"Είναι η ελάχιστη ένδειξη της ηθικής και ιστορικής υποχρέωσης που έχει η χώρα μας προς τους νεκρούς στο Άουσβιτς, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων ήταν Εβραίοι" τόνισε ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης αναφερόμενος στην απόφαση της Βουλής να χρηματοδοτήσει εξ ολοκλήρου τη δημιουργία της μόνιμης ελληνικής έκθεσης στο Οσβιέτσιμ της Πολωνίας προκειμένου να τιμήσει την μνήμη των Ελλήνων πολιτών που εξοντώθηκαν στο Άουσβιτς από τους Ναζί. Το έργο πραγματοποιείται με τη συμβολή του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδας και θα στεγαστεί στο Μπλοκ 18 του Κρατικού Μουσείου του Άουσβιτς.
"Να με θυμάστε, όπως σας θυμάμαι κι εγώ" είναι η φράση του Μαρσέλ Νατζαρή που περιλαμβάνεται στο φυλλάδιο που θα μοιράζεται στους επισκέπτες της έκθεσης, η οποία περιλαμβάνει πολλές μαρτυρίες Ελλήνων Εβραίων που επέζησαν από το Άουσβιτς. Ο Μ. Νατζαρή υπήρξε αντάρτης του ΕΛΑΣ, αλλά συνελήφθη από τους Γερμανούς κι οδηγήθηκε στο Άουσβιτς, από όπου επέζησε για πεθάνει το 1971. Το 1980 στο Άουσβιτς, μετά από εργασίες εκχέρσωσης, βρέθηκε η τσάντα του Μ. Νατζαρή με σημειώσεις του στα ελληνικά, ο σκοπός των οποίων ήταν να αποτελέσουν κάποιου είδους διαθήκη.
Το χειρόγραφο αποτελεί ένα σημαντικό ιστορικό ντοκουμέντο καθώς ο Μ. Νατζαρή περιγράφει αναλυτικά τη διαδικασία εξόντωσης των Εβραίων κρατουμένων και εξαφάνισης των πτωμάτων συνοδεύοντας την περιγραφή αυτή με τις δικές του σκέψεις, οι οποίες κινούνται από αμφιβολίες για την ύπαρξη Θεού μέχρι τη νοσταλγία για την Ελλάδα, η οποία είχε πια απελευθερωθεί ενώ συνεχιζόταν η λειτουργία των κρεματορίων του Άουσβιτς.
54.645 Έλληνες Εβραίοι στο Άουσβιτς
Συνολικά 54.645 Έλληνες Εβραίοι οδηγήθηκαν στο Άουσβιτς με 22 διαφορετικές σιδηροδρομικές αποστολές από τις 20 Μαρτίου 1943 έως τις 18 Αυγούστου 1944. Το 80% εξοντώθηκε αμέσως, καθώς οι γιατροί των Ες Ες έκριναν ικανούς για εργασία μόνο 7.825 άνδρες και 4.991 γυναίκες, αρκετοί από τους οποίους εκτελέστηκαν στη συνέχεια ως απείθαρχοι ή γιατί επιχείρησαν να αποδράσουν. Η εβραϊκή κοινότητα της Ελλάδας, τουλάχιστον το ρωμανιώτικο κομμάτι της, είναι από τις αρχαιότερες στον κόσμο, με την πρώτη εγκατάσταση να χρονολογείται στον 3ο αιώνα π.Χ.
Στο Άουσβιτς οδηγήθηκαν περίπου 45.000 Εβραίοι της Θεσσαλονίκης μεταξύ Μαρτίου και Αυγούστου του 1943 υπό την καθοδήγηση του αξιωματικού της Βέρμαχτ Μαξ Μέρτεν, ενώ στο βάρβαρο "έργο" του τον βοήθησαν οι Ντίτερ Βισλιτσένι κι Άλοϊς Μπρούνερ, απεσταλμένοι του Άντολφ Άιχμαν. Νωρίτερα άλλοι 7.000 Εβραίοι της Θεσσαλονίκης είχαν σταλεί για καταναγκαστικά έργα, ενώ τον Δεκέμβριο του 1942 οι Γερμανοί κατέστρεψαν ολοκληρωτικά το εβραϊκό νεκροταφείο της πόλης.
Κι άλλες εβραϊκές κοινότητες της Ελλάδας γνώρισαν σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή, όπως αυτές της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, των Ιωαννίνων, της Κρήτης, της Κέρκυρας και της Ρόδου, ενώ σε άλλες περιοχές, χάρη στην ενεργοποίηση και των τοπικών αντιστάσεων, οι απώλειες του εβραϊκού πληθυσμού ήταν μικρότερες.
Τ. Χριστοδουλοπούλου: Να μην υπάρξει ξανά φασισμός σε καμία χώρα
Η αντιπρόεδρος της Βουλής Τασία Χριστοδουλοπούλου δήλωσε "περήφανη" για την πρωτοβουλία της Βουλής και του Ν. Βούτση για τη δημιουργία της μόνιμης ελληνικής έκθεσης στο Άουσβιτς ώστε να τιμηθεί η μνήμη των Ελλήνων πολιτών που εξοντώθηκαν από τους Ναζί. Μιλώντας Στο Κόκκινο, η Τ. Χριστοδουλοπούλου θύμισε ότι η σχετική διαδικασία είχε ξεκινήσει το 2008 με συμφωνία μεταξύ του υπουργείου Εξωτερικών και του Κρατικού Μουσείου του Άουσβιτς, αλλά είχε "ναυαγήσει" για να επανενεργοποιηθεί το 2017.
Τα εγκαίνια της αρχικά προσωρινής μέχρι την προετοιμασία της μόνιμης έκθεσης θα γίνει στις 2 Μαΐου, ημέρα διεξαγωγής της Πορείας των Ζωντανών, της πορείας δηλαδή όσων επιβίωσαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η Τ. Χριστοδουλοπούλου επισήμανε ότι επιλέχθηκε η ελληνική αντιπροσωπεία να συμμετάσχει στην Πορεία των Ζωντανών και στη συνέχεια να γίνουν τα εγκαίνια. Η έκθεση θα στεγαστεί σε έναν χώρο 250 - 280 τ.μ. στο Μπλοκ 18.
Η Τ. Χριστοδουλοπούλου υπογράμμισε ότι η μετατροπή των τόπων μαρτυρίου σε μουσεία "είναι για να τιμηθούν οι νεκροί, άνθρωποι που βασανίστηκαν με τον πιο απάνθρωπο τρόπο και ταυτόχρονα τόπος μνήμης". Η Τ. Χριστοδουλοπούλου τόνισε ότι "πρέπει να δίνουμε με την παρουσία μας εκεί την υπόσχεση να μην υπάρξει ξανά φασισμός σε καμία χώρα, να μην δούμε ξανά αυτό το έγκλημα που διαπράχθηκε με μαζικούς, απάνθρωπους όρους".
