i. Οι ad hoc επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, χάρη στη συνεχόμενη πίεση που δέχτηκε από την ευρωομάδα της Αριστεράς, έθιξε ποικιλοτρόπως το θέμα του φορολογικού ντάμπινγκ και της νομιμοποίησης μαύρου χρήματος, χωρίς ωστόσο να συνηγορήσει αποτελεσματικά στην υιοθέτηση προοδευτικών λύσεων στον χώρο της φορολογικής δικαιοσύνης. Μετά τις αποκαλύψεις των Luxembourg Leaks, συστήθηκε ειδική επιτροπή -και όχι εξεταστική- κατόπιν πρωτοβουλίας των Συντηρητικών, Φιλελευθέρων και Σοσιαλδημοκρατών, με σκοπό να προστατευτεί ο νεοεκλεγείς (τότε) πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Jean Claude Juncker.
Αργότερα, όταν έλαβαν δημοσιότητα αρχεία των Panama Papers, συστήθηκε εξεταστική επιτροπή, η οποία, αν και βελτιωμένη σε σχέση με την προηγούμενη, δεν κατάφερε να πραγματοποιήσει ολοκληρωμένο κοινοβουλευτικό έλεγχο. Εν μέρει, το πρόβλημα είναι και δομικό. Για χρόνια, οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών μπλόκαραν έναν νόμο -ρητά προβλεπόμενο από τις ευρωπαϊκές συνθήκες- οποίος θα εκχωρούσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξουσία παρόμοια με αυτή των εθνικών κοινοβουλίων, δηλαδή την αρμοδιότητα να κλητεύει μάρτυρες να καταθέτουν ενόρκως και να έχει πρόσβαση σε έγγραφα της Επιτροπής αλλά και εθνικών κυβερνήσεων.
Η ειδική επιτροπή για τα Luxembourg Leaks, τελικά, αναγνώρισε στην έκθεσή της ότι τα κράτη-μέλη αλλά και όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Επιτροπή, είχαν παραβιάσει το ενωσιακό δίκαιο. Το έργο της επιτροπής δυσχέρανε η έλλειψη πρόσβασης σε σχετικά έγγραφα της Επιτροπής και των εθνικών κυβερνήσεων. Εν τέλει, αν και ολοκλήρωσε το έργο της με δυσκολία, η επιτροπή επέλεξε να μην κατονομάσει τους πολιτικά υπεύθυνους για την καταστρατήγηση του ευρωπαϊκού δικαίου.
Η τελική έκθεση της εξεταστικής επιτροπής για τα Panama Papers υπερψηφίστηκε στην τελευταία Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου την περασμένη εβδομάδα. Οι εργασίες της εστίασαν σε μια βαθύτερη κατανόηση της προβληματικής φύσης των επικρατειών φορολογίας και εχεμύθειας. Τα συμπεράσματα της έρευνας συνοψίζονται, κυρίως, στην απόδοση ευθυνών στα ίδια τα κράτη-μέλη για παραβίαση και κακή μεταχείριση των ευρωπαϊκών κανόνων δικαίου, καθώς απέτυχαν πλήρως να συνεργαστούν και να ανταλλάξουν πληροφορίες μεταξύ τους για θέματα φορολογικά. Συνάμα, δεν εφάρμοσαν ούτε ενσωμάτωσαν σωστά το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Τέλος, όπως και στην επιτροπή των Luxembourg Leaks, διαπιστώθηκε η παραβίαση του θεμελιώδους κανόνα της αγαστής συνεργασίας ανάμεσα στα όργανα της Ε.Ε. και ανάμεσα στα όργανα και τα κράτη-μέλη, αφού ούτε οι μεν, ούτε οι δε δέχτηκαν να συνδράμουν την έρευνα της κοινοβουλευτικής επιτροπής.
ii. Μόνιμη Επιτροπή για θέματα Φοροδιαφυγής
Υπό το φως των αποκαλύψεων για τα Paradise Papers, το Ευρωκοινοβούλιο υπερψήφισε την πρόταση της έκθεσης της Επιτροπής για τα Panama Papers σχετικά με τη σύσταση Μόνιμης Επιτροπής για θέματα Φοροδιαφυγής. To έργο της προβλέπεται να ξεκινήσει στην επόμενη κοινοβουλευτική θητεία.
Μεταφορά κερδών με ενδοομιλική χρηματοδότηση
