Το θέμα είναι οι διατυπώσεις στην όποια πολιτική συμφωνία για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέος, διατυπώσεις που πρέπει να... χωράνε και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που θα ήθελε μια “σημαντική παρέμβαση” από τους Ευρωπαίους, και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που θα ήθελε μια “σαφή δέσμευση” από το Eurogroup, και το Βερολίνο, που θα ήθελε και την πίτα ολόκληρη (μέσα στο ελληνικό πρόγραμμα το ΔΝΤ) και τον σκύλο χορτάτο (καμία δέσμευση με αριθμούς, τουλάχιστον μέχρι τις ομοσπονδιακές εκλογές του Σεπτεμβρίου). Οπότε, όλοι ασχολούνται τώρα με τις διατυπώσεις.
Κατ’ αρχάς, η λέξη “κούρεμα” έχει ξεχαστεί από καιρό. Πρωτίστως, διότι και μόνο το άκουσμά της προκαλεί νευρική κρίση στον Γερμανό υπουργό Οικονομικών - και όχι μόνο. Ωστόσο, η κίνηση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να βγει στην εφημερίδα “Bild”, δύο ημέρες πριν από το χθεσινό Eurogroup, και να πει ούτε επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής, ούτε μείωση επιτοκίων, ούτε εξαγορά των -ακριβών- χρεών προς το ΔΝΤ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθεροποίησης (ESM) ξεπέρασε ακόμη και τις αντοχές των κυβερνητικών του εταίρων. Βγήκε, λοιπόν, την επομένη ο υπουργός Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, από τις σελίδες της “Sueddeutsche” του Μονάχου να τονίσει ότι «είχαμε επανειλημμένως υποσχεθεί στην Ελλάδα ελάφρυνση του χρέους και τώρα πρέπει να τηρήσουμε την υπόσχεση». Προσθέτοντας, χωρίς να αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας ότι δεν αναφέρεται στον Σόιμπλε, ότι αυτό δεν επιτρέπεται να προσκρούσει «σε γερμανική αντίσταση».
Κι επειδή η ρήξη μέσω των εφημερίδων ήταν ξεκάθαρη -κι επειδή μέχρι τον Σεπτέμβριο Σόιμπλε και Γκάμπριελ εξακολουθούν να είναι μέλη του ίδιου υπουργικού συμβουλίου-, προσπάθησαν πολλοί, της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ συμπεριλαμβανομένης, να λειάνουν τις αντιθέσεις. Και οι εκπρόσωποι των δύο υπουργών, στο τακτικό κυβερνητικό μπρίφινγκ της Δευτέρας, δήλωναν ότι οι πολιτικοί προϊστάμενοί τους “συνεχίζουν τη συζήτηση” ώστε να βρεθεί μια κοινή κυβερνητική γραμμή.
Προφανώς ανεπιτυχώς, τουλάχιστον μέχρι νωρίς το απόγευμα, όπως φάνηκε από τις δηλώσεις Σόιμπλε μόλις έφτασε στις Βρυξέλλες, όπου λίγο - πολύ είπε πως οι υπουργοί Εξωτερικών δεν δικαιούνται διά να ομιλούν. Λίγο νωρίτερα, μάλιστα, από το Βερολίνο, όπου είχε το πρώτο τετ – α- τετ του με τον νέο Γάλλο ομόλογό του Μπρούνο Λε Μερ, ο Σόιμπλε είχε επαναλάβει τα ίδια “όχι”, ενώ επιπλέον είχε ξεκαθαρίσει “ότι αποκλείεται ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών να κάνει κάτι στις Βρυξέλλες, χωρίς τη σαφή νομιμοποίηση από το κοινοβούλιο”.
Να σημειωθεί ότι ο Σόιμπλε δεν... νομιμοποιείται από τη γερμανική Βουλή να αφήσει απ’ έξω το ΔΝΤ, το οποίο πιέζει, ωστόσο, για ελάφρυνση του χρέους. Και να σημειωθεί, επίσης, ότι με τον τρόπο που γίνεται η -προεκλογική- κόντρα εντός του κυβερνητικού συνασπισμού στο Βερολίνο, έστω με αφορμή το ελληνικό χρέος, ανοίγει μια συζήτηση, την οποία το γερμανικό πολιτικό σύστημα θα ήθελε να την αποφύγει. Και πια δεν μπορεί.
Η αγωνία της σάτιρας
“Δανειζόμαστε από τις αγορές με 2% και δανείζουμε τους Έλληνες με 5%. Αυτό δεν λέγεται ευρωπαϊκή πολιτική, αυτό λέγεται τοκογλυφία”. Τη δήλωση δεν έκαναν οι συνήθεις ύποπτοι βουλευτές της γερμανικής Αριστεράς, ούτε καν ο νυν υπουργός Εξωτερικών και πρώην πρόεδρος των Σοσιαλδημοκρατών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, που εδώ και μερικούς μήνες έχει κηρύξει τον πόλεμο στον συνάδελφό του στο υπουργικό συμβούλιο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Ήταν η ατάκα που έκανε τον μεγαλύτερο ντόρο στην πιο... συστημική σατιρική εκπομπή της γερμανικής τηλεόρασης, το “Heute Show”, το βράδυ της περασμένης Παρασκευής. Μια εκπομπή που ούτε διανοουμενίστικη μπορεί να χαρακτηριστεί, ούτε... αριστερίστικη, όπως πολλές άλλες στη μακρά παράδοση του γερμανικού πολιτικού καμπαρέ. Αλλά που προσπαθεί να αποδομήσει -με μεγάλη επιτυχία, τουλάχιστον σύμφωνα με τις μετρήσεις της τηλεθέασης- τους αστικούς μύθους της γερμανικής πολιτικής. Και ο κυρίαρχος αστικός μύθος σε σχέση με την Ευρώπη είναι διπλός: Συνδυάζει το “Εμείς τα πάμε τόσο καλά επειδή τηρούμε τους κανόνες, οπότε καλά θα κάνουν να ακολουθήσουν οι υπόλοιποι το παράδειγμά μας” με το “Εμείς, οι πρωταγωνιστές της αλληλεγγύης, πληρώνουμε για τους ακαμάτηδες του Νότου”.
Ο αυστηρός δάσκαλος
Η επιλογή του “Heute Show” να θυμηθεί ότι υπάρχει το ελληνικό ζήτημα -που από καιρό έχει εξαφανιστεί από τα γερμανικά πρωτοσέλιδα- ουδόλως είχε να κάνει με το κρίσιμο Eurogroup της χθεσινής Δευτέρας. Έχει να κάνει με την αγωνία που νιώθουν όλο και περισσότεροι διανοούμενοι, αναλυτές και βεβαίως οι άνθρωποι της σάτιρας για την απόλυτη ακινησία της γερμανικής πολιτικής και για το γεγονός ότι σχεδόν κανείς στο Βερολίνο δεν καταλαβαίνει πως οι Ευρωπαίοι βαρέθηκαν να βλέπουν τη Γερμανία να τους κάνει τον αυστηρό δάσκαλο.
Πράγματι, την ώρα που η Βρετανία ετοιμάζεται να υλοποιήσει το Brexit, την ώρα που ο νέος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία προσπαθεί να βρει έναν νέο βηματισμό, τόσο για τη χώρα του όσο και για την Ευρώπη, την ώρα που ο Νότος εξακολουθεί να πνίγεται από τη λιτότητα και να παλεύει με τα τεράστια ποσοστά της ανεργίας των νέων -και όχι μόνο-, το πολιτικό σύστημα στη Γερμανία μαλώνει για το αν τα πέραν κάθε προσδοκίας φορολογικά έσοδα θα πρέπει να επιστραφούν στους πολίτες εν είδει φοροελαφρύνσεων ή εν είδει δημοσίων επενδύσεων ή εάν θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την περαιτέρω μείωση του δημόσιου χρέους.
Λίγα λεπτά να παρακολουθήσει κανείς αυτή την -προεκλογική- συζήτηση “πολυτελείας” είναι αρκετά για να αντιληφθεί ότι οι Γερμανοί πολιτικοί ζουν σε... άλλο πλανήτη, μακριά από τα προβλήματα που ταλανίζουν τους εταίρους τους στην Ε.Ε. και την Ευρωζώνη, για τα οποία θεωρούν πως δεν φέρουν καμία ευθύνη ούτε η αρχιτεκτονική της, ούτε οι γερμανικής εμπνεύσεως κανόνες, ούτε τα υπερβολικά τους πλεονάσματα, ούτε, ούτε, ούτε... Και δεν θέλουν να δουν το αντιγερμανικό κλίμα που έχει φουντώσει παντού στην Ευρώπη - και όχι μόνο στην Ελλάδα των τριών Μνημονίων.
Αρκετοί Γερμανοί διπλωμάτες δηλώνουν κατ’ ιδίαν απελπισμένοι, διότι δεν μπορούν να εξηγήσουν στο Βερολίνο το κλίμα που διαμορφώνεται στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες όπου υπηρετούν. Και η νέα στάση του Γκάμπριελ -έναντι της Ελλάδας, αλλά και της Γαλλίας, της Ιταλίας κ.λπ.- δεν έχει να κάνει μόνο με την προεκλογική περίοδο, αλλά και με τη μετακόμισή του στο υπουργείο Εξωτερικών, όπου αναγκαστικά έρχεται σε επαφή με την πραγματικότητα των άλλων.
