Οι κοινωνικές επιχειρήσεις είναι οι άνθρωποί τους και οι σχέσεις των ανθρώπων τους. Αν αυτό το κομμάτι δεν λειτουργεί καλά, ακόμη κι αν έχει βρεθεί ο καλύτερος δυνατός εξοπλισμός, το εκάστοτε εγχείρημα δεν μπορεί να “περπατήσει”. Επί του θέματος μιλήσαμε με τον Γιώργο Τσιτσιρίγκο, ειδικό στη “μη βίαιη επικοινωνία” και την επίλυση συγκρούσεων σε ομάδες. Έχει ασχοληθεί με πολλά συνεργατικά εγχειρήματα και το συνεργατικό καφενείο στην Ακαδημία Πλάτωνος ήταν εκείνο από το οποίο ξεκίνησε τη διαδρομή του. Συνεπώς, έχει ολοκληρωμένη εικόνα για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
“Το βασικό ζήτημα είναι ότι δεν υπάρχει ακόμα επαρκής συνείδηση σε σχέση με το πόσο σημαντικό είναι να έχουμε επίγνωση του τρόπου που λειτουργούμε. Δεν αντιλαμβανόμαστε συχνά πόσα κομμάτια του συστήματος που θέλουμε ν’ αλλάξουμε μπορεί φέρουμε μέσα μας” λέει στην “Αυγή” ο Γιώργος. Όπως σημειώνει, ένας τρόπος που δείχνει ότι υπάρχουν κατάλοιπα γίνεται φανερός “μέσα από τη γλώσσα που χρησιμοποιούμε”. Για ν’ αλλάξει αυτό, χρειάζεται πρώτα να καταλάβουμε. “Να φτάσουμε στο σημείο που θα πούμε ‘κοίτα να δεις τι αποτέλεσμα μπορεί να προκαλέσει ο τρόπος που μιλάω’”. Το επόμενο βήμα είναι η εκπαίδευση και στη συνέχεια η δοκιμή ενός άλλου μοντέλου συμπεριφοράς και πρακτικής.
Οι διαφορές ενός συνεταιρισμού με μια κλασική επιχείρηση αποτελούν τους λόγους που κάνουν την πρώτη να διαφέρει, την ίδια στιγμή όμως ενέχουν προκλήσεις. “Μια συνεργατική επιχείρηση απαρτίζεται από ανθρώπους που δεν συμπαθούν ιδιαίτερα την ιεραρχία. Αυτό μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα μερικές φορές, με την έννοια ότι δημιουργούνται θέματα ταμπού σχετικά με τι μπορεί να δοκιμαστεί”. “Ένα επιπλέον πρόβλημα είναι ενδεχόμενη έλλειψη γνώσης για το πώς γίνονται τα πράγματα και πώς κατανέμονται οι ρόλοι. Χωρίς το αφεντικό, καλούνται να πάρουν οι ίδιοι την απόφαση και υπάρχουν περιπτώσεις που είτε δεν έχει κανείς γνώση, είτε μπορεί απλά κάποιοι μπορεί έχουν μια ιδέα”.
Ο Γιώργος τονίζει ότι οι συνεργατικές ομάδες πρέπει “να κάνουν χώρο και για το κομμάτι της επικοινωνίας. Να αφιερώσουν πόρους, ενέργεια, χρόνο και χρήματα”. Όσον αφορά τον δικό του ρόλο: “Εμένα η ειδικότητά μου είναι η μη βίαιη επικοινωνία. Το ζήτημα της επικοινωνίας είναι κεντρικό όχι μόνο για τη διαχείριση συγκρούσεων, αλλά και για τη λήψη των αποφάσεων, πώς ένα μέλος στην ομάδα δίνει feedback στο άλλο κ.ά. Κάνω εκπαίδευση για μιας μορφής επικοινωνία με στόχο να είμαστε πολύ πιο ξεκάθαροι στις σχέσεις μέσα από τον τρόπο που εκφραζόμαστε και αντιλαμβανόμαστε τον άλλο. Να υπάρχει περισσότερη αρμονία και αλήθεια αν θέλεις. Μπορώ να βοηθήσω στη διαχείριση συγκεκριμένων ζητημάτων, να βοηθήσω με ειδικές συναντήσεις στις οποίες θα είναι παρούσα όλη την ομάδα, είτε κατ’ ιδία ανάμεσα σε δύο μέλη της ομάδας για παράδειγμα”.
Στην πρόσφατη πρώτη έκθεση που έγινε για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία ο Γιώργος ήταν παρών και συνάντησε πολλές από τις ομάδες με τις οποίες έχει συνεργαστεί. Μία από αυτές ήταν το Bios Coop, από το οποίο αναφέρθηκε ότι είχε φτάσει σε σημείο διάλυσης, με την ομάδα να έχει διχαστεί για ένα ζήτημα, το οποίο όμως κατάφερε με τη βοήθεια του Γιώργου και τη δική της προσπάθεια να επιλύσει. Πρόκειται για ένα από τα πολλά παραδείγματα εγχειρημάτων που επιμένουν, παρά τις δυσκολίες. Είναι η Κοινωνική Οικονομία το μέλλον; “Το σίγουρο είναι ότι κλασικά συστήματα, όπως η ιεραρχία, δεν μπορούν να ανταποκριθούν πλέον. Δεν γίνεται η λήψη αποφάσεων να ανάγεται σε τόσους λίγους, δεν γίνεται να γνωρίζουν τα πάντα, ούτε να μπορούν να διαχειριστούν τα πάντα”.
