Σκηνικό έντασης στήθηκε από χθες το πρωί στην ανατολική Μεσόγειο, στην περιοχή νοτίως του Καστελλόριζου και δυτικά της Κύπρου, με την Τουρκία να εκδίδει Navtex, βγάζοντας για έρευνες το πλωτό γεωτρύπανο «Oruc Reis», και την Ελλάδα να απαντά με αντι-Navtex επικαλούμενη την... αναρμοδιότητα του σταθμού τής Αττάλειας να «αγκαζάρει» τη συγκεκριμένη περιοχή. Λίγες ώρες αργότερα, η Τουρκία ανταπάντησε με ακόμη μία Navtex, επικαλούμενη με τη σειρά της την... αναρμοδιότητα του σταθμού του Ηρακλείου - και έπεται συνέχεια. Πάντως, το «Oruc Reis» έχει φτάσει, σύμφωνα με πληροφορίες, στην επίμαχη περιοχή, εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας, συνοδευόμενο από τουρκικά πολεμικά πλοία. Όχι τόσο για να ψάξει για υδρογονάνθρακες, όσο για να επιδείξει η Τουρκία τις δικές της «κόκκινες» γραμμές ανατολικά του 28ου μεσημβρινού.
Η Ελλάδα έχει θέσει σε ετοιμότητα τις Ένοπλες Δυνάμεις, και κυρίως τον στόλο, σε μια προσπάθεια να αποτρέψει τετελεσμένα σε μια περιοχή που δεν συμπεριλαμβάνεται στη συμφωνία με το Κάιρο, ενώ τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός Εξωτερικών έσπευσαν να ενημερώσουν Ευρωπαϊκή Ένωση και ΝΑΤΟ για την τουρκική προκλητικότητα. Δεν έλειψε, μάλιστα, και η επικοινωνιακή διαχείριση της έντασης στο εσωτερικό, με τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνο Φλώρο να εμφανίζεται στην έκτακτη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ στο Μέγαρο Μαξίμου με στολή παραλλαγής - για να στείλει το σήμα του ετοιμοπόλεμου.
Να σημειωθεί ότι οι τόνοι ανέβηκαν από την πλευρά της Άγκυρας ως αντίδραση στη συμφωνία Ελλάδας - Αιγύπτου για τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών νότια της Κρήτης, μια συμφωνία που η Τουρκία τη χαρακτήρισε από την πρώτη στιγμή «άκυρη», καθώς διεμβολίζει τη δική της -«παράνομη», όπως επιμένει η Αθήνα- συμφωνία με την κυβέρνηση της Τρίπολης.
ΥΠΕΞ: Απειλή για την ειρήνη
Μετά την πρώτη χθεσινή τουρκική Navtex, το υπουργείο Εξωτερικών έσπευσε να διαμηνύσει στην Άγκυρα ότι «η Ελλάδα δεν θα δεχθεί κανέναν εκβιασμό και θα υπερασπίσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα».
Σε ανακοίνωσή του σημειώνει ότι η νέα παράνομη Navtex σε συνδυασμό με την παρατηρούμενη ευρεία κινητικότητα μονάδων του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού αποτελούν νέα σοβαρή κλιμάκωση και εκθέτουν με τον πλέον προφανή τρόπο τον αποσταθεροποιητικό και απειλητικό για την ειρήνη ρόλο της Τουρκίας. Επιπλέον, η ελληνική πρεσβεία στην Άγκυρα προέβη σε διάβημα στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, ενώ ο Νίκος Δένδιας είχε τηλεφωνικές επικοινωνίες με τους ομολόγους του της Γερμανίας, του Μπαχρέιν και της Κύπρου.
Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, η νέα παράνομη τουρκική Navtex έρχεται σε μια περίοδο που η Ελλάδα έχει έμπρακτα αποδείξει την προσήλωσή της στη διεθνή νομιμότητα. «Βασιζόμενη αποκλειστικά στο Διεθνές Δίκαιο, το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και στους κανόνες καλής γειτονίας, έχει έρθει σε συμφωνία μετά από διαπραγματεύσεις με γειτονικές χώρες για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της. Έχει δηλώσει δε την ετοιμότητά της για διάλογο ώστε να προχωρήσει σε αντίστοιχες οριοθετήσεις με τους υπόλοιπους γείτονές της με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας» επισημαίνει το υπουργείο Εξωτερικών. «Αντίθετα», προστίθεται στην ανακοίνωση, «η Τουρκία αποδεικνύει στην πράξη ότι δηλώσεις περί ετοιμότητας για διάλογο είναι προσχηματικές. Επικαλούμενη την υπογραφή μιας καθόλα νόμιμης Συμφωνίας ΑΟΖ Ελλάδας - Αιγύπτου, εγκαταλείπει τον διάλογο πριν καν ξεκινήσει και καταφεύγει σε πρακτικές παρελθόντων αιώνων ακολουθώντας την αδιέξοδη τακτική απόπειρας δημιουργίας τετελεσμένων».
Η Αθήνα καλεί την Άγκυρα «να τερματίσει άμεσα τις παράνομες ενέργειές της που υπονομεύουν την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή», ενώ η Λευκωσία αγωνιά σιωπηλά.
ΣΥΡΙΖΑ: Στοπ στην παραβίαση της ελληνικής υφαλοκρηπίδας
Πάντως, ένα σοβαρό πλεονέκτημα της ελληνικής κυβέρνησης -και βεβαίως της χώρας- είναι ότι έχει απέναντί της μια υπεύθυνη αντιπολίτευση. Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν και επισημαίνει την έλλειψη στρατηγικής έναντι της Τουρκίας, αν και έχει τις ενστάσεις του για τα θολά σημεία και τη χρονική στιγμή της συμφωνίας Ελλάδας - Αιγύπτου, δεν βάζει τρικλοποδιές σ’ αυτή τη δύσκολη συγκυρία. «Η Τουρκία οφείλει να συμμορφωθεί με το Διεθνές Δίκαιο, να σταματήσει τις παράνομες ενέργειες και να καθίσει στο τραπέζι του διαλόγου για την επίλυση της διαφοράς με την Ελλάδα σε σχέση με την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ» ανακοίνωσε η αξιωματική αντιπολίτευση και κάλεσε την κυβέρνηση «να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες για την παρεμπόδιση οποιουδήποτε τουρκικού ερευνητικού σκάφους επιχειρήσει να παραβιάσει την ελληνική υφαλοκρηπίδα, όπως έχει συμβεί και κατά το παρελθόν».
Η διπλή ανάγνωση της Άγκυρας
Ήταν η συμφωνία Ελλάδας - Αιγύπτου αυτή που εξαγρίωσε την Τουρκία ώστε να βγάλει πάλι τα γεωτρύπανα στην ανατολική Μεσόγειο και να ακυρώσει τις διερευνητικές επαφές; Αυτό ισχυρίζεται ο εκπρόσωπος της τουρκικής Προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν σε συνέντευξή του στο CNN Turk, κατηγορώντας την Αθήνα ότι «τίναξε στον αέρα» στις διμερείς διαπραγματεύσεις που διεξάγονταν επί δυόμιση μήνες με τη συμφωνία με το Κάιρο. Ο Καλίν λέει ότι «πήγαμε σε ουδέτερη ζώνη στο Βερολίνο για συνομιλίες. Συζητήσαμε το θέμα εκεί. Υπήρξε πλήρης κατανόηση και συμφωνία. Μάλιστα, τα υπουργεία Εξωτερικών μας σ’ αυτό το θέμα είχαν συμφωνήσει σε ένα κοινό κείμενο. Και μια μέρα πριν από την ανακοίνωσή μας, Ελλάδα και Αίγυπτος ανακοίνωσαν μια τέτοια συμφωνία». Μια συμφωνία, η οποία, σύμφωνα με τον Καλίν, στοχεύει να αφήσει την Τουρκία εκτός της ανατολικής Μεσογείου και να τη φυλακίσει στον κόλπο της Αττάλειας. Γι’ αυτό και ο Ερντογάν έδωσε εντολή να σταματήσουν οι συνομιλίες με την Ελλάδα.
Από την πλευρά του, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου υποστηρίζει αίφνης ότι η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία -αυτή που «δεν έχει καμία αξία» σύμφωνα με τον Ερντογάν- ουσιαστικά ενισχύει τις τουρκικές σχέσεις. Το ίδιο είχε πει για την ελληνοϊταλική συμφωνία, αν και είναι σαφές ότι η Τουρκία θα προτιμούσε να μην έχει υπογράψει η Ελλάδα καμία συμφωνία με τους γείτονες. Δήλωσε, λοιπόν, χθες ο Τσαβούσογλου, σύμφωνα με την εφημερίδα «Hurriyet» ότι «όπως φαίνεται, έχουν γίνει υποχωρήσεις από τα κυριαρχικά δικαιώματα των νησιών και της Κρήτης κι αυτό ουσιαστικά ενισχύει τις θέσεις μας. Αυτή η συμφωνία (σ.σ.: Ελλάδας - Αιγύπτου) μας συμφέρει, διότι κανένας δεν μπορεί να μας πει πως προκαλούμε ένταση. Κανένας δεν μπορεί να πει να μην πάμε στις περιοχές αυτές. Κανένας δεν μπορεί να πει οτιδήποτε στις έρευνες και γεωτρήσεις που θα κάνει η Τουρκία στην ανατολική Μεσόγειο. Και όλοι είδαν πως η Ελλάδα δεν θέλει διάλογο».
Οι χαμηλοί τόνοι των διαμεσολαβητών
«Κάντε διάλογο» λέει η Γερμανία, ίσες αποστάσεις τηρεί το ΝΑΤΟ
Τόσο ο «υπουργός Εξωτερικών» της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζοσέπ Μπορέλ όσο και η προεδρεύουσα της Ε.Ε. Γερμανία εξέφρασαν την «ανησυχία» τους για τις εξόδους των τουρκικών ερευνητικών πλοίων στην ανατολική Μεσόγειο. Ναι μεν τις χαρακτηρίζουν «λάθος μήνυμα», αλλά καλούν «και τις δύο πλευρές» να λύσουν με διάλογο τα προβλήματά τους. Σύμφωνα με εκπρόσωπο του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, το Βερολίνο επικρίνει τη νέα τουρκική Navtex για έρευνες του «Oruc Reis» νοτίως του Καστελλόριζου και καλεί την Άγκυρα να τηρήσει τις αρχές τού Διεθνούς Δικαίου, καθώς «η μη τήρησή τους θα οδηγούσε στην επιδείνωση της σχέση της με την Ε.Ε.». Τόνισε δε ότι «περαιτέρω σεισμολογικές έρευνες αυτό το διάστημα θα έστελναν οπωσδήποτε το λάθος μήνυμα». Το ζητούμενο αυτή τη στιγμή είναι η αποκλιμάκωση της έντασης. Η Ελλάδα και η Τουρκία θα πρέπει να διεξάγουν τον «προγραμματισμένο διάλογο».
Υπενθυμίζεται ότι, μετά από την παρέμβαση της Γερμανίδας καγκελαρίου στα τέλη Ιουλίου, Αθήνα και Άγκυρα είχαν συμφωνήσει να αρχίσουν συνομιλίες για τα επίμαχα θέματα στο Αιγαίο. Χθες ο εκπρόσωπος της Μέρκελ δήλωσε ότι η Γερμανία συνεχίζει τις προσπάθειές της για τη διεξαγωγή συνομιλιών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Αρνήθηκε όμως να απαντήσει σε ερώτηση εάν η καγκελάριος Μέρκελ σκοπεύει να επικοινωνήσει άμεσα με τον Τούρκο Πρόεδρο, περιοριζόμενος στη δήλωση ότι η γερμανική κυβέρνηση παρακολουθεί «πολύ προσεκτικά» πώς διαμορφώνονται οι εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο και το γεγονός ότι υπάρχουν εκεί πρόσφατα εκ νέου εντάσεις.
Όσο για τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, με τον οποίο μίλησε χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης, πιθανότατα δεν θέλει να ανακατευτεί. Αλλιώς δεν εξηγείται η... διαρροή από το Μέγαρο Μαξίμου ότι ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η πολιτική των ίσων αποστάσεων είναι αντιπαραγωγική και μη αποδεκτή.
