Επτά εβδομάδες συμπληρώθηκαν σήμερα από την ημέρα των ομοσπονδιακών εκλογών στη Γερμανία και ακόμη δεν έχουν αρχίσει οι επί της ουσίας διαπραγματεύσεις για τη συγκρότηση του νέου κυβερνητικού συνασπισμού.
Ακόμη οι εντεταλμένοι των τεσσάρων κομμάτων που δηλώνουν ότι θέλουν να συγκυβερνήσουν - Χριστιανοδημοκράτες, Χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας, Φιλελεύθεροι και Πράσινοι- ξημεροβραδιάζονται σε συναντήσεις διερευνητικού χαρακτήρα, με τον χρόνο να μετράει ανάποδα, καθώς έχουν δεσμευτεί ότι μέχρι την Πέμπτη αυτή η διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί και θα αποφανθούν για το εάν πράγματι θα μπουν στην ουσιαστική φάση.
Το φιλοθέαμον κοινό παρακολουθεί μέρα παρά μέρα τα ρεπορτάζ για την πορεία των διερευνητικών επαφών, που θυμίζουν βαρετή αστυνομική ταινία, με κάθε κόμμα να έχει στείλει στο... πλατό τον δικό του καλό και κακό μπάτσο: τον άνθρωπο που τονίζει ότι γίνεται πρόοδος και γεφυρώνονται οι αντιθέσεις ώστε να σχηματιστεί η περιβόητη κυβέρνηση “Τζαμάικα” (από τα χρώματα των κομμάτων που ταυτίζονται με το πράσινο, μαύρο και κίτρινο της σημαίας της χώρας της Καραϊβικής) με ορίζοντα τετραετίας και τον άνθρωπο που επιμένει σε “κόκκινες γραμμές”, οι οποίες καθιστούν το εγχείρημα, αν όχι αδύνατο, εξαιρετικά δύσκολο.
“Καυτές” διαφορές
Η αλήθεια είναι ότι ο κατάλογος με τις “καυτές” διαφορές μεταξύ των τεσσάρων κομμάτων είναι ατέλειωτος, με αποτέλεσμα ήδη κάποιοι να έχουν φέρει στο τραπέζι το ενδεχόμενο νέων εκλογών -κάτι που μέχρι τώρα εθεωρείτο αδιανόητο στη Γερμανία, όπου οι ψηφοφόροι θεωρούν υποχρέωση των πολιτικών να καταλήξουν στους απαραίτητους συμβιβασμούς ώστε να διαχειριστούν τη λαϊκή ετυμηγορία.
Με το που πήγε να ανοίξει ο ασκός του Αιόλου, η -κατά τα άλλα σχεδόν αόρατη- Άνγκελα Μέρκελ βγήκε να ανακαλέσει αυτούς τους... τολμηρούς στην τάξη και να διαβεβαιώσει τους Γερμανούς ότι οι διαπραγματευτές θα εργαστούν σκληρότερα και γρηγορότερα.
Το πώς θα βρεθεί η χρυσή τομή, όμως, μεταξύ οικονομίας και οικολογίας, το πώς θα συνεννοηθούν οι υπέρμαχοι του ορίου στη μετανάστευση με αυτούς που θεωρούν αυτονόητο ότι πρέπει πάραυτα να προχωρήσει η επανένωση των οικογενειών των προσφύγων -ένα θέμα που “καίει” και την Ελλάδα-, το πώς θα γεφυρωθούν οι αντιθέσεις στο ζήτημα της “εισφοράς αλληλεγγύης” -που εισήχθη για την ανοικοδόμηση της πρώην ανατολικής Γερμανίας και λήγει το 2019- είναι ακόμη άγνωστο. Και δύσκολο.
Κι ακόμη δεν έχει πέσει, ανοιχτά τουλάχιστον, στο τραπέζι το θέμα της μοιρασιάς των υπουργείων, το οποίο και στη Γερμανία, όπως και παντού, είναι πάντοτε το αντικείμενο του πιο σκληρού παζαριού.
Οι συμβιβασμοί
Πάντως, όσο πλησιάζει η 16η Νοεμβρίου -η ημέρα λήξης των διερευνητικών επαφών-, τόσο μεγαλώνει η συμβιβαστική διάθεση. Ο πρόεδρος των Φιλελευθέρων (FDP), για παράδειγμα, ο Κρίστιαν Λίντνερ, που λέγεται ότι είναι ένας από τους διεκδικητές του υπουργείου Οικονομικών στην κυβέρνηση “Τζαμάικα”, έβαλε νερό στο κρασί του στο θέμα του ESM, του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης, το οποίο επίσης αφορά άμεσα την Ελλάδα.
Στο προεκλογικό πρόγραμμα του FDP περιλαμβανόταν σαφώς ότι o ESM πρέπει να καταργηθεί, αφού κατά τη γνώμη του κόμματος αποτελεί το όχημα για τη μεταφορά πόρων από τη μια χώρα στην άλλη.
Σε γραμμή Σόιμπλε
Στο “Spiegel” που κυκλοφόρησε χθες ο Λίντνερ δηλώνει ότι “δεν μπορεί ένα κόμμα του 11% να υπαγορεύσει στη Γερμανία και σε ολόκληρη την Ευρώπη τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει”, άρα παίρνει πίσω το αίτημα, αντικαθιστώντας το με ένα εξίσου προβληματικό -για την Ευρώπη- αίτημα, το οποίο όμως συμμερίζονται οι Χριστιανοδημοκράτες, ή έστω ο Σόιμπλε, όταν ήταν ακόμη υπουργός.
Λέει ο Λίντνερ ότι “ο ESM έχει αποκτήσει με τον καιρό δεξιότητες στο θέμα της επιτήρησης των κριτηρίων σταθερότητας” και είναι συχνά πιο “¨αντικειμενικός” από την Κομισιόν. Υπενθυμίζεται ότι ο Σόιμπλε έχει αφήσει επανειλημμένα να εννοηθεί πως η Κομισιόν λειτουργεί πολιτικά, και αφήνει χαλαρά τα λουριά στις κυβερνήσεις που δεν πληρούν τα κριτήρια σταθερότητας, ειδικά εάν πρόκειται για μεγάλες χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία. Οπότε, για τον Λίντνερ, “εάν είναι να μείνει ο ESM, θα μπορούσε να είναι ένα εργαλείο για περισσότερη πειθαρχία”.
Αυτοκίνητα και προσφυγικό
Ακούγεται παράξενο για τα ελληνικά δεδομένα, αλλά ένα μείζον πρόβλημα στις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνηση, συνασπισμού στη Γερμανία - με την ισχυρή αυτοκινητοβιομηχανία, που αποδείχθηκε επιρρεπής σε σκάνδαλα ρύπων- είναι το μέλλον των μηχανών εσωτερικής καύσης.
Σ’ αυτό το θέμα φαίνεται ότι βάζουν νερό στο κρασί τους οι Πράσινοι, καθώς δεν επιμένουν πλέον στο να δοθεί τέλος στις μηχανές εσωτερικής καύσης για οχήματα έως το έτος 2030. Επίσης παραιτούνται και από την απαίτησή τους να δοθεί συγκεκριμένη ημερομηνία για τον τερματισμό της λειτουργίας μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με άνθρακα - κάτι που δεν ήθελαν με τίποτε οι Χριστιανοδημοκράτες που κυβερνούν σε περιοχές με ανθρακωρυχεία.
Σε αντάλλαγμα γι’ αυτές τις υποχωρήσεις, που έχουν να κάνουν με την “ψυχή” του κόμματος, οι Πράσινοι ζητούν από τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Φιλελεύθερους να δεσμευθούν πως μια κυβέρνηση «Τζαμάικα» θα καταβάλει «κάθε προσπάθεια» ώστε το όχημα του μέλλοντος να κινείται με μηδενικές εκπομπές ρύπων. Και κυρίως ζητούν τώρα από τα άλλα κόμματα να προχωρήσουν με τη σειρά τους σε συμβιβασμό στο προσφυγικό ζήτημα, κυρίως σε ό,τι αφορά την επανένωση οικογενειών και τη δημιουργία νόμιμων οδών εξόδου.
Στο θέμα της επανένωσης των οικογενειών συμφωνούν οι Φιλελεύθεροι - καθώς εκτιμούν ότι έτσι διευκολύνεται η ένταξη των προσφύγων στη γερμανική κοινωνία- αλλά διαφωνούν κάθετα οι Χριστιανοκοινωνιστές, που πιστεύουν πως κάθε τι που μοιάζει με... υποχώρηση στο προσφυγικό ενισχύει την Εναλλακτική για τη Γερμανία, η οποία φαίνεται ότι μπορεί άνετα να τους στερήσει την αυτοδυναμία στις τοπικές εκλογές του 2018 στη Βαυαρία.
Τα επόμενα βήματα
Από αύριο αναμένονται και άλλες κινήσεις καλής θέλησης από όλες τις πλευρές, ώστε να είναι εφικτή η σύνταξη ενός κοινού πορίσματος μέχρι την Πέμπτη, που θα επιτρέψει την έναρξη των επίσημων διαπραγματεύσεων με στόχο τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού.
Τη μεγαλύτερη αγωνία εικάζεται ότι την έχει η Μέρκελ, που ποντάρει σχεδόν τα πάντα σε μια επιτυχία των διερευνητικών επαφών, ώστε να ξεπεράσει τον σκόπελο της συζήτησης για τα αίτια του εκλογικού φιάσκου σχετικά ανώδυνα. Στην αντίθετη περίπτωση, εάν ναυαγήσει το εγχείρημα «Τζαμάικα», το προεδρείο του κόμματός της στις 17 Νοεμβρίου δεν θα συζητήσει μόνο για την αποτυχία στις εκλογές, αλλά σχεδόν αναγκαστικά και για το πολιτικό μέλλον της καγκελαρίου.
