Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
15 °C
12.0°C16.5°C
1 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
11.5°C16.0°C
0 BF 65%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
7.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
12.8°C15.8°C
2 BF 80%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
5 °C
4.9°C12.9°C
0 BF 100%
Φρανκ Ντέπε: / Φρανκ Ντέπε: "Οι νέοι, οι αγανακτισμένοι και η Αριστερά να συγκροτήσουν κοινό Μέτωπο"
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Φρανκ Ντέπε: / Φρανκ Ντέπε: "Οι νέοι, οι αγανακτισμένοι και η Αριστερά να συγκροτήσουν κοινό Μέτωπο"

Ο Φρανκ Ντέπε βρέθηκε στην Ελλάδα πριν από λίγους μήνες για την ετήσια διάλεξη του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς. Συζητήσαμε μαζί του για τα προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η δική μας Αριστερά. Ο σύντροφος Ντέπε είναι 40 χρόνια στην προμετωπίδα των αγώνων, μαζί με τον Ρούντι Ντούτσκε ήταν ένα από τα κεντρικά στελέχη της «Σοσιαλιστικής Γερμανικής Ένωσης Φοιτητών» και πρωτοστάτησε στα γεγονότα του 1968, σπούδασε στο πανεπιστήμιο της Φραγκφούρτης και του Μάρμπουργκ όπου δίδασκε μέχρι το 2006. Παρά τις δυσκολίες εξακολουθεί να βρίσκεται στο πεζοδρόμιο, εκεί όπου χτυπάει η καρδιά κάθε κινηματικού.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ

* Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη του επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Νιλς Μούιζνιεκς, τα προγράμματα λιτότητας παραβιάζουν ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα. Αυτό συνδέεται με τη φύση των προγραμμάτων ή με τη συναίνεση του κόσμου; Υπάρχει συναινετική λιτότητα;

Δεν υπάρχει "συναινετική λιτότητα". Πρέπει πάντα να σκεφτόμαστε ποιος επωφελείται από τις πολιτικές λιτότητας. Υπάρχουν δύο τάσεις. Πρώτον, με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που εφαρμόζονταν τα προηγούμενα 20-25 χρόνια στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες τα ανθρώπινα και τα δημοκρατικά δικαιώματα προσβάλλονταν από σειρά διαδικασιών που δεν τέθηκαν ποτέ σε δημόσια συζήτηση γιατί όλοι γιόρταζαν την πτώση του απολυταρχισμού της ΕΣΣΔ. Σε καθεστώς νεοφιλελευθερισμού, το πρώτο που συμβαίνει είναι η αύξηση των αντιθέσεων ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς. Και στις ΗΠΑ και στη Γερμανία, η οποία είναι πολύ κοντά στις ΗΠΑ σε ό,τι αφορά τη διαίρεση πλουσίων και φτωχών, η διαίρεση προκαλείται κυρίως από τις πολιτικές που μεροληπτούν υπέρ των πλουσίων, μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων για παράδειγμα, και από την άλλη είναι οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, που όπως έχει πει και ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ "χειραφετούν τους καπιταλιστές".

Πέρα από τις ιδιωτικοποιήσεις και την απορρύθμιση, βασικό αντικείμενο του νεοφιλελευθερισμού είναι η ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας και η επισφαλής εργασία. Ο αριθμός των επισφαλώς εργαζομένων αυξήθηκε δραματικά τα προηγούμενα 20-25 χρόνια και αυτό σημαίνει πως ένα αυξανόμενο ποσοστό του πληθυσμού αποκλείεται από τη συμμετοχή στη δημοκρατία. Μία μερίδα είναι οι μετανάστες χωρίς χαρτιά, ειδικά στην Ελλάδα αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα.

Το άλλο πρόβλημα είναι πως όσο περισσότερος κόσμος εγκλωβίζεται στο καθεστώς της επισφάλειας παύει να συμμετέχει. Πρόκειται λοιπόν για ένα βασικό ζήτημα που άπτεται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τη μία. Είναι η λεγομένη "κρίση αντιπροσώπευσης" εντός της δημοκρατίας. Έχει λεχθεί από πολιτικούς επιστήμονες στο παρελθόν πως πρόκειται για "μια δημοκρατία άνευ δήμου" και αποδεικνύεται από το ότι ο κόσμος δεν ψηφίζει, δεν συνδικαλίζεται, δεν οργανώνεται στα κόμματα. Η πολιτική συμμετοχή, λοιπόν, περιορίζεται στα προνομιούχα στρώματα της μεσαίας και αστικής τάξης. Αυτό είναι το πρώτο μέρος του επιχειρήματός μου και αποτελεί τη μακροχρόνια τάση.

Το δεύτερο μέρος συνδέεται περισσότερο με την κρίση του 2008. Έκτοτε έχουμε μπει σε μία νέα φάση απολυταρχικής πολιτικής. Στην Ελλάδα υποφέρετε από τις πολιτικές της Ε.Ε. και της Γερμανίας, που ηγείται των σχεδίων λιτότητας, αλλά την ίδια στιγμή υποφέρετε και από τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και τις σχέσεις των αγορών, την ΕΚΤ κ.λπ. Οι απολυταρχικές αυτές πρακτικές σάς επιβάλλονται. Η εθνική κυριαρχία, λοιπόν, και το δικαίωμα των πολιτών να εκλέγουν την κυβέρνησή τους, αυτά τα βασικά συστατικά της δημοκρατίας, σας τα στερούν. Πρόκειται για ένα καθεστώς οικονομικών διευθυντών και κυβερνήσεων που δουλεύουν μαζί και στοχεύουν σε μια ρύθμιση για τη διατήρηση της σταθερότητας των αγορών. Τη γερμανική κυβέρνηση τη νοιάζουν δύο πράγματα, να είναι σταθερές οι αγορές και η εξαγωγική της βιομηχανία.

* Στην Ελλάδα η ανεργία -ιδίως στους νέους- είναι στα ύψη. Ο κόσμος όμως μοιάζει αδιάφορος, αντιμετωπίζει την πολιτική λέγοντας πως "όλοι ίδιοι είναι". Την ίδια στιγμή τα ποσοστά του νεοναζιστικού κόμματος παραμένουν υψηλά. Οδεύουμε προς έναν νέο τρόπο συμμετοχής στα κοινά με δεδομένο ότι ο κόσμος πλέον δεν "οργανώνεται" σε συνδικάτα ή κόμματα;

Δύσκολη ερώτηση. Ακόμη και στη Γερμανία, όπου συγκριτικά με την Ελλάδα υπάρχει περιβάλλον σταθερότητας και ευημερίας, έχουμε ακριβώς το ίδιο πρόβλημα. Στη Γερμανία αυξάνονται τα εισοδήματα των πλουσίων αλλά και η φτώχεια κυρίως για τις νεότερες γενιές. Πολλά παιδιά που σήμερα γεννιούνται φτωχά θα είναι φτωχά για όλη τους τη ζωή. Γράφονται πολλές τέτοιες εκθέσεις, μάλιστα κάποια στιγμή η κυβέρνηση είχε επιχειρήσει να "πειράξει" τα αποτελέσματα σχετικής μελέτης. Στο Die Linke λέμε πως είμαστε το κόμμα των αποκλεισμένων και οι σύντροφοί μου που πάνε στις περιοχές όπου ζει αυτός ο κόσμος -όπου το ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές έχει μειωθεί δραματικά, κάτω και από το 30%- εκείνοι οι λίγοι που στέκονται να μιλήσουν στους συντρόφους μας, όταν τους λέμε να ψηφίσουν Die Linke, λένε: "Σας ψήφισα την τελευταία φορά, αλλά δεν θα ξαναψηφίσω γιατί δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα". Aπεχθάνονται την άρχουσα πολιτική τάξη, την πολιτική γενικά, κάποιοι συμπαθούν την Ακροδεξιά, θεωρούν πως φταίνε οι ξένοι κ.λπ.

Ο καπιταλισμός έρχεται αντιμέτωπος με τις ιστορικές του ματαιώσεις, όπου η κρίση λειτουργεί ως στιγμή "κάθαρσης" που τον "αναζωογονεί". Τώρα όμως δεν συμβαίνει αυτό. Σήμερα είναι απαραίτητο το κούρεμα του χρέους σε παγκόσμιο επίπεδο για να βρεθεί μία ισορροπία, μια κανονικότητα, έστω στο πλαίσιο μια καπιταλιστικής οικονομίας. Όσο μπαίνουν σε αυτό το αδιέξοδο, όπου μια κρίση πλησιάζει, τόσο περισσότερο γίνεται χρήση του μηχανισμού αποκλεισμού. Η κυρίαρχη ιδεολογία του καταναλωτικού καπιταλισμού τον βρίσκει παντού όσο αποκλεισμένος και να είναι, και αυτή είναι μια μεγάλη πρόκληση για την Αριστερά, να ξεπεράσει αυτά τα εμπόδια και να φτάσει στον κόσμο, να τον προσεγγίσει, να τον "μορφώσει".

Ο παραδοσιακοί μαρξιστές θέλουν τον κόσμο όταν φτάνει στον πάτο να επαναστατεί, κάνουν λάθος. Το παράδειγμα του Τρίτου Κόσμου μάς το αποδεικνύει, τους εκμεταλλεύονται, είναι εξαθλιωμένοι, αλλά υπάρχουν ισχυρές δυνάμεις που τους κρατούν αδρανείς, βέβαια υπάρχουν και απρόβλεπτα ξεσπάσματα που δεν μπορούμε ούτε να υπολογίσουμε ούτε να προβλέψουμε.

* Άρα να κάτσουμε να περιμένουμε;

Όχι. Να προετοιμαζόμαστε. Ακόμη κι αν είμαστε σχετικά μικρές οργανώσεις. Ζούμε σε καιρούς που συμβαίνουν πολλά πράγματα στον κόσμο. Πολλοί λένε ότι από το 2008 έχουμε μπει σε μια νέα φάση κοινωνικής αναταραχής.

Είναι ενδιαφέρουσες οι εκρήξεις από τη Γουόλ Στριτ μέχρι τις διαδηλώσεις στην Τουρκία. Προφανώς δεν είναι ακόμη επανάσταση, αλλά είναι ένα ενδιαφέρον φαινόμενο. Υπάρχουν εκρήξεις, οι οποίες, όμως, δεν συνδέονται. Θα πρέπει να βρούμε συνδέσεις, ιδεολογικές, στρατηγικές και ακόμη και οργανωτικές. Αν δείτε όμως τι συμβαίνει, θα δείτε πως μιλάμε για τρεις ομάδες, που συνιστούν ένα μέτωπο κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων. Πρώτα, είναι οι νέοι των παραγκουπόλεων που βγαίνουν και κάνουν οδομαχίες χωρίς ιδιαίτερα πολιτικά χαρακτηριστικά, δεύτερον έχουμε τους νέους που έχουν ακαδημαϊκή μόρφωση, αυτοί του πάρκου Γκεζί, οι Indignados, οι καταληψίες του Οccupy που βγαίνουν και διαδηλώνουν ενάντια στην προοπτική ζωής που ανοίγεται μπροστά τους και τρίτη συνιστώσα του μετώπου είναι η παραδοσιακή εργατική τάξη, οι αριστεροί των συνδικάτων, η Αριστερά, όπως η Die Linke και ο ΣΥΡΙΖΑ, όσοι αντιλαμβάνονται τη στράτευσή τους ως κομμάτι της ταξικής πάλης, οι άνθρωποι που έδιναν πάντα το "παρών" στα κινήματα. Στρατηγικός μας στόχος πρέπει να είναι να φέρουμε αυτές τις ομάδες κοντά.

* Πώς θα το κάνουμε;

Είναι δύσκολο. Η παραδοσιακή προσέγγιση της Αριστεράς του 20ού αιώνα που θέλει τη στράτευση σε ένα κόμμα δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα νέα κινήματα δεν αποδέχονται παραδοσιακά σχήματα ως ηγέτες, αυτή είναι και η αδυναμία τους βέβαια, ότι ακριβώς δεν υπάρχουν επαναστάτες με προσόντα που θα μπορούσαν να ηγηθούν των κινημάτων, ιδίως στις αραβικές χώρες. Αυτοί έχουν εξαφανιστεί με την κατάρρευση του κομμουνισμού τον 20ό αιώνα. Αυτή είναι μια ανάλυση που πρέπει να γίνει, καθώς νέα κινήματα και νέες μορφές οργάνωσης θα δημιουργηθούν. Αυτός πρέπει να είναι και ο ρόλος των διανοούμενων, να πουν τι συμβαίνει και να δουλέψουν για το άνοιγμα. Να αποδεχθούμε πως είναι σημαντικό το κόμμα να μπαίνει στη Βουλή, αλλά δεν είναι αυτή η βασικότερη σκηνή των εξελίξεων, είναι απαραίτητη αλλά δεν πρέπει να είναι αποκλειστικός στόχος. Θα έλεγα πως χρειαζόμαστε μια οργανωτική προοπτική, δεν γίνεται απολύτως οριζόντια.

Αν ο ΣΥΡΙΖΑ γίνει κυβέρνηση για να αλλάξει τα πράγματα στη χώρα και στην Ευρώπη, θα χρειαστεί και το κίνημα για να στηρίξει τις πολιτικές του και για να έχει παγκόσμιο αντίκτυπο. Στη Γερμανία αλλά και στον κόσμο θα πρέπει να οργανωθεί η αλληλεγγύη. Τότε θα έχουμε πραγματική αλλαγή.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL