Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.2°C21.2°C
3 BF 71%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
17 °C
13.6°C19.4°C
2 BF 78%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.4°C
3 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.7°C24.8°C
6 BF 33%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.8°C18.5°C
0 BF 82%
Ακόμα κι ένα πιάτο μακαρόνια είναι πολύτιμο για τους νεόπτωχους
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ακόμα κι ένα πιάτο μακαρόνια είναι πολύτιμο για τους νεόπτωχους

Σε κάθε γειτονιά, άλλοτε σε παλιά σπίτια, άλλοτε σε χώρους που στεγάζονταν δημόσιες υπηρεσίες οι οποίες αχρηστεύθηκαν μετά τις μνημονιακές περικοπές, υπάρχουν κοινωνικά ιατρεία - φαρμακεία, κοινωνικά παντοπωλεία, ακόμη και εργασιακά συνεταιριστικά εγχειρήματα. Οι δομές αλληλεγγύης και οι πρωτοβουλίες που δεν στηρίζονται στη σχέση αφεντικά - εργαζόμενοι αποτελούν τα αντισώματα της κοινωνίας. Μαζί με τις ανάγκες για βασικά αγαθά, πολλαπλασιάζονται και οι δομές. Μιλήσαμε με τον κόσμο που τις ζει καθημερινά. Το συμπέρασμα: η χρονιά που πέρασε, εκτός από προβλήματα, κληρόδοτησε στην επόμενη και την ελπίδα.

Κοινωνικά ιατρεία - φαρμακεία: Απαλύνοντας τον πόνο, εκθέτοντας την "Υγεία για λίγους" του Άδωνι

Από μήνα σε μήνα οι επισκέψεις στα κοινωνικά ιατρεία και φαρμακεία αυξάνονται, αναδεικνύοντας το απαγορευτικό για πολλούς πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί στην Υγεία. Οι καρτέλες γεμίζουν με νέα ονόματα, όμως η σύνθεση του κόσμου είναι διαφορετική σε σχέση με λίγους μήνες πριν. Όπως λέει στην "Α" η Λένα Κουγέα, από το Κοινωνικό Ιατρείο - Φαρμακείο Αθηνών που βρίσκεται στην Κάνιγγος 33 (τηλ: 210 3802037), βοήθεια δεν ζητούν μόνο οι ανασφάλιστοι κι οι άποροι. "Έχουμε πολλούς ασφαλισμένους που δεν μπορούν να πληρώσουν για την περίθαλψή τους. Είτε γιατί το κόστος της συμμετοχής έχει αυξηθεί πάρα πολύ, είτε γιατί δεν υπάρχει καμία κάλυψη από τα ασφαλιστικά ταμεία για ειδικότητες όπως των οδοντιάτρων ή των ψυχολόγων".

Από τον Φλεβάρη του 2013, οπότε και ξεκίνησε να λειτουργεί, τις πόρτες του ιατρείου έχουν περάσει πάνω από 800 άτομα, ενώ τα ραντεβού ξεπερνούν τις 2.000. Τις περισσότερες επισκέψεις έχουν οι οδοντίατροι και οι παθολόγοι. Οι εικόνες που αντικρίζουν είναι αποκαρδιωτικές. "Πριν λίγες μέρες μας ήρθε ένας άστεγος με σοβαρό πρόβλημα στα δόντια και κίνδυνο μόλυνσης". Λίγες χιλιάδες ευρώ μπορεί να χωρίζουν τον καθένα από την εξαθλίωση."Ο πατέρας του χρωστούσε 50.000 ευρώ στην εφορία. Πέθανε, το χρέος έμεινε και το σπίτι που κληρονομούσε το παιδί χάθηκε".

Περιθωριοποιημένη Ελλάδα ο Πειραιάς

Στις συνοικίες του Πειραιά, τα σημάδια της φτώχειας είναι εμφανή. Παντού άδεια και βρόμικα μαγαζιά, επιγραφές "ενοικιάζεται" και κόσμος που περπατά με το βλέμμα καρφωμένο στο πάτωμα. Οι ιδιοκτήτες τους δεν άντεξαν να πληρώσουν τα νοίκια, έβαλαν λουκέτο, αλλά πλέον δεν έχουν και εισόδημα. Πολλά σπίτια είναι χωρίς θέρμανση και χωρίς ρεύμα. Η υγεία δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί πια ως προτεραιότητα. Στις δομές αλληλεγγύης η εικόνα αυτή αποτυπώνεται. Η Κουήν Μινασιάν από το Αλληλέγγυο Ιατρείο Πειραιά μίλησε στην "Α" για μια περιθωριοποιημένη Ελλάδα. "Κορυδαλλός, Νίκαια, Ρέντης, Κερατσίνι, Δραπετσώνα είναι όλες περιοχές με εργάτες, υπάλληλους και ιδιοκτήτες μικρομεσαίων μαγαζιών με μαγαζιά και παπούτσια. Όταν αυτά έκλεισαν, ο κόσμος βρέθηκε σε αδιέξοδο".

Στο αδιέξοδο αυτό επιχείρησαν να απαντήσουν τέσσερις γιατροί και τρεις πολίτες με όπλο την αλληλεγγύη. Στις 5 Φεβρουαρίου του 2013 δημιουργήθηκε η Κοινωνική Δομή Υγείας του Πειραιά. Η εικόνα στους δρόμους, οι ιστορίες που μεταφέρονταν από στόμα σε στόμα αποτυπώθηκαν σύντομα. Πάνω από 1.300 άνθρωποι έχουν ζητήσει βοήθεια, ενώ οι επισκέψεις ξεπερνούν τις 5.000. Οι εθελοντές γιατροί είναι 45. Το Κοινωνικό Ιατρείο - Φαρμακείο λειτουργεί από Δευτέρα ώς Παρασκευή, 9.30 το πρωί με 8.30 το βράδυ και βρίσκεται στην άλλοτε στέγη των κοινωνικών υπηρεσιών (Ξενοφώντος 5 και Πελοπίδα, 3ος όροφος, Πλατεία Μέμου), η οποία δόθηκε από τη δήμαρχο Κορυδαλλού. Πνευμονολόγοι, καρδιολόγοι και ψυχολόγοι είναι οι γιατροί που έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση. «Ο κόσμος έχει πάθει κατάθλιψη. Από τα πρώτα πράγματα που χρειάζεται είναι η ψυχολογική υποστήριξη».

Αναφερόμενη σε άλλα περιστατικά, η Κ. Μινασιάν μίλησε για μάνες που έρχονται και δεν έχουν να πάρουν βρεφικό γάλα, για ανεμβολίαστα παιδιά αλλά και για καρκινοπαθείς που δεν έχουν χρήματα για τα φάρμακά τους. «Μας είχαν έρθει οι γονείς ενός παιδιού 18 ετών που έχει καρκίνο. Τα φάρμακα του κοστίζουν 2.800 ευρώ και πρέπει να τα παίρνει κάθε 22 μέρες. Απευθυνθήκαμε στην εταιρεία που τα παράγει, αλλά δεν έχουμε λάβει απάντηση. Ευτυχώς, οι ασθενείς που έχουν πρόσβαση στα φάρμακα μας ενισχύουν», είναι μία από τις πολλές ιστορίες που θ' ακούσεις να σου λένε οι εθελοντές.

«Λειτουργούμε με όρους αμεσοδημοκρατίας, δεν δεχόμαστε δωρεές σε χρήματα, αλλά μόνο σε είδος, όπως ο υπερηχογράφος που μας έστειλε οργάνωση από τη Γερμανία», υπογραμμίζει η Κ. Μινασιάν, εξηγώντας μας πώς λειτουργεί το ιατρείο – φαρμακείο.

Δομές σε όλη τη χώρα

Από τη Δράμα μέχρι τον Βόλο και από την Κόρινθο μέχρι τα Χανιά έχουν στηθεί παντού πρωτοβουλίες αλληλεγγύης. Πάνω από 40 δομές σε όλη τη χώρα καταφέρνουν και συντονίζονται, ενώ τον Οκτώβρη έκαναν την πρώτη τους μεγάλη πανελλαδική συνάντηση, συντονίζοντας νέες δράσεις.

Δομές σίτισης: Ξεκίνησαν με λίγα πιάτα φαγητού, πλέον ταΐζουν χιλιάδες οικογένειες

Με πρωτοβουλία του Μάκη Παλαπάνη, ανέργου, μαζί με άλλους εθελοντές ξεκίνησε τις δράσεις της η Λέσχη Αλληλεγγύης Νέου Κόσμου πριν δύο χρόνια. Έδωσαν προτεραιότητα στη σίτιση. "Ξεκινήσαμε να δίνουμε καθημερινά 5-10 μερίδες φαγητό που έχουν φτάσει πλέον στις 60. Εξυπηρετούμε ακόμα 188 ανθρώπους με το πρόγραμμα της 'σακούλας'. Μαζεύουμε τρόφιμα για τις οικογένειες και έρχονται και τα παίρνουν ανά 15 μέρες». Οι γείτονες έχουν ευαισθητοποιηθεί. "Άνθρωποι κι αυτοί σαν εμάς, χωρίς μεγάλη οικονομική άνεση, αλλά με συναίσθηση του τι γίνεται δίπλα τους φέρνουν λίγα τρόφιμα που με τη σειρά μας θα δώσουμε σε άλλους που τα έχουν ανάγκη".

Ο κόσμος που έρχεται καθημερινά (Δευτέρα έως Κυριακή 11-4 ανοιχτά στον κόσμο) στη Μαστραχά 11, όπως μας λέει ο Μάκης, είχε μια κανονική δουλειά, είναι κόσμος που είχε βάλει σε μια τάξη τη ζωή του. Είναι άνθρωποι διαφορετικών εθνικοτήτων, ιδιοτήτων, μορφωτικών επίπεδων που όμως αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα. «Ακόμα και βαλκανιονίκης έρχεται», αναφέρει ο Μ. Παλαπάνης. Η λέσχη αλληλεγγύης δεν ονειρεύεται «να γίνει εκκλησία ή φιλανθρωπικό ίδρυμα. Θέλουμε η προσπάθεια αυτή να κινητοποιήσει τον κόσμο να προσφέρει κι αυτός».

«Ο ίδιος ο κόσμος μάς έλεγε ότι πεινά. Γι' αυτό ξεκινήσαμε την προσπάθεια", μας απαντά για τα κίνητρα της πρωτοβουλίας. Τα παραδείγματα συγκλονίζουν. «Έχουμε πενταμελή οικογένεια που δουλεύει μόνο ο σύζυγος και με 450-500 ευρώ προσπαθεί να τα βγάλει πέρα με όλα. Άλλη φορά βρήκαμε σε σπίτι χωρίς ρεύμα και χωρίς θέρμανση μια ανήμπορη γυναίκα 65 χρόνων να κλαίει και να λέει ότι θα πεθάνει μέσα στο σπίτι της...».

«Μαγειρεύουμε για μας, μοιραζόμαστε το φαγητό μας»

Σε μια άλλη μορφή δράσης, η αλληλεγγύη για όλους του Πειραιά, κάθε Πέμπτη και Σάββατο (στις 11.30 μπαίνουν οι χύτρες στη φωτιά) από τον Απρίλη κάνει συλλογική κουζίνα στην Πλατεία 34ου Συντάγματος Πεζικού. Άνεργοι και συνταξιούχοι είναι ως επί το πλείστον αυτοί που πηγαίνουν. Άλλοι ντρέπονται και τους κρατάνε μερίδες τις οποίες τους δίνουν "στη ζούλα" μετά. «Ακόμα κι ένα πιάτο μακαρόνια είναι πολύτιμο», αναφέρει στην «Α» η Ειρήνη. Κάθε φορά δίνονται 30-50 μερίδες. Το μενού περιλαμβάνει κοτόπουλο, γίγαντες, λουκάνικα, μακαρόνια με κιμά, κρέας με ρύζι κ.ά. Το σλόγκαν τους είναι: «Ξεκινάμε να μαγειρεύουμε για μας και μοιραζόμαστε το φαγητό μας» κι αυτό γιατί «το φαγητό το κάνουμε όπως θα θέλαμε να είναι για μας. Όσο το δυνατόν καλύτερο». Η προσπάθεια που γίνεται -όπως λέει η Ειρήνη- είναι να συνδεθεί και με άλλες δομές αλληλεγγύης. «Όταν κάποιος έχει πρόβλημα υγείας, συνεννοούμαστε με το αλληλέγγυο ιατρείο Πειραιά ή συλλέγουμε φάρμακα».

Μια πολιτεία ολόκληρη σε ανάγκη

Δύο χρόνια ζωής μετρά το Κοινωνικό Παντοπωλείο της Νέας Ιωνίας (28ης Οκτωβρίου 3). Σε μια προσφυγική περιοχή, που ο κόσμος είδε, όπως και στον Πειραιά, τα μαγαζιά του να κλείνουν. «Από τις 300-400 οικογένειες πλέον βοηθάμε 830, δηλαδή πάνω από 2.500 άτομα, μια πολιτεία ολόκληρη!», μας λέει η Ζωή Κληρονόμου, συνταξιούχος εθελόντρια. «Πρόκειται για καθαρά νεόπτωχους ανθρώπους». Το έργο του κοινωνικού παντοπωλείου στηρίζεται στη δημιουργία. «Δεν αφήνουμε τίποτα αναξιοποίητο. Ακόμα και τα νεράντζια από τα γύρω δέντρα τα κάνουμε μαρμελάδα». Μια φορά τον μήνα δίνουν φαγητό που κρατά για τρεις εβδομάδες, ενώ κάνουν εξορμήσεις σε σούπερ μάρκετ για να ενημερώσουν τον κόσμο, παρακινώντας τον να βοηθήσει. Μαζεύουν ακόμα ψωμί, τυρόπιτες και γλυκά για να δώσουν σε τουλάχιστον 80 οικογένειες. Πέρα όμως από τρόφιμα, δίνουν ακόμα καθαριστικά - απορρυπαντικά και χαρτικά. Τα πάντα με κοινωνικοοικονομικά κριτήρια. Το παντοπωλείο λειτουργεί από Δευτέρα έως Παρασκευή, 9 το πρωί μέχρι 2 το μεσημέρι.

Εργασιακά συνεταιριστικά εγχειρήματα: Απάντηση στην ανεργία και στους μισθούς πείνας

Αντί να κοιτάζουν το ταβάνι, όλο και περισσότεροι άνεργοι είναι εκείνοι που επιλέγουν τον δρόμο της αυτοδιαχείρισης. Παρ' ότι, συνήθως, δεν έχουν κάποιο κεφάλαιο, καταφέρνουν σύντομα να φτιάξουν βιώσιμα εγχειρήματα. Βασικά χαρακτηριστικά η "απουσία" αφεντικών, ο συνδυασμός καλής τιμής με καλή ποιότητα, η στήριξη άλλων δομών με τον ίδιο τρόπο λειτουργίας, με σκοπό τη διαμόρφωση χώρων που θα είναι για όλους.

Ο «Κάστορας» του Κεραμεικού

Περί τις οκτώ γυναίκες αποφάσισαν να δημιουργήσουν έναν χώρο που θα ταίριαζε στα θέλω τους, αλλά και θα κάλυπτε τις βιοποριστικές τους ανάγκες. Ένα μπαρ με το δικό τους στιλ, με ποιοτικά προϊόντα που δεν θα 'ταν μάρκες, έναν χώρο που θα πληρούσε όλες τις προδιαγραφές για να μπορεί ο καθένας να πάει, όπως υποδομές για ΑμεΑ, ήταν αυτό που έψαχνε η παρέα της Μαρίας Τσιακάλου. «Ανοίξαμε τον Σεπτέμβρη στο Γκάζι (Μεγάλου Βασιλείου 46 και Ανδρονίκου 10). Στηριζόμαστε στο αλληλέγγυο εμπόριο και συνεργαζόμαστε με άλλες ανάλογου χαρακτήρα δομές που παράγουν ρακόμελο, μαρμελάδες, κονιάκ. Κάνουμε μια φορά τη βδομάδα συνέλευση, δεν υπάρχει ιεραρχία, είμαστε όλες εργασιακά ισότιμες».

Ζώντας χωρίς αφεντικά

Ανάλογο είναι το σκεπτικό που έχουν υιοθετήσει οι τέσσερις άνθρωποι που διαχειρίζονται το μεζεδοπωλείο «Κονσερβοκούτι» στα Εξάρχεια (Ιπποκράτους 148). Η διαφορά από μια κλασσική επιχείρηση είναι «ότι δεν χρειάζεται κεφάλαιο, όπως σε κάποια Ε.Ε. ή Α.Ε. Είναι μια καλή ευκαιρία να δεις τι μπορείς να κάνεις μόνος», λέει ο Γιάννης Χασανάκος.

Όπως τονίζει, οι τέσσερις άνδρες δεν περιμένουν από κάποιον να τους σώσει. «Αφεντικά έχουν μόνο οι σκύλοι κι αυτοί με το ζόρι». Το εγχείρημα έχει ήδη αγαπηθεί από τον κόσμο. «Προσφέρουμε καλά προϊόντα σε χαμηλή τιμή. Έχουμε ψωνίσει χωρίς μεσάζοντες, έχουμε βρει παραγωγούς που προσπαθούν όπως κι εμείς κι έτσι προχωράμε». Οι ώρες εργασίας πολλές φορές φτάνουν ακόμα και τις 16. "Αισθανόμαστε όμως πολύ καλύτερα απ' όταν δουλεύαμε για κάποιον εργοδότη. Δεν πάμε να γίνουμε πλούσιοι εστιάτορες». Τα μηνύματα είναι θετικά. «Βγάζουμε κάποια χρήματα, ο κόσμος έρχεται και πιστεύουμε ότι μπορούν προσπάθειες όπως αυτή να γίνουν κανόνας».

Όσο για το τι θα βρείτε στο μεζεδοπωλείο τους: "Έχουμε μικρό, αλλά σταθερό μενού. Φτιάχνουμε τα κλασσικά, όπως πατατοσαλάτες, αλλά έχουμε και συνταγές από τη Μάνη με σύγκλινο και καγιανά. Η μέση κατανάλωση είναι 10 ευρώ το κεφάλι με φαγητό και ποτό. Το ακριβότερο πιάτο στον κατάλογο κοστίζει 5,5 ευρώ. Κάποια πιάτα εκτός καταλόγου είναι λίγο ακριβότερα, 1 με 2 ευρώ. Τα προϊόντα που επιλέγουμε είναι βιολογικά".

Πρωτοβουλία με παραδοσιακό στίγμα από άνεργες στην Πιερία

Μία από τις πρώτες συνεταιριστικές επιχειρήσεις που δημιουργήθηκαν είναι οι Μούσες Πιερίας. «Είμαστε είκοσι έξι γυναίκες, οι δεκαπέντε είναι άνεργες, οι περισσότερες μακροχρόνια, οι υπόλοιπες εθελόντριες. Παράγουμε παραδοσιακά προϊόντα, όπως χυλοπίτες, διαφορετικές γεύσεις (σπανάκι, τσουκνίδα, παντζάρι, καρότο κ.ά), τραχανά, μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού», λέει κάνοντας τις απαραίτητες συστάσεις η Γιώτα Ραπτοπούλου, μία από τις άνεργες. «Στόχος μας είναι να αναδείξουμε τις τοπικές καλλιέργειες και να συμβάλλουμε στην αναβάθμιση του τοπικού προϊόντος», προσθέτει. Τα προϊόντα δίνονται σε 40 σημεία της ντόπιας αγοράς, αλλά και σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, σε χονδρική τιμή.

Εντυπωσιακή είναι η υποστήριξη του κόσμου. «Για να μπορέσουμε να διακινήσουμε τα προϊόντα και να έχουμε τον κατάλληλο εξοπλισμό, χρειάστηκαν χρήματα. Έτσι σκεφτήκαμε να δίνουμε εμπορομερίδια. Ο κόσμος μάς έδωσε χρήματα πριν δημιουργηθεί το εγχείρημα και πήρε μετά προϊόντα ίσης αξίας. Τα πρώτα 10.000 ευρώ ήρθαν από τον κόσμο μέσα σε 8-10 εξορμήσεις!". Στόχος τους, όπως μας λέει η Γ. Ραπτοπούλου, "να αναπτυχθεί η κοινωνική οικονομία μέσα από παρόμοιες πρωτοβουλίες, χωρίς κερδοσκοπικό χαρακτήρα, που θα βοηθούν τους ανέργους».

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL