλογής του βάλθηκε να αλλάξει την εικόνα του "δυσκοίλιου" Βατικανού, μίλησε για την "τυραννία της θεοποιημένης αγοράς", για αλληλεγγύη και όχι φιλανθρωπία και γιόρτασε τα γενέθλιά του παίρνοντας πρωινό με αστέγους... Είναι το πρόσωπο του 2013, σύμφωνα με το περιοδικό Time, και ανακηρύχθηκε από το ανδρικό περιοδικό Esquire ως ο πιο καλοντυμένος άνδρας του 2013 (!)
Δεν είναι σαφές αν οι αλλαγές του Πάπα Φραγκίσκου θα διαποτίσουν τον καθολικό κόσμο και την εκκλησία, ή αν απλώς θα έχουμε τον πρώτο Πάπα "σταρ". Είναι σίγουρα θετικό, ο Πάπας να είναι άνθρωπος ψιλοκανονικός..., όμως η απαγόρευση του διαζυγίου, των αμβλώσεων, της αντισύλληψης, η ιδεολογία της ενοχής και της αμαρτίας, έχουν σημαδέψει πάρα πολύ την ανθρωπότητα για να μπορούν να ξεπεραστούν με ωραία τουίτς. Εκτός αν ο Αργεντινός Πάπας κουβαλάει μέσα του κάτι από τη θεολογία της Απελευθέρωσης...
Η «μητερούλα» Άνγκελα Μέρκελ
Η καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, αναδείχτηκε και το 2013 ως η ισχυρότερη γυναίκα του κόσμου - πιο ισχυρή από ποτέ. Παρά λίγο το κόμμα της να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία στη γερμανική Βουλή, στις εκλογές του Σεπτεμβρίου, με μοναδικό προεκλογικό όπλο τη σταθερά υψηλή δημοτικότητά της: «Με ξέρετε», ήταν το μήνυμα.
Οι Γερμανοί ψηφοφόροι την αντιμετωπίζουν ως τη «μητερούλα» που τους περνάει αναίμακτα μέσα από τις συμπληγάδες της κρίσης. Τους αρέσει η ηρεμία της, το ότι τα κάνει όλα «βήμα- βήμα», όπως λέει. Οι Γερμανοί πολιτικοί, πάλι, φίλοι και αντίπαλοι, την αντιμετωπίζουν ως μια επικίνδυνη τεχνικό της εξουσίας, ως γυναίκα - αράχνη. Μέχρι τώρα έχει καταφέρει να εξαφανίσει κάθε αντίπαλο, κάθε επίδοξο διάδοχο, η τελευταία της επιτυχία είναι ότι εξοστράκισε από τη Βουλή το Κόμμα των Φιλελευθέρων εταίρων της.
Εκτός συνόρων, η Μέρκελ είναι το κόκκινο πανί. Για τον ευρωπαϊκό Νότο είναι η ενσάρκωση της πολιτικής της δολοφονικής λιτότητας, για τους Αμερικανούς, η διστακτική, που βγάζει την ουρά της Γερμανίας έξω από τις παγκόσμιες ευθύνες, και για τους Ρώσους, η εκνευριστική γυναίκα που δε σέβεται αρκετά τον πρόεδρό τους. Ίσως η μεγαλύτερη δύναμή της είναι ότι δεν την ενδιαφέρει να περάσει στην Ιστορία.
Ο «θαυματοποιός» Χασάν Ροχανί
Ο νέος πρόεδρος του Ιράν, Χασάν Ροχανί, είχε ήδη κάτι να γιορτάσει την εκατοστή μέρα από τότε που ανέλαβε στην Τεχεράνη την εξουσία. Οι κυρώσεις που εδώ και δέκα χρόνια επέβαλαν οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. στο Ιράν- και που γονάτιζαν την οικονομία της χώρας- χαλαρώνουν μετά την εντυπωσιακή συμφωνία που υπέγραψε με τις δυνάμεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Και μάλιστα χωρίς να σταματήσει εντελώς το Ιράν το πυρηνικό του πρόγραμμα - αλλά μόνο για ειρηνική χρήση.
Το πρώτο θαύμα το έκανε ο Ροχανί, στην εξωτερική πολιτική. Τώρα οι πολίτες που ανέδειξαν τον μετριοπαθή κληρικό στην προεδρία περιμένουν να εκπληρωθούν και οι άλλες μεγάλες προσδοκίες τους. Προσδοκούν περισσότερη ελευθερία, περισσότερη ελευθεροτυπία, πιο άδειες φυλακές, λιγότερες εκτελέσεις. Κυρίως, προσδοκούν τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας - και γι' αυτό δεν αρκεί η μερική άρση των κυρώσεων. Το στοίχημα για τον Ροχανί είναι να τολμήσει ένα σταδιακό άνοιγμα, χωρίς να τσακιστεί πάνω στον βράχο των μουλάδων, χωρίς να συγκρουστεί μετωπικά με τον πανίσχυρο πνευματικό ηγέτη του Ιράν, Αγιατολλάχ Χαμενέι. Θα το κερδίσει, το 2014;
Ο «εκδικητής» Βλαντίμιρ Πούτιν
Για τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, το 2013 ήταν η χρονιά που πήρε το αίμα του πίσω. Ο επίδοξος τσάρος, που ελέγχει με σιδερένιο χέρι την απέραντη χώρα του, αλλά συνήθως είναι απομονωμένος στο τραπέζι των μεγάλων G8, κατάφερε να τσαλακώσει τους Αμερικανούς στο θέμα του Σνόουντεν αλλά και της Συρίας και τους Ευρωπαίους στο θέμα της Ουκρανίας. Έδωσε άσυλο στον άνθρωπο που αποκάλυψε τα αμερικανικά σκάνδαλα παρακολούθησης, απέτρεψε με τα όπλα της δικής του διπλωματίας μια αμερικανική επέμβαση στη Συρία -και μπορεί τελικά να διασώσει το καθεστώς Άσαντ που στηρίζει- και έβαλε τον πρόεδρο της Ουκρανίας να κλείσει την πόρτα στα μούτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κατά τα άλλα, καταδιώκει επιτυχώς όσους τολμούν να τον αμφισβητήσουν, συνήθως στέλνοντάς τους στα κάτεργα: από τα κορίτσια των Pussy Riot μέχρι τους ακτιβιστές της Greenpeace κι από τους αντιπολιτευόμενους μπλόγκερς μέχρι τους ολιγάρχες που δεν ανήκουν στη δική του παρέα. Στη Ρωσία του Πούτιν είναι πολύ δύσκολη η ανεξάρτητη δημοσιογραφία -τιμωρείται με λουκέτο σαν αυτό του πρακτορείου RIA Novosti- κι ακόμη πιο δύσκολη η ζωή των ομοφυλόφιλων. Μόνο για τους αθλητές στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς του Σότσι ο Πούτιν είναι πρόθυμος να δείξει… κατανόηση για τις σεξουαλικές τους επιλογές.
Ο «τελειωμένος» Σίλβιο Μπερλουσκόνι
Χαλκέντερος ήταν πάντοτε ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι και δεν είχε ποτέ ενδοιασμούς να εκβιάσει, να απειλήσει ή να λαδώσει για να κρατήσει την τεράστια περιουσία του και βεβαίως την εξουσία. Επιπλέον κατάφερνε πάντοτε να γοητεύει μια κρίσιμη μάζα των Ιταλών ψηφοφόρων, ως ηγέτης, ως μεγιστάνας κι ως ακούραστος κυνηγός του ποδόγυρου. Άβυσσος η ψυχή των Ιταλών! Όμως η στάμνα πάει πολλές φορές στη βρύση - και κάποτε σπάει. Για τον πρώην Ιταλό πρωθυπουργό, μεγάλο αφεντικό των μίντια και αιώνιο φοροφυγά, το 2013 ήταν η χρονιά της κρίσης. Μετά την οριστική καταδίκη του για φοροδιαφυγή -και όχι μόνο- η Γερουσία τον εξοστράκισε από τους κόλπους της. Χωρίς να καταφέρει αυτή τη φορά να ρίξει την κυβέρνηση, όπως απειλούσε.
Τέλειωσε οριστικά ο Μπερλουσκόνι για την Ιταλία; Η απάντηση είναι δύσκολη. Ο Καβαλιέρε εξακολουθεί να ελέγχει τα περισσότερα κανάλια της Ιταλίας, τα περισσότερα περιοδικά και μια μεγάλη εφημερίδα. Εξακολουθεί να έχει ένα δικό του κόμμα, έστω διασπασμένο. Εξακολουθεί να έχει απεριόριστους πόρους κι ένα αστείρευτο ταλέντο στον λαϊκισμό. Ακόμη κι αν τελείωσε, όμως, έχει σφραγίσει μια ολόκληρη εποχή στην Ιταλία, έχει ποτίσει βαθιά την πολιτική και την κοινωνία με το δηλητήριο του μπερλουσκονισμού.
Νίκολας Μαδούρο: Η εδραίωση του διαδόχου
Αν οι προεδρικές εκλογές του περασμένου Απριλίου μπορούν να θεωρηθούν σαν την τελευταία -έστω και μεταθανάτια- εκλογική νίκη του Ούγκο Τσάβες, οι δημοτικές εκλογές που διεξήχθηκαν τον φετινό Δεκέμβριο ήταν η πρώτη πραγματικά κρίσιμη δοκιμασία για τον διάδοχό του, Νίκολας Μαδούρο. Τελικά, το Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Βενεζουέλας (PSUV) επικράτησε με άνεση κερδίζοντας τις περισσότερες ψήφους και διατηρώντας τον έλεγχο στα δύο τρίτα των δήμων της χώρας.
Η δεξιά αντιπολίτευση είχε προσπαθήσει ανοιχτά να μετατρέψει την εκλογική διαδικασία σε δημοψήφισμα κατά της κυβέρνησης επιρρίπτοντας σε αυτήν όλες τις ευθύνες για τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει τους τελευταίους μήνες η Βενεζουέλα. Παρ' ότι το ΑΕΠ συνέχισε να αυξάνεται το πρώτο εξάμηνο του έτους και η ανεργία παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, υπάρχουν ελλείψεις σε βασικά αγαθά, διακοπές στην ηλεκτροδότηση και πληθωρισμός που αγγίζει πια το 54%.
Από την πλευρά της, η κυβέρνηση αποδίδει τα προβλήματα αυτά στον "οικονομικό πόλεμο" που διεξάγει εναντίον της η οικονομική ολιγαρχία. Για να κερδίσει τον πόλεμο αυτό, το Κοινοβούλιο έδωσε φέτος στον Μαδούρο τη δυνατότητα να εκδίδει έκτακτα διατάγματα "κατά της διαφθοράς". Στο ίδιο πλαίσιο έχουν προαναγγελθεί μέτρα για να περιοριστούν τα περιθώρια κέδρους των επιχειρήσεων και να δημιουργηθεί ένας νέος κρατικό φορέας που θα επιτηρεί τις πωλήσεις του δολαρίου από το σύστημα ελέγχου συναλλάγματος της Βενεζουέλας.
Μπο Σιλάι: Ο άνθρωπος που θα γινόταν "βασιλιάς"...
Πριν από μερικά χρόνια, τίποτε δεν έδειχνε ικανό να ανακόψει την πορεία του Μπο Σιλάι προς την κορυφή της κομματικής ιεραρχίας. Χαρισματικός και δημοφιλής, ο Μπο είχε διακριθεί σαν κυβερνήτης της επαρχίας Τσονγκτσίνγκ συνδυάζοντας μια εκστρατεία κατά του οργανωμένου εγκλήματος με την επαναφορά συνθημάτων από την εποχή της Πολιτιστικής Επανάστασης του Μάο. Η σταδιοδρομία του διακόπηκε όμως απότομα πέρυσι όταν το όνομα του ενεπλάκη σε σοβαρό σκάνδαλο διαφθοράς. Τον φετινό Σεπτέμβριο, ο Μπο καταδικάστηκε σε ισόβια για δωροδοκία, υπεξαίρεση και κατάχρηση εξουσίας. Λίγο αργότερα, υποστηρικτές του πρώην ανερχόμενου αστέρα της κινεζικής πολιτικής σκηνής ανακοίνωσαν την ίδρυση κόμματος.
Το Κόμμα του Ανώτατου Συντάγματος επιχειρεί να επαναφέρει στο προσκήνιο το σοσιαλιστικό σύνταγμα της Κίνας υπενθυμίζοντας ότι κανείς -ούτε το Κ.Κ- δεν μπορεί να το υπερβεί. "Τα τελευταία 30 χρόνια, κανείς από τους ηγέτες της χώρας δεν ακολούθησε την ιδέα της ισότητας. Η Κίνα έχει τεράστιες ανισότητες. Μερικοί είναι πλούσιοι και μερικοί φτωχοί. Αλλά ο Μπο χρησιμοποίησε τα χρήματα στην Τσονγκτσίνγκ για να κάνει τις ζωές των απλών ανθρώπων καλύτερες" σημειώνουν οι ιδρυτές του κόμματος.
Μαρίν Λεπέν: Η Ακροδεξιά γίνεται μέινστριμ
Το πρόσωπο της Μαρίν Λεπέν δέσποζε τον Οκτώβριο στο εξώφυλλο του περιοδικού Nouvel Observateur κάτω από τη λεζάντα "Η δημοσκόπηση που φοβίζει". Τι αποκάλυπτε; Ότι αν οι ευρωεκλογές διεξάγονταν εκείνη τη στιγμή, το Εθνικό Μέτωπο θα ψήφιζε ένας στους τέσσερις Γάλλους. Το βασικότερο και πιο ανησυχητικό συμπέρασμα είναι ότι για πρώτη φορά στην ιστορία του το κόμμα εξασφαλίζει το προβάδισμα σε μια δημοσκόπηση εθνικής εμβέλειας, συγκεντρώνοντας ποσοστό 24%, δηλαδή δύο ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το κεντροδεξιό UMP και πέντε μονάδες περισσότερες από το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα. Στις ευρωεκλογές του 2009, το Εθνικό Μέτωπο είχε αποσπάσει μόλις 6,34%.
Σε λιγότερο από τρία χρόνια όμως, η Μαρίν Λεπέν κατόρθωσε αυτό που ο πατέρας της και ιδρυτής του κόμματος Ζαν Μαρί Λεπέν επιδίωκε για δεκαετίες: να φέρει το Εθνικό Μέτωπο στο επίκεντρο της πολιτικής σκηνής. Βήμα προς βήμα, κατάφερε να αλλάξει την εικόνα του κόμματος, απομακρύνοντας κάποια στελέχη και "στρογγυλεύοντας" πολλές θέσεις.
Και φυσικά, το βασικότερο συστατικό της επιτυχίας ήταν η ίδια η οικονομική κρίση, την οποία η Λεπέν κατάφερε να φορτώσει σε καθετί "μη γαλλικό": την ανεξέλεγκτη μετανάστευση, την παγκοσμιοποίηση και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Προσφάτως, η Λεπέν εξήγγειλε την κοινή κάθοδο με άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις της Ακροδεξιάς στις ευρωεκλογές του Μαίου με στόχο να αναδειχτούν "τρίτη δύναμη" του Ευρωκοινοβουλίου.
Καμίλα Βαγιέχο: Η γοητεία της εξέγερσης
Νέα, όμορφη και μαχητική, η Καμίλα Βαγιέχο αναδείχτηκε πολύ σύντομα σε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα των φοιτητικών κινητοποιήσεων που συγκλονίζουν τα τελευταία χρόνια τη Χιλή. Εκπρόσωπος μιας γενιάς που δεν στρέφει τα βέλη της μόνο κατά της πινοσετικής Δεξιάς και των πολιτικών επιγόνων της, η Βαγιέχο ήταν πάντοτε ιδιαίτερα επικριτική για τη Μισέλ Μπασελέτ, τη μεγάλη νικήτρια των φετινών προεδρικών εκλογών. Οι φοιτητικές κινητοποιήσεις ξεκίνησαν άλλωστε το 2006, όταν στο προεδρικό μέγαρο της Λα Μονέδα βρισκόταν εκείνη και όχι ο δεξιός πολυεκατομμυριούχος Πινιέρα, ενώ ο κεντροαριστερός συνασπισμός της Κονσερτασιόν μετρούσε ήδη 16 χρόνια στην εξουσία.
Τον Νοέμβριο η Βαγιέχο εξελέγη βουλευτής του Κομμουνιστικού Κόμματος συγκεντρώνοντας 43,6% σε εργατική συνοικία του Σαντιάγκο. "Εμείς στο Κοινοβούλιο και οι άνθρωποι στους δρόμους θα υπερασπιστούμε την εφαρμογή του προγράμματος" δηλώνει η Βαγιέχο σημειώνοντας ότι "οι μεταρρυθμίσεις δεν εξαρτώνται από ένα συγκεκριμένο άτομο, έναν πρόεδρο ή μία προεδρία". Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση αποτελεί έναν από τους τρεις βασικούς πυλώνες του προεκλογικού προγράμματος της Μπασελέτ και η νέα γενιά της χιλιανής Αριστεράς φαίνεται αποφασισμένη να μην αρκεστεί σε απλές επιδιορθώσεις του εκπαιδευτικού συστήματος που κληροδότησε στη Χιλή η δικτατορία.
Έντουαρντ Σνόουντεν: Προδίδοντας τον Μεγάλο Αδελφό
Για την αμερικανική κυβέρνηση είναι προδότης, για τον υπόλοιπο κόσμο ήρωας. Στα τέλη Μαΐου, ο νεαρός υπάλληλος της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας των ΗΠΑ (NSA) έφτασε στο Χονγκ Κονγκ έχοντας μαζί του τέσσερις φορητούς υπολογιστές που είχαν αποθηκευμένα στη μνήμη τους μερικά από τα πιο βρόμικα μυστικά των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Τα όσα ακολούθησαν ξεπέρασαν και την πιο οργουελική φαντασία.
Με πρόσχημα την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η NSA είχε μετατρέψει το Ίντερνετ στη μεγαλύτερη συσκευή παρακολούθησης της Ιστορίας. Σύμφωνα με όσα αποκάλυψε -και συνεχίζει να αποκαλύπτει -ο Σνόουντεν-, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες κατασκόπευαν εκατομμύρια ανώνυμους χρήστες του Διαδικτύου, αλλά και ηγέτες ξένων χωρών όπως η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και η πρόεδρος της Βραζιλίας Ντίλμα Ρούσεφ.
Με τις αμερικανικές υπηρεσίες στο κατόπι του, ο Σνόουντεν έφτασε τον Ιούνιο στη Μόσχα, όπου παραμένει μέχρι σήμερα έχοντας λάβει προσωρινή άδεια παραμονής από την κυβέρνηση Πούτιν. Επόμενος προορισμός του φαίνεται ότι θα είναι η Βραζιλία, που εμφανίζεται διατεθειμένη να του προσφέρει άσυλο αψηφώντας τις απειλές της Ουάσιγκτον. Ενα μέτρο της εκδικητικότητας των αμερικανικών αρχών δίνει άλλωστε η καταδίκη, φέτος τον Αύγουστο, σε 35 χρόνια κάθειρξης του στρατιώτη Μπράντλεϊ Μάνινγκ για τις αποκαλύψεις του σχετικά με εγκλήματα πολέμου του αμερικανικού στρατού στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Κιμ Γιουνγκ-Ουν: Η σταλινική μινιατούρα
Με την κλασική συνταγή των εκκαθαρίσεων, ο μόλις 30 ετών διάδοχος της δυναστείας Κιμ στη Βόρεια Κορέα πήρε την κατάσταση στα χέρια του και βγήκε στο προσκήνιο. Η επιδίωξή του, το ίδιο "κλασική": να εξασφαλίσει τον απόλυτο έλεγχο του σταλινικού καθεστώτος. Η αρχή έγινε με τον άνθρωπο που δυνητικά θα μπορούσε να απειλήσει την εξουσία του, τον εξ αγχιστείας θείο του και πολιτικό μέντορά του, Τσανγκ Σονγκ-ταέκ. Ο Νο2 του καθεστώτος εκτελέστηκε με πολυβόλο στις αρχές Δεκεμβρίου ύστερα από συνοπτική δίκη και πρωτοφανή δημόσια διαπόμπευση, που ακόμα και για τις νόρμες αυτού του καθεστώτος, ήταν ένα ιδιαίτερα ασυνήθιστο φαινόμενο. Η φήμη του Τσανγκ ως "ερωτύλου" και άπιστου συζύγου και η αγάπη του για το ποτό, πρόσφεραν μοναδικά επιχειρήματα στην προπαγάνδα του καθεστώτος. Εκτός από "αντεπαναστάτης", κατηγορήθηκε για «ανάρμοστες σχέσεις με πολλές γυναίκες»...
Πίσω από την εκτέλεση του Τσανγκ, οι Δυτικοί αναλυτές βλέπουν να διαγράφεται η "ενστικτώδης αλληλεγγύη" μιας δυναστείας που απειλείται από τον χρόνο και είναι έτοιμη να κάνει τα πάντα για να υπερασπιστεί την κυριαρχία της. Ο 30χρονος Κιμ αναλαμβάνει ο ίδιος το ραντεβού με την
Ιστορία. «Ο στόχος κάθε ηγέτη της Βόρειας Κορέας είναι να πεθάνει στον ύπνο του», υπενθυμίζει χαρακτηριστικά Ρώσος αναλυτής. Την ίδια ώρα πάντως, η πολεμική ρητορική του επιγόνου Κιμ και οι απειλές του για πυρηνικό ολοκαύτωμα στη νοτιοανατολική Ασία κάνουν τους yesmen των ΗΠΑ στην περιοχή -Νότια Κορέα και Ιαπωνία- να χάνουν τον δικό τους ύπνο...
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ, ΚΑΚΗ ΜΠΑΛΗ, ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΡΙΚΚΑΣ, ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ
