Του Μιχάλη ΤΡΙΚΚΑ
Η τρόικα μπορεί να έφυγε, αλλά το φάντασμά της στοιχειώνει ακόμα και σήμερα την Ιρλανδία, που παραμένει δέσμια πολιτικών λιτότητας, με πρόσχημα αυτή τη φορά την αποπληρωμή του δανείου που έλαβε για να "διασωθεί". Παρά την καταρρακτώδη βροχή, περισσότεροι από 150.000 Ιρλανδοί συμμετείχαν το περασμένο Σάββατο στις διαδηλώσεις κατά του σχεδίου της κυβέρνησης να καταργήσει τη δωρεάν παροχή νερού στα νοικοκυριά.
"Από το Μπαλισάνον έως το Ντόγκεναλ και από το Τραλί έως το Κέρι, γινόμαστε μάρτυρες μιας πρωτοφανούς λαϊκής κινητοποίησης που ξεκίνησε στο Δουβλίνο στις 11 Οκτωβρίου και θα τελειώσει μόνο όταν οι οικιακές χρεώσεις καταργηθούν" ανακοίνωσε η διοργανώτρια των κινητοποιήσεων Right2Water (Δικαίωμα στο νερό).
Σχολιάζοντας τη συμμετοχή στις διαδηλώσεις του Σαββάτου, η οργάνωση σημείωσε ότι "αντανακλά το επίπεδο της δημόσιας οργής για τις χρεώσεις". Εξίσου ενδεικτική της δυσφορίας ήταν και πρόσφατη δημοσκόπηση της εφημερίδας «Sunday Independent» που αποκάλυψε μεγάλη μείωση των ποσοστών του κυβερνώντος κόμματος Φίνε Γκάελ (22%) και την άνοδο του αριστερού Σιν Φέιν, που καταλαμβάνει πλέον την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων με 26%.
Μέχρι σήμερα η ύδρευση στην Ιρλανδία θεωρούνταν κοινωνικό αγαθό και χρηματοδοτούνταν από τη γενική φορολογία. Το νέο σχέδιο που προωθεί η κυβέρνηση προβλέπει, ωστόσο, πως από τον Ιανουάριο του 2015 κάθε νοικοκυριό θα πληρώνει από 300 έως 500 ευρώ τον χρόνο για την κατανάλωση νερού.
Μια από τις μεταρρυθμίσεις που επέβαλε στην Ιρλανδία η τρόικα ως αντάλλαγμα για το πακέτο διάσωσης του 2010 ήταν και η ιδιωτικοποίηση του δικτύου ύδρευσης. Πέρσι η κυβέρνηση ίδρυσε την ημικρατική εταιρεία Irish Water, που σταδιακά το τελευταίο διάστημα αναλαμβάνει τον έλεγχο του δικτύου από τους 34 δήμους της χώρας.
Και κάπως έτσι άρχισε το "αντάρτικο". Πριν από λίγες μέρες, τρία άτομα συνελήφθησαν καθώς προσπαθούσαν να εμποδίσουν την εγκατάσταση μετρητών νερού από τους τεχνικούς της Irish Water. Σε βόρειες συνοικίες του Δουβλίνου οι μετρητές ξηλώθηκαν σε μια μέρα στα τέλη Οκτωβρίου. Σύμφωνα με την εφημερίδα Irish Independent, διαδηλωτές ματαίωσαν πρόσφατα συνάντηση εκπροσώπων της εταιρείας με δημοτικούς συμβούλους από το Κορκ και το Κέρι.
Σοβαρές αντιδράσεις έχει προκαλέσει και η πολιτική χορήγησης μπόνους στους υπαλλήλους της νεοσυσταθείσας εταιρίας. Μετρώντας την αντίσταση των Ιρλανδών στις τοποθετήσεις μετρητών, η Irish Water υποσχέθηκε πρόσφατα πριμ έως και 20% του βασικού μισθού σε υπαλλήλους της με "καλές επιδόσεις", με την προσθήκη ενός επιλέον 9% εφόσον υπάρξει "βελτίωση".
Σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, ο υπουργός Προϋπολογισμού και Μεταρρύθμισης Μπρένταν Χάουλιν επέκρινε την πολιτική των μπόνους σημειώνοντας ότι μια νέα επιχείρηση όπως η Irish Water θα πρέπει πρώτα από όλα "να κερδίσει την εμπιστοσύνη του κοινού". Μεγαλύτερο ενδιαφέρον είχε όμως το υστερόγραφο: "Δεν μπορώ να πω όχι στην τρόικα για τις αυστηρές προθεσμίες που προβλέπονται προκειμένου να υλοποιηθεί το μέτρο. Δεν είχαμε καμία επιλογή" υποστήριξε ο υπουργός μιας κυβέρνησης που υποτίθεται ότι άφησε οριστικά πίσω της τα Μνημόνια και την τρόικα των δανειστών τον περσινό Δεκέμβριο.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον για την είσοδο της Ιρλανδίας στο Μνημόνιο είχε άλλωστε μια αποκάλυψη των Irish Times την προηγούμενη εβδομάδα. Η εφημερίδα έφερε στο φως μια απόρρητη επιστολή που έστειλε τον Νοέμβριο του 2010 ο τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν Κλοντ Τρισέ στον τότε υπουργό Οικονομικών της Ιρλανδίας Μπράιαν Λένιχαν.
Στην επιστολή ο Τρισέ απειλούσε ευθέως ότι θα διέκοπτε τη χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης προς το ιρλανδικό τραπεζικό σύστημα αν η Ιρλανδία δεν εφάρμοζε αμέσως ένα "σχέδιο διάσωσης" και δεν συμφωνούσε σε ένα πρόγραμμα λιτότητας και την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της. Ανέφερε ότι το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ θα συμφωνούσε στην παροχή βοήθειας ρευστότητας έκτακτης ανάγκης (ELA) στις τράπεζες μόνο εφόσον λάμβανε "έγγραφη δέσμευση" ότι θα μπει σε Μνημόνιο. Δύο μέρες μετά την αποστολή του σημειώματος, στις 21 Νοεμβρίου 2010, η Ιρλανδία υπέβαλε επίσημη αίτηση για την ένταξη στο μηχανισμό στήριξης.
Με τέτοιους δασκάλους, ακόμη και ο πιο "καλός μαθητής" είναι επόμενο κάποια στιγμή να εξαγριωθεί και η προσπάθεια ιδιωτικοποίησης του νερού φαίνεται να αποτελεί τη σταγόνα που κάνει το ποτήρι να ξεχειλίσει για το διαρκές Μνημόνιο που άφησε πίσω της η τρόικα. Στις 10 Δεκεμβρίου οι Ιρλανδοί διοργανώνουν μια ακόμη μέρα εθνικών κινητοποιήσεων κατά των κυβερνητικών σχεδίων.
Μαζί τους θα πορευτεί και μια αντιπροσωπεία από το μακρινό Ντιτρόιτ των ΗΠΑ, μιας πόλης που τα τελευταία χρόνια έχει αντικρίσει το πιο αποκρουστικό πρόσωπο της προσπάθειας ιδιωτικοποίησης της ίδιας της πηγής της ζωής (βλέπε "Πόλεμοι του νερού"). "Δεν είμαστε ξένοι στις κλιμακούμενες επιθέσεις στα φτωχότερα μέλη της κοινωνίας" γράφουν στην επιστολή συμπαράστασής τους προς τους αγωνιζόμενους Ιρλανδούς "επιθέσεις που στις μέρες μας έχουν γίνει συλλογικά γνωστές με το όνομα 'λιτότητα'".
