Την ιστορική κατάρρευση του δικομματισμού αλλά και τη δυνατότητα του οικονομικοπολιτικού συστήματος να παράγει διαρκώς νέα προϊόντα που διαιωνίζουν την ύπαρξή του φαίνεται να επιβεβαιώνει ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία.
Έτσι σε δύο εβδομάδες οι ψηφοφόροι δεν θα κληθούν, όπως τα προηγούμενα χρόνια, να επιλέξουν ανάμεσα σε έναν αριστερό και έναν δεξιό, αλλά ανάμεσα σε δύο πολιτικούς που -ο καθένας με τον δικό του τρόπο- διακηρύσσουν το τέλος της συγκεκριμένης διάκρισης.
Τον νεοφιλελεύθερο τραπεζίτη και ευνοούμενο των αγορών Εμανουέλ Μακρόν ο οποίος υπόσχεται μια απροσδιόριστη "πολιτική νέου τύπου" τη στιγμή που βγαίνει μέσα από τα ίδια τα σπλάχνα του συστήματος, και την "αντισυστημική" Μαρίν Λεπέν, η οποία μακιγιάρει επιμελώς το νεοφασιστικό προφίλ της για να ισχυριστεί επίσης ότι το μήνυμά της, ο ανένδοτος αγώνας κατά της παγκοσμιοποίησης, διαπερνά τις παλιές διαχωριστικές γραμμές. Για να τονίσει ακριβώς τον "υπερκομματικό" χαρακτήρα της υποψηφιότητάς της, ανακοίνωσε χθες το βράδυ την προσωρινή απόσυρσή της από την ηγεσία του Εθνικού Μετώπου.
Για την υποψήφια του Εθνικού Μετώπου ο δεύτερος γύρος των εκλογών θα είναι ακριβώς αυτό. Ένα "δημοψήφισμα για την ανεξέλεγκτη παγκοσμιοποίηση", όπως χαρακτηριστικά δήλωσε χθες. Και επειδή για την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά είναι η παγκοσμιοποίηση εκείνη που ευθύνεται για όλα τα δεινά της σημερινής κατάστασης, η Λεπέν έσπευσε να συνδέσει το φαινόμενο με την "ισλαμική τρομοκρατία", την οποία ο πολιτικά άπειρος αντίπαλός της Εμανουέλ Μακρόν είναι υπερβολικά "αδύναμος" για να καταπολεμήσει.
Το βασικό επιχείρημά της, όμως, είναι άλλο. "Το παλιό, εντελώς διεφθαρμένο ρεπουμπλικανικό μέτωπο, το οποίο κανείς πλέον δεν θέλει, από το οποίο οι Γάλλοι αποδεσμεύτηκαν με σπάνια βία, προσπαθεί να συνασπιστεί γύρω από τον κ. Μακρόν. Μου έρχεται σχεδόν να πω: τόσο το καλύτερο!" σημείωσε χθες.
Και ίσως να μην έχει άδικο από την πλευρά της, αφού ο κατακλυσμός μηνυμάτων συμπαράστασης και η ομοθυμία με την οποία τόσο το γαλλικό όσο και το ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα συντάχθηκε πίσω από τον αντίπαλό της ενδεχομένως τελικά να λειτουργήσει εις βάρος του στρέφοντας προς τη Λεπέν το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνικής δυσαρέσκειας που εκφράστηκε κατά τον πρώτο γύρο.
Η σημερινή κατάσταση άλλωστε διαφέρει αισθητά από εκείνη του 2002, όταν ο πατέρας Λεπέν περνούσε απροσδόκητα στον δεύτερο γύρο φέρνοντας για πρώτη φορά την Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία αντιμέτωπη με το φάσμα της Ακροδεξιάς. Η Μαρίν Λεπέν δεν έχει την ωμότητά του και ξέρει πως να στρογγυλεύει ακόμη και τις πιο ακραίες θέσεις της παράταξης που εκπροσωπεί. Και από την άλλη οι αντίπαλοί της, η ενωμένη Ευρώπη και η πολυπολιτισμικότητα, μοιάζει πολύ πιο δύσκολο να συνασπιστούν σε σχέση με τότε.
Ένας από τους πρώτους που έσπευσαν να εκφράσουν την υποστήριξή τους στον Μακρόν ήταν, άλλωστε, ο απερχόμενος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, ο πολιτικός που μάλλον προετοίμασε το έδαφος για το εκλογικό αποτέλεσμα της Κυριακής με την υποχωρητικότητά του απέναντι στη γερμανική πολιτική λιτότητας, τις αντιδημοκρατικές μεθοδεύσεις του για τη μεταρρύθμιση του εργασιακού κώδικα και τα έκτακτα αστυνομικά μέτρα που είχαν αποτέλεσμα οι Γάλλοι να οδηγηθούν πρώτη φορά στις κάλπες την Κυριακή υπό καθεστώς έκτακτης ανάγκης.
Δύο κόμματα συντρίμμια
O πρώην υπουργός Οικονομίας της κυβέρνησης Ολάντ θα είναι, σύμφωνα με τις μέχρι τώρα προβλέψεις των δημοσκόπων, ο επόμενος Πρόεδρος της Γαλλίας, ωστόσο το Σοσιαλιστικό Κόμμα, από το οποίο προέρχονται και οι δύο, είναι πια συντρίμμια. Το 6% που έλαβε ο υποψήφιος του Μπενουά Αμόν αποτελεί το χειρότερο εκλογικό ποσοστό από τις εκλογές του 1969.
Η ήττα του εκπροσώπου της αριστερής πτέρυγας δείχνει το μέγεθος των αντιστάσεων που συναντά κάθε προσπάθεια για ριζική αλλαγή πορείας στα σημερινά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα και μάλλον στέλνει ένα δυσοίωνο μήνυμα στον Βρετανό Εργατικό Τζέρεμι Κόρμπιν, ο οποίος αντιμετωπίζει μια ανάλογη κατάσταση και θα κριθεί από τους ψηφοφόρους σε ενάμιση μήνα.
Αν και ο Αμόν ανέλαβε την ευθύνη για την εκλογική συντριβή μιλώντας για "βαθιά πληγή" και "ιστορική τιμωρία", οι πραγματικοί υπεύθυνοι είναι οι "βαρώνοι" του κόμματος, τα πολυάριθμα στελέχη της κυβέρνησης Ολάντ που προεκλογικά του γύρισαν την πλάτη στηρίζοντας την υποψηφιότητα Μακρόν. Πιθανότατα πολλοί από αυτούς θα στελεχώσουν και την επόμενη κυβέρνηση.
Αναλόγως συντρίμμια εμφανίζεται όμως και ο έτερος εκπρόσωπος του δικομματισμού στη Γαλλία, η παράταξη των γκωλικών, με τελευταίο πολιτικό όχημα τους Ρεπουμπλικανούς. Ο υποψήφιος που επέλεξαν, ο Φρανσουά Φιγιόν, ο οποίος ανακοίνωσε χθες την παραίτησή του από την ενεργό προεδρία, ενίσχυσε απλώς με τα διαδοχικά σκάνδαλα διαφθοράς, στα οποία ενεπλάκη προεκλογικά την εικόνα του "φθαρμένου" πολιτικού συστήματος ωθώντας έτσι πολλούς ψηφοφόρους προς τους "νέους και άφθαρτους" Μακρόν και Λεπέν.
Jamais!
Τόσο οι Σοσιαλιστές όσο και οι Ρεπουμπλικανοί εισέρχονται τώρα στη δίνη μιας βαθιάς πολιτικής κρίσης, που παραμένει αμφίβολο αν θα επιλυθεί πριν από τις βουλευτικές εκλογές της 11ης και 18ης Ιουνίου. Στη γαλλική Δεξιά τον πρώτο λόγο στο ξαναμοίρασμα της τράπουλας θα έχει μάλλον ο πρώην Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, ο οποίος απέφυγε διακριτικά να ταυτιστεί με τον Φιγιόν και θα επιχειρήσει τώρα να εμφανιστεί ως εγγυητής της ενότητας.
Είναι άγνωστο ποιος μπορεί σήμερα να παίξει αυτόν τον ρόλο στους Γάλλους Σοσιαλιστές. Όχι μόνο γιατί το πλήγμα ήταν πολύ βαρύτερο ούτε επειδή η κρίση είναι βαθύτερη, αλλά επειδή κανείς δεν γνωρίζει πόσα πρωτοκλασάτα στελέχη θα παραμείνουν τελικά στο κόμμα σε περίπτωση εκλογής του Μακρόν.
Για τη γαλλική Αριστερά η εικόνα είναι, φυσικά, εντελώς διαφορετική. Το ποσοστό που συγκέντρωσε ο υποψήφιός της Ζαν - Λικ Μελανσόν αποτελεί το καλύτερο που συγκεντρώνει η παράταξη τις τελευταίες δεκαετίες και αναμφίβολα αποτελεί μια σοβαρή "μαγιά" για τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές, που τελικά θα αποσαφηνίσουν την πολιτική πορεία της επόμενης γαλλικής κυβέρνησης.
Το μεγάλο ζητούμενο παραμένει, φυσικά, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία που θα στηρίξει τον νέο πρόεδρο.
Σε αντίθεση με τους υπόλοιπους βασικούς υποψηφίους, ο Μελανσόν αρνήθηκε να παράσχει την υποστήριξή του στον Μακρόν για τον δεύτερο γύρο. Ανάλογους δισταγμούς δεν είχε πάντως το γαλλικό Κ.Κ., που σε ανακοίνωσή του υπογράμμισε αμέσως την ανάγκη να ηττηθεί η Ακροδεξιά στον δεύτερο γύρο. Το πρωτοσέλιδο δε της εφημερίδας “Humanite” ήταν ενδεικτικό. Μια φωτογραφία της Λεπέν κάτω από τον τίτλο "Ποτέ!".
