Της Νίκης Θεσσαλού
Τι είναι αυτό που οδηγεί έναν πρωθυπουργό σε παραίτηση; Η αποκάλυψη ότι ήταν προϊόν λογοκλοπής το διδακτορικό του; Η παραπομπή του σε δίκη για εκτεταμένη διαφθορά, φοροδιαφυγή και πλαστογραφία; Η πολύμηνη απουσία του από τη δουλειά του λόγω ασθενείας και η μακρά παραμονή του στο εξωτερικό για ανάρρωση και αναψυχή;
Στην περίπτωση της Ρουμανίας, η απάντηση είναι «όχι». Το αυτί του Βίκτορ Πόντα δεν ίδρωνε τους τελευταίους πολλούς μήνες και επέμενε να παραμένει πρωθυπουργός. Μέχρι που ήρθε η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Μια... σταγόνα, η οποία σε άλλες χώρες θα προκαλούσε προφανώς εθνικό πένθος, αλλά δεν θα... έπνιγε πρωθυπουργό.
Πριν από δέκα μέρες ξέσπασε πυρκαγιά σε ένα κλαμπ στο Βουκουρέστι, κατά τη διάρκεια μιας ροκ συναυλίας. Οι φλόγες και ο πανικός στοίχισαν τη ζωή σε 32 νέους ανθρώπους, ενώ σχεδόν 200 τραυματίστηκαν σοβαρά στην προσπάθειά τους να βγουν από τη μοναδική έξοδο κινδύνου του νυχτερινού κέντρου Colectiv. Ο θρήνος για τις ζωές που χάθηκαν τόσο πρόωρα μετατράπηκε αμέσως σε πάνδημη οργή, με δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους να κατεβαίνουν στους δρόμους στο Βουκουρέστι και άλλες πόλεις της Ρουμανίας για να διαδηλώσουν ενάντια στη διαφθορά και την προχειρότητα της δημόσιας διοίκησης - και ενάντια στην κυβέρνηση.
Πέντε μέρες μετά την τραγωδία στο Colectiv, ο Πόντα και το υπουργικό του συμβούλιο ανακοίνωσαν την παραίτησή τους. "Είμαι υποχρεωμένος να λάβω υπόψη μου τη δίκαιη οργή του λαού" δήλωσε ο Πόντα.
Για την ακρίβεια, ο Πόντα αποφάσισε να φύγει πριν τον διώξει το κύμα των διαδηλωτών. Την επομένη της αναπάντεχης παραίτησής του ήταν προγραμματισμένη μια τεράστια διαδήλωση - και με δεδομένη την εντυπωσιακή συμμετοχή στην αυθόρμητη πρώτη πορεία που έγινε την Τρίτη στο Βουκουρέστι, ήταν κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι θα κατέβαιναν στον δρόμο πάνω από 100.000 άνθρωποι.
Η τραγωδία θύμισε στους Ρουμάνους πόσο βαθιά διεφθαρμένο είναι το κράτος τους, από την κορυφή μέχρι τη βάση των δημοσίων υπηρεσιών - και πόσο ενθάρρυνε τη συνέχιση αυτής της κατάστασης το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα και η κυβέρνηση του Βίκτορ Πόντα. Πριν ακόμη σταματήσουν να καπνίζουν τα αποκαΐδια του κλαμπ, αποκαλύφθηκε ότι είχε πάρει άδεια λειτουργίας με ψεύτικα σχέδια και ότι δεν του έγινε ποτέ έλεγχος, πιθανότατα επειδή οι ιδιοκτήτες λάδωσαν όσους έπρεπε.
Κι όταν την επομένη ξεκίνησαν... σαρωτικοί έλεγχοι σε εστιατόρια, σινεμά, θέατρα και κλαμπ, αποδείχθηκε ότι ελάχιστα τηρούσαν τους στοιχειώδεις όρους ασφαλείας κι ότι ήταν... τύχη που άργησε τόσο να πάρει φωτιά κάποιο από αυτά. Τη μεγαλύτερη τύχη την είχαν οι φίλαθλοι, καθώς το εθνικό στάδιο του Βουκουρεστίου δεν πληροί κανέναν κανόνα πυρασφάλειας από την ημέρα των εγκαινίων του το 2011, ούτε πήρε ποτέ άδεια λειτουργίας από την πυροσβεστική, πλην όμως φιλοξενεί κανονικότητα πάσης φύσεως αγώνες.
Φταίει ο Πόντα γι' αυτό το χάλι; Όχι μόνο αυτός, είναι η απάντηση, αλλά κατά τη διάρκεια της θητείας του ουδέποτε έκανε έστω μια νύξη ότι προτίθεται να κάνει κάτι για τη διαφθορά. Όταν, μάλιστα, εξελέγη πέρσι αναπάντεχα πρόεδρος της χώρας ο δεξιός Κλάους Ιοάνις, με τη φήμη του "αδιάφθορου" στην περιφέρεια που κυβερνούσε και πίεζε δημοσίως την κυβέρνηση ή να τα βάλει με την ανικανότητα στη δημόσια διοίκηση και τη διαφθορά ή να παραιτηθεί, ο... Πόντα σφύριζε κλέφτικα.
Τώρα φεύγει. Αλλά μαζί του δεν φεύγει η διαφθορά. Και οι κατηγορίες, κυρίως αυτές που εκτοξεύει ο πρόεδρος Ιοάνις, είναι μονόπαντες. Κατηγορούνται μόνο αυτοί που λαδώνονται, όχι αυτοί που λαδώνουν. Το να πέσουν κάποια κεφάλια μπορεί προς στιγμή να ικανοποιήσει το κοινό αίσθημα περί δικαίου. Εάν όμως δεν αναμορφωθεί εκ βάθρων η δημόσια διοίκηση, ο επόμενος πρωθυπουργός λίγο θα διαφέρει από τον Πόντα. Και δεν θα μπορεί να αποτρέψει την επόμενη τραγωδία.
