Την ανάγκη της επαναθεμελίωσης της Ευρώπης με άξονα της ιδρυτικές αρχές της και μακριά από τις πολιτικές του ακραίου νεοφιλελευθερισμού, του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και του λαϊκισμού υπογράμμισε στη Ρώμη ο πρόεδρος της βουλής Νίκος Βούτσης μιλώντας στην Έκτακτη Διάσκεψη των προέδρων των Ευρωπαϊκών Κοινοβουλίων αναφερόμενος στα 60χρονα από την υπογραφή της ιδρυτικής Συνθήκης της Ενωμένης Ευρώπης στην ιταλική πρωτεύουσα.
Ο Ν. Βούτσης υπογράμμισε επίσης ότι η Ελλάδα αποτελεί πόλο σταθερότητας κοντά στις ασταθείς περιοχές της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής. Στην ημερίδα συμμετέχει ο νέος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ταγιάνι, ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν και πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Πρόντι, ο πρώην πρόεδρος της δημοκρατίας Ναπολιτάνο.
Ο πρόεδρος της ελληνικής βουλής υπογράμμισε στη Ρώμη ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αντιμετωπίζει μόνο κρίση προσανατολισμού, δοκιμασίας της αρχιτεκτονικής που γεννάει ανισότητες αντί συγκλίσεων όπως επίσης και προφανών αδιεξόδων σε πολιτικές που εμφορούνται από ακραίες νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις και οδηγούν σε συρρίκνωση των Ευρωπαϊκών κοινωνικών κεκτημένων. Αντιμετωπίζει μια αυξανόμενη και χρόνια έλλειψη δημοκρατικής νομιμοποίησης των θεσμοποιημένων και άτυπων οργάνων και διαδικασιών της. Από την κρίση αυτή επωφελούνται δυνάμεις της ακροδεξιάς, της Εθνικής αναδίπλωσης και περιχαράκωσης, επωφελούνται δυνάμεις που αρνούνται τις ιδρυτικές αξίες της αλληλεγγύης της ισότητας, της ουσιαστικής σύγκλισης, της ειρήνης και καλλιεργούν ιδέες ξενοφοβίας, ρατσισμού, νέων διαιρέσεων και τειχών ανάμεσα σε λαούς, σε θρησκευτικές δοξασίες και ιδεολογίες. Οι κίνδυνοι από αυτή την εξέλιξη απειλούν τη συνοχή ακόμη και την ύπαρξη της Ε.Ε.».
Για τον Ν. Βούτση «αυτή η πραγματικότητα όμως είναι που δημιουργεί την βαθιά κρίση εμπιστοσύνης απέναντι στην Ευρώπη μέσα στους λαούς και τα ζωντανά παραδοσιακά και νέα κινήματα απέναντι όμως και σε κάθε παραδοσιακή μορφή πολιτικής και κοινωνικής έκφρασης με μοιραία εξέλιξη της φυγόκεντρες τάσεις εντός της Ένωσης».
Αναφερόμενος στην ελληνική κατάσταση ο Ν. Βούτσης υπογράμμισε ότι «η Ελλάδα που βιώνει επί 7 συναπτά χρόνια μια βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση έχει την εμπειρία δυστυχώς πέρα της εκπεφρασμένης αλληλεγγύης, να βιώνει και ισχυρά φαινόμενα επιβολής ακραίων νεοφιλελεύθερων μνημονικών δεσμεύσεων που οδηγούν σε παρατεταμένη ύφεση και έκρηξη της ανεργίας ιδιαίτερα των νέων». Με ιδιαίτερα έντονο τόνο ο πρόεδρος της ελληνικής βουλής υπογράμμισε ότι στην χώρα μας επιβλήθηκαν αντιευρωπαϊκές πολιτικές. «Έχουμε βιώσει την από ορισμένες πλευρές επιβολή αντιευρωπαϊκών πολιτικών έξω από τους κανόνες και τις συμφωνίες για το τεράστιο ζήτημα των μεγάλων προσφυγικών μεταναστευτικών ροών», τόνισε ο Ν. Βούτσης, αναγνωρίζοντας ότι η Ελλάδα «κατά κοινή ομολογία λειτουργούμε ως σημαντικός πόλος σταθερότητας από κάθε άποψη στα σύνορα της Ευρώπης με τις πολλαπλά αποσταθεροποιημένες περιοχές της Μέσης Ανατολής και Β. Αφρικής».
Για τον Ν. Βούτση «οι εμπειρίες αυτές κατά γενική ομολογία είναι πλέον και εμπειρίες που κατατίθενται από ευρύτερες πολιτικές δυνάμεις στο δημόσιο διάλογο και την πολιτική αντιπαράθεση μέσα σε όλη την Ευρώπη. Πρέπει να αξιοποιηθούν ώστε να οδηγήσουν σε άλλες πρακτικές και θετικές αντιλήψεις που θα οδηγούν σε διέξοδο, σε συγκλίσεις αλλά και στην ίδια την αναθεμελίωση της αρχιτεκτονικής και του ίδιου του οράματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Η πλήρης ομιλία του Νίκου Βούτση στην Έκτατη Διάσκεψη των προέδρων των ευρωπαϊκών κοινοβουλίων στη Ρώμη
Η Ε.Ε. δεν αντιμετωπίζει μόνο κρίση προσανατολισμού, δοκιμασίας της αρχιτεκτονικής που γεννάει ανισότητες αντί συγκλίσεων όπως επίσης και προφανών αδιεξόδων σε πολιτικές που εμφορούνται από ακραίες νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις και οδηγούν σε συρρίκνωση των Ευρωπαϊκών κοινωνικών κεκτημένων. Αντιμετωπίζει μια αυξανόμενη και χρόνια έλλειψη δημοκρατικής νομιμοποίησης των θεσμοποιημένων και άτυπων οργάνων και διαδικασιών της. Από την κρίση αυτή επωφελούνται δυνάμεις της ακροδεξιάς, της Εθνικής αναδίπλωσης και περιχαράκωσης, επωφελούνται δυνάμεις που αρνούνται τις ιδρυτικές αξίες της αλληλεγγύης της ισότητας, της ουσιαστικής σύγκλισης, της ειρήνης και καλλιεργούν ιδέες ξενοφοβίας, ρατσισμού, νέων διαιρέσεων και τειχών ανάμεσα σε λαούς, σε θρησκευτικές δοξασίες και ιδεολογίες. Οι κίνδυνοι από αυτή την εξέλιξη απειλούν τη συνοχή ακόμη και την ύπαρξη της Ε.Ε.
Η επαναθεμελίωση του οράματος και της υπόστασης της Ε.Ε. μπορεί να γίνει μόνο στο βαθμό που εμβαθύνουν τα δημοκρατικά, τα συνεκτικά κοινωνικά και τα προοδευτικά στοιχεία στις πολιτικές και τις συνθήκες – κανόνες που προσδιορίζουν τη λειτουργία της. Με αυτή την έννοια αναφερόμαστε σε Ευρώπη των πολλών επιλογών με αφετηρία το σημερινό επίπεδο ενισχυμένης συνεργασίας και χωρίς να δημιουργούνται νέες διαιρέσεις, ταχύτητες και προνομιακοί κύκλοι κρατών.
Η στρατηγική αυτή μπορεί άμεσα να εκφραστεί στη διαμόρφωση ενιαίων πολιτικών σε αντιπαράθεση με τη στρατηγική της λιτότητας και τη λογική που όπως αναφέρει και η ατζέντα των χωρών του Νότου, δημιουργεί ασφυκτικά πλαίσια και ανισότητες, φτιάχνει τεράστια οικονομικά πλεονάσματα σε βάρος μιας πορείας υπανάπτυξης και μεγάλων ελλειμμάτων των περισσότερων χωρών.
Τα αναφερόμενα στην προτεινόμενη Λευκή Βίβλο είναι γενικόλογα και αντιφατικά ενώ η Ευρωζώνη χρειάζεται μια μεγάλη σαφήνεια: για την ενίσχυση της ενότητας, της στροφής στην ανάπτυξη, την κοινωνική και περιφερειακή συνοχή, την μείωση των ανισοτήτων, την ισομερή κατανομή πόρων μεταξύ του ισχυρού Ευρωπαϊκού κέντρου και των αδύναμων περιφερειών, την ενδυνάμωση της δημοκρατικής λογοδοσίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Αντίθετα εκτιμούμε ότι η σημερινή ηγεσία της Κομισιόν, φαίνεται να αποδέχεται ότι δεν μπορεί να υπηρετήσει τις πολιτικές σύγκλισης και ισομερούς ανάπτυξης των 27 κρατών μελών και έτσι επί της ουσίας προβάλει και προωθεί την ανάγκη για να δημιουργηθεί μια μικρή και συμπαγής ομάδα κρατών-μελών που θα «τρέχει» με εντονότερους ρυθμούς εις βάρος των υπολοίπων. Μια εξέλιξη που οδηγεί σε Ευρώπη α λα καρτ που οραματίζονται ακραίοι νεοφιλελεύθεροι συντηρητικοί κύκλοι στην Ε.Ε. και δεν αφουγκράζεται την αυξανόμενη κοινωνική πίεση για ουσιαστικές αλλαγές στην οικονομική και κοινωνική πολιτική της Ε.Ε. που θα έχουν ως ορίζοντα και αντίστοιχες ριζοσπαστικές αλλαγές στις μέχρι σήμερα συνθήκες.
Αυτή η πραγματικότητα όμως είναι που δημιουργεί την βαθιά κρίση εμπιστοσύνης απέναντι στην Ευρώπη μέσα στους λαούς και τα ζωντανά παραδοσιακά και νέα κινήματα απέναντι όμως και σε κάθε παραδοσιακή μορφή πολιτικής και κοινωνικής έκφρασης με μοιραία εξέλιξη της φυγόκεντρες τάσεις εντός της Ένωσης. Το ζητούμενο για τη διέξοδο είναι ο προσδιορισμός των στόχων και την επιδίωξη των πολιτικών με τις οποίες μπορούμε από κοινού να πετύχουμε.
Ένα τέτοιο σχέδιο για την έξοδο της Ε.Ε. από την κρίση είναι σαφές ότι δεν πρέπει να παραβλέπει τις ιδρυτικές αρχές που αναγνωρίζουν την ισοτιμία και τα ίδια δικαιώματα των κρατών-μελών. Επίσης πρέπει να αποτραπεί και να αντιστραφεί η διαδικασία που οδηγεί σε μονιμοποίηση και θεσμοποίηση των υφισταμένων διαφορών ως προς τα επίπεδα ανάπτυξης και με αυτή την έννοια οι όποιες διαφοροποιημένες μορφές συνεργασίας να υποστηρίζουν και να ενθαρρύνουν πολιτικές σύγκλισης και συνοχής.
Είναι σημαντικό επίσης να προβλέπεται και να αναλαμβάνεται από κοινού και κατ΄ αναλογία το ρίσκο για τη διαμόρφωση μηχανισμών αντιμετώπισης του προβλήματος της υπερχρέωσης, της χρηματοδότησης των επενδύσεων σε υποδομές και σε εγγύηση των καταθέσεων, στη βάση μιας άλλης λογικής από την αρχιτεκτονική και τη λειτουργία της Ε.Ε. που ως έχει σήμερα διευρύνει τις υπάρχουσες ανισότητες.
Ακόμα να επισημανθεί ότι η κοινή πολιτική ασφάλειας μπορεί να υπάρξει στη βάση μόνο μιας κοινής πολιτικής για την κοινωνική Ευρώπη. Να ενισχύσουμε τον Ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και τα διαθρωτικά ταμεία ως διαχρονικό στοιχείο στρατηγικής για την υπέρβαση της κρίσης. Τέλος πρέπει να είναι σαφής και συνεχής η στήριξη και εμβάθυνση των δημοκρατικών θεσμών, των διαδικασιών νομιμοποίησης και ελέγχου στην εκπόνηση και υπηρεσία μιας προοδευτικής κοινωνικής ατζέντας που θα δίνει συγκεκριμένες απαντήσεις στα σύγχρονα κρίσιμα προβλήματα των Ευρωπαίων πολιτών και ιδιαίτερα των νέων. Η χώρα μας που βιώνει επι 7 συναπτά χρόνια μια βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση έχει την εμπειρία δυστυχώς πέρα της εκπεφρασμένης αλληλεγγύης, να βιώνει και ισχυρά φαινόμενα επιβολής ακραίων νεοφιλελεύθερων μνημονικών δεσμεύσεων που οδηγούν σε παρατεταμένη ύφεση και έκρηξη της ανεργίας ιδιαίτερα των νέων.
Όπως επίσης έχουμε βιώσει την από ορισμένες πλευρές επιβολή αντιευρωπαϊκών πολιτικών έξω από τους κανόνες και τις συμφωνίες για το τεράστιο ζήτημα των μεγάλων προσφυγικών μεταναστευτικών ροών, ενώ ως χώρα κατά κοινή ομολογία λειτουργούμε ως σημαντικός πόλος σταθερότητας από κάθε άποψη στα σύνορα της Ευρώπης με τις πολλαπλά αποσταθεροποιημένες περιοχές της Μέσης Ανατολής και Β. Αφρικής.
Οι εμπειρίες αυτές κατά γενική ομολογία είναι πλέον και εμπειρίες που κατατίθενται από ευρύτερες πολιτικές δυνάμεις στο δημόσιο διάλογο και την πολιτική αντιπαράθεση μέσα σε όλη την Ευρώπη. Πρέπει να αξιοποιηθούν ώστε να οδηγήσουν σε άλλες πρακτικές και θετικές αντιλήψεις που θα οδηγούν σε διέξοδο, σε συγκλίσεις αλλά και στην ίδια την αναθεμελίωση της αρχιτεκτονικής και του ίδιου του οράματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
