Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
11.2°C18.1°C
2 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
10.6°C16.9°C
2 BF 67%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
10.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C16.4°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
9 °C
8.9°C14.6°C
0 BF 81%
ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ / Το βιβλίο ως κοινωνικό αγαθό
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ / Το βιβλίο ως κοινωνικό αγαθό

Το βιβλίο του Περικλή Κοροβέση είναι ένα από τα τελευταία που εκδόθηκαν από τις "Εκδόσεις των Συναδέλφων"

Το κίνημα των συνεργατικών εγχειρημάτων δυναμώνει όσο δυναμώνουν κι οι πολιτικές λιτότητας. Νέες πρωτοβουλίες σε όλες την Ελλάδα δημιουργούνται καθημερινά από κόσμο που τολμά να πει «αφού δεν μπορείτε εσείς, μπορούμε εμείς». Αρκετές από αυτές γνωρίσαμε την Παρασκευή, στην εκδήλωση - συζήτηση της Αλληλεγγύης για Όλους. Μάθαμε «κακές λέξεις από σ... όπως συνεταιρισμοί» και είδαμε ότι το κίνημα «ανοίγει» διαρκώς τους ορίζοντές του. Δεν είναι μόνο τα μπαρ και τα εστιατόρια, τα παντοπωλεία και οι αγροτικές καλλιέργειες, αλλά και οι εκδοτικοί οίκοι και τα βιβλιοπωλεία. Ο πολιτισμός αποδεικνύει ότι έχει θέση στα συνεργατικά εγχειρήματα, ερχόμενος να καλύψει ένα μεγάλο κενό. Μιλήσαμε με τους ανθρώπους που τα "τρέχουν".

Κουβεντιάζοντας για... Λένιν

Τέσσερις μήνες από τότε που είχε εγκαίνια, το συνεργατικό βιβλιοπωλείο / καφενείο «Ακυβέρνητες Πολιτείες» στη Θεσσαλονίκη (Αλ. Σβώλου 28), μπορεί να περηφανεύεται πως έχει καταφέρει να μαζέψει τους δικούς του θαμώνες. Φοιτητές και παρέες πιτσιρικάδων, "πιάνουν' για ώρες τα τραπέζια, διαβάζουν, πίνουν καφέ ή μπύρα και συζητούν. Μιλάνε για το «Κράτος κι επανάσταση» του Λένιν, για την εφαρμογή των θεωριών του Μαρξ στο σήμερα, για το θάρρος που τους ζητάει να δείξουν ο Κροπότκιν και «ν' αποδοθεί δικαιοσύνη, καταργώντας την οικονομική, πολιτική και κοινωνική σκλαβιά». Ανάμεσα στα έργα των «κλασικών», υπάρχουν βιβλία σύγχρονων διανοητών, όπως του Σλαβόι Ζίζεκ, ενώ τον χώρο τους στα ράφια του βιβλιοπωλείου έχουν η πεζογραφία και η ποίηση.

"Eπιλέγουμε τα βιβλία, δίνοντας βάρος σε ποιότητα και περιεχόμενο. Η γκάμα μας περιλαμβάνει εναλλακτικά και πολιτικοποιημένα βιβλία. Φαίνεται πως αυτό αρέσει στον κόσμο, καθώς μας λένε ότι βρήκαν ένα 'στέκι' που δεν είχαν", λέει στην "Α" ο Λευτέρης Καραμήτρου, 27 ετών, ένας από τους πέντε που δουλεύουν το εγχείρημα. Όπως και με τα βιβλία, έτσι και με τις συνεργασίες, βασίζονται επίσης σε... κινηματικά κριτήρια. "Προμηθευόμαστε βιβλία από εκδοτικούς οίκους, όπως το 'ΚΨΜ' ή τα 'Εξάρχεια'. Αρκετά βιβλία στις 'Ακυβέρνητες Πολιτείες' φέρουν την υπογραφή από τις 'Εκδόσεις των Συναδέλφων'. Αποτελούν για εμάς πρότυπο συνεργατικού εγχειρήματος", τονίζει ο Λ. Καραμήτρου, επισημαίνοντας την ανάγκη να ανοίξει ακόμα περισσότερο το δίκτυο των συνεργατικών εγχειρημάτων. "Ο αγώνας που δίνουμε για τη διαβίωσή μας είναι κι ένας αγώνας για να ζήσουμε διαφορετικά", προσθέτει.

"Την Κυριακή αργία, στις απεργίες κλειστά"

Η συνείδησή τους "σε μια κοινωνία που χρειάζεται ν' αλλάξει για να ζήσει καλύτερα" ταυτίζεται με τα λόγια του Στρατή Τσίρκα, από την τριλογία μυθιστορημάτων του οποίου πήρε το βιβλιοπωλείο τ' όνομα του: «Η συνείδηση δεν είναι καπέλο να την πάρεις απ' το ένα καρφί να την κρεμάσεις στο άλλο». Όπως ο ίδιος δεν αποκήρυξε το έργο «Λέσχη» μετά από έντονη αντίδραση του ΚΚΕ, έτσι κι εκείνοι δεν αποκηρύσσουν τον αγώνα τους να καταγραφεί και ν' αναλυθεί η σημερινή πραγματικότητα μέσα από τα βιβλία, αλλά και για να γεννηθεί ο κόσμος του αύριο έχοντας στο επίκεντρο τις ανθρώπινες ανάγκες κι όχι τα συμφέροντα.

Τις Κυριακές το βιβλιοπωλείο μένει κλειστό, ενώ στις κλαδικές απεργίες οι εργαζόμενοι συμμετέχουν κανονικά. Πιστεύουν ότι η αυτοδιαχείριση και οι συνεταιρισμοί δίνουν μέσα στον καπιταλισμό μια διαφορετική προοπτική, που θα οδηγήσει στις "Ακυβέρνητες Πολιτείες" που ονειρεύονται ή αλλιώς "στις πολιτείες που θα κυβερνώνται από τα κάτω".

"Δεν προωθούμε την απλήρωτη εργασία, αλλά την ανατροπή"

Οι δυσμενείς όροι για ν' αναπτυχθεί το κίνημα των συνεταιρισμών στην Ελλάδα, έχουν ταυτίσει την οποιαδήποτε πρωτοβουλία με πέρασμα από την ανεργία στον εθελοντισμό, ωστόσο η πραγματικότητα περιγράφεται από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές διαφορετική. "Πρόκειται για τεράστιο λάθος. Δεν προωθούμε τον εθελοντισμό, που συνιστά την απλήρωτη εργασία. Δεν έχουμε αυτή την πολυτέλεια", ξεκαθαρίζει ο Λ. Καραμήτρου. Οι τέσσερις μήνες ζωής του βιβλιοπωλείου έχουν αφήσει υποσχέσεις για κανονικά μεροκάματα. Στόχος δεν είναι ο πλούτος αλλά η αξιοπρεπής διαβίωση, "με ίσους μισθούς και χωρίς αφεντικά".

Οι διαφορές των συνεταιριστικών εγχειρημάτων με την κλασική καπιταλιστική επιχείρηση, δεν περιορίζονται μόνο σ' επίπεδο εργασιακών σχέσεων. Το βιβλίο αντιμετωπίζεται ως κοινωνικό αγαθό κι όχι ως ένα οποιοδήποτε προϊόν. Στις "Εκδόσεις των Συναδέλφων", η διαδικασία που ακολουθείται είναι ενδεικτική. Όλη η ομάδα εργαζομένων, διαβάζει το βιβλίο, εξετάζει αν "έχει να πει κάτι κι όχι να πουλήσει" και στη συνέχεια προχωρούν την επιμέλεια, τα γραφιστικά και την εκτύπωση. "Τα βιβλία δεν είναι πορτοκάλια, χωρίς φυσικά να υποτιμάμε τη χρησιμότητά τους, αλλά παράγουν νοήματα, δίνουν γνώση, δημιουργούν συνειδήσεις. Λειτουργούν μέσα στην πνευματικότητα και τη φαντασία του κάθε ανθρώπου", αναφέρει στην "Α" ο Νίκος Κατσιαούνης.

Από τις "Εκδόσεις των Συναδέλφων" έχουν κυκλοφορήσει πάνω από 30 βιβλία. "Οι ανθρωποφύλακες" του Περικλή Κοροβέση ήταν ένα από τα τελευταία. Διακινούνται σε όλη την Ελλάδα, από την Κρήτη στη Θεσσαλονίκη και από την Αθήνα στην Πάτρα. Τα βρίσκουμε σε εναλλακτικά βιβλιοπωλεία και κοινωνικούς χώρους. Οι "Εκδόσεις των Συναδέλφων", όπως και οι "Ακυβέρνητες Πολιτείες" χαρακτηρίζονται από οριζόντιες δομές, χωρίς αφεντικά και λειτουργούν κοινωνικό συνεταιρισμός. Εκτός των εκδόσεων, έχουν στήσει κοινωνικό βιβλιοπωλείο στα Εξάρχεια (Ερεσσού 35). Οι καλές τιμές (το ακριβότερο βιβλίο είναι στα 13 ευρώ) συνδυάζονται με ποιοτικό περιεχόμενο. Παράλληλα οι "ΕτΣ" συνεργάζονται με άλλους συνεταιρισμούς και μικρούς εκδοτικούς οίκους "που δεν μπορούν να διακινήσουν τα βιβλία τους".

"Να μας γίνουν συνήθεια οι συνεταιρισμοί"

Δύο μεγάλα στοιχήματα έχουν μπροστά τους τα συνεταιριστικά εγχειρήματα, όπως δηλώνουν εκείνοι που τα ζούν. Την ενδυνάμωση της κοινωνικής οικονομίας μέσω της δικτύωσης των πρωτοβουλιών, αλλά και την αποφυγή της ενσωμάτωσής τους "στο σύστημα". "Πρέπει να μας γίνει συνήθεια αυτό το μοντέλο", τονίζει, υποστηρίζοντας πως, "μαζί με τις θέσεις εργασίας που ανοίγουν, αλλάζει και ο τρόπος σκέψης. Το παράδειγμα της ΒΙΟΜΕ, που δεν είναι καφενείο, δείχνει αυτό ακριβώς: κοιτάξτε, παιδιά, μπορούμε να λειτουργήσουμε ακόμα κι ένα εργοστάσιο μόνοι μας". Η συνεργασία μεταξύ των εγχειρημάτων μπορεί να λειτουργήσει θετικά και πολλαπλασιαστικά. "Συμμετέχουμε σε δίκτυο συνεταιρισμών και καλύπτουμε τις ανάγκες που προκύπτουν από δομές σαν τη δική μας. Όταν θελήσαμε να φτιάξουμε ένα υπολογιστή, δεν πήγαμε σε μεγάλο κατάστημα, αλλά στην 'Πρίζα', που ασχολείται με το αντικείμενο".

Ο κίνδυνος που ελλοχεύει για το κίνημα των συνεταιρισμών, είναι η ενσωμάτωση. "Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί κατέληξαν να είναι συνυφασμένοι κι εξαρτώμενοι από το κράτος". Οι αρχές κι η λογική που βάζουν χαλινάρι στα εγχειρήματα συγκρατώντας τα απ΄ το να εκφυλιστούν μπορούν να είναι "οι οριζόντιες δομές, δημοκρατικές διαδικασίες για την λήψη αποφάσεων, ίσες αμοιβές και στόχος η αξιοπρεπής διαβίωση. Δεν θέλουμε κέρδος. Αν βγάλουμε κάτι παραπάνω, θα δημιουργηθεί ένας ακόμα μισθός, όχι παραπάνω κέρδος για μας".

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL