Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
20.2°C23.5°C
2 BF 43%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
20 °C
16.6°C22.9°C
2 BF 45%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C21.5°C
2 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.1°C
1 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
17.9°C17.9°C
0 BF 59%
Ένας άγνωστος τόπος βασανιστηρίων της χούντας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ένας άγνωστος τόπος βασανιστηρίων της χούντας

«Τη 12η και 30 μεταμεσονύκτιον ώραν της Δευτέρας 3ης Ιουνίου 1968 έξι άνδρες εις πολιτικής περιβολήν εισήλθον εις την οικία μου. Ο επικεφαλής των μου είπεν ότι ανήκεν εις την Εθνικήν Ασφάλειαν. Ηρεύνησαν τα δωμάτια του διαμερίσματος και άφησαν έναν εξ αυτών δια να συνεχίσει την έρευναν και με διέταξαν να τους ακολουθήσω. Μετέβημεν το πρώτον εις το Γ΄ Σώμα Στρατού δι’ άγνωστων εις εμέ λόγον και κατόπιν στο φροντιστήριο όπου ηργαζόμην ως καθηγητής επί της οδού Τσιμισκή 54. Ηρεύνησαν και εκεί και πριν αναχωρήσωμεν άφησαν έναν άνδρα ως και προηγουμένως. Επέβημεν δύο αυτοκινήτων και ότε εισήλθομεν εις την παραλιακήν οδό... με ετύλιξαν με μία κουβέρταν δια να μη βλέπω την διαδρομή. Προ της συλλήψεώς μου είχεν ακουσθεί ότι εις το 561 Τάγμα Πεζικού που ευρίσκετο πλησίων του αεροδρομίου Σέδες υπήρχεν κέντρο βασανιστηρίων (...) Όταν εφτάσαμεν εις τον τόπο με οδήγησαν εντός δωματίου - κελιού και τότε μόνον μου έβγαλαν την κουβέρταν. Το κελί αυτό ήτο υγρό, χωρίς παράθυρα και εφωτίζετο αμυδρώς. Με διέταξαν να βγάλω τα ρούχα μου, πλην των εσωρούχων, και να ξαπλώσω καταγής. Κατόπιν με έστησαν εις τον τοίχον και διέταξαν τον σκοπόν στρατιώτη, ο οποίος ευρύσκετο εις την πόρταν, να οπλήση και να πυροβολήση παραγγελματικώς, όπως τον επίεσεν ο ανώτερος των άλλων τον βαθμόν. Πράγματι, ούτος όπλισε, με εσκόπευσεν και αφού άφησαν να περάσει ολίγος χρόνος ο επικεφαλής τον διέταξε να επιστρέψει εις την θέσιν του (...) Μετά ταύτα δύο άνδρες μου έπιασαν τα χέρια, με εκράτησαν ακίνητον... εκτύπουν την κεφαλήν, ενώ ο έτερος εις το πρόσωπον και εις το στήθος. Κατά διαστήματα σταματούσαν με έβριζαν... Μετά το πέρας με διέταξαν να ντυθώ, με ετύλιξαν πάλι εις την κουβέρταν και επιστρέψαμεν εις τη Θεσσαλονίκη. Εις το Γ΄ Αστυνομικόν Τμήμα όπου εσταθμεύσαμε εβασανίσθην εκ νέου...».

Τα παραπάνω κατέθεσε μεταξύ άλλων το 1970 ο αγωνιστής του αντιδικτατορικού αγώνα Κωνσταντίνος Πύρζας στην Υποεπιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου περιγράφοντας ουσιαστικά τη διαδρομή των βασανιστηρίων που ακολουθούσαν τα όργανα της χούντας για τους αντιστασιακούς στη Θεσσαλονίκη.

Εις ανάμνηση και γνώση…

Σήμερα, που κλείνουν 52 χρόνια από το χουντικό πραξικόπημα, αγωνιστές και αγωνίστριες της αντιδικτατορικής αντίστασης θα συναντηθούν σε έναν άγνωστο μέχρι σήμερα τόπο βασανιστηρίων, που λειτουργούσε στο σημερινό στρατόπεδο «Γ. Μακρή» στην περιοχή της Θέρμης. Εκεί στο παρελθόν βρισκόταν το 561 Τάγμα Πεζικού (Τ.Π.) και σε ένα ανήλιο και υγρό δωμάτιο μεταφέρονταν και βασανίζονταν από τους δυνάστες τους άνδρες και γυναίκες που πάλευαν για τη δημοκρατία. Την εκδήλωση διοργανώνει ο ΣΦΕΑ 1967-1974, στις 12 το μεσημέρι, και στο πλαίσιο της προσπάθειάς του να γίνει η αντιδικτατορική αντίσταση επισκέψιμος τόπος θα τοποθετήσει μια αναμνηστική πλάκα ύστερα και από τη σχετική άδεια που ζήτησε και έλαβε από το ΥΕΘΑ. Ο χώρος του στρατοπέδου δεν επιλέχθηκε τυχαία. Βρισκόταν στην ερημιά και δεν ακούγονταν τα ουρλιαχτά και οι κραυγές των αγωνιστών... Οι κρατούμενοι μεταφέρονταν εκεί με στόχο να σπάσει το ηθικό τους μέσα από άγριο ξύλο, άλλα βασανιστήρια και εικονικές εκτελέσεις πριν καταλήξουν σε κάποιο άλλο κολαστήριο και στις φυλακές ή στους τόπους εξορίας.

Το ομολόγησαν δεσμώτες...

Αυτή η πτυχή της ιστορίας του στρατοπέδου μέχρι σήμερα ήταν άγνωστη για τους πολλούς, αν και το 561 Τ.Π. ταυτοποιείται ως χώρος μαρτυρίου για τους αντιστασιακούς μέσα από τα πρακτικά της δίκης για τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γιώργη Τσαρουχά στα κρατητήρια της ΚΥΠ που λειτουργούσαν στο Γ.Σώμα Στρατού.

Καταθέτοντας η θυγατέρα του Καίτη Κομψοπούλου - Τσαρουχά, που επίσης υπέστη διώξεις και βασανισμούς, ανάμεσα σε άλλα περιγράφει τον δικό της μαρτυρικό δρόμο, όταν τα όργανα της χούντας στις 20 Μαρτίου του 1968 τη συνέλαβαν με σκοπό να την εκφοβίσουν για να αποκαλύψει πού κρύβονταν ο πατέρας της. Αρχικά την πήγαν στο προαύλιο του Γ’ Σ.Σ. και εκεί την επιβίβασαν σε ένα αυτοκίνητο που άρχισε να κινείται προς τα ανατολικά της πόλης. Ο οδηγός ήταν «αδύνατος, με ξανθά, κοντά, ίσια μαλλιά» και ανέλαβε την καθ’ οδό ανάκριση, ενώ τον συνοδηγό τον αποκαλούσαν «κύριε ταγματάρχη». «Ξαφνικά μου έριξαν μια κουβέρτα και με κουκούλωσαν πιέζοντας το κεφάλι μου προς το κάθισμα, δηλαδή προς τα κάτω». «Με έβαλαν σε ένα άγνωστο κτίσμα. Κατάλαβα ότι πατούσα πάνω σε άχυρα. Έπειτα μου έβγαλαν την κουβέρτα και είδα δύο νεαρούς οι οποίοι μεταξύ τους έλεγαν ‘έφερες το μαντίλι για τα μάτια;’ ‘ετοίμασες το όπλο;’, ‘έφερες τις σφαίρες;’» περιγράφει σε ένα σημείο της κατάθεσης. Η ανάκρισή της στο 561 Τ.Π. συνεχίστηκε για ώρες, την εκφόβιζαν ότι θα την εκτελέσουν και τελικά την οδήγησαν σε χώρους κράτησης... 'Εκείνη τη φορά τη ‘γλίτωσα’ με απειλές και προειδοποιήσεις του τύπου ‘θα αφήσεις το παιδί σου ορφανό’" λέει σήμερα.

Πιο σκληρή ήταν η μαρτυρική αυτή διαδρομή για τον Αδάμ Δράγα. Τον συνέλαβαν στις 27 Αυγούστου του 1968 και, αφού τον «περιποιήθηκαν» με κλωτσιές και μπουνιές στα γραφεία της ΚΥΠ, τον οδήγησαν το βράδυ στο 561 Τ.Π. Εκεί τον περίμεναν «τρεις νεαροί γυμνοί από τη μέση και πάνω. Βαρέλι με νερό, ιμάντες, κλομπ, φάλαγγα. Λιποθυμούσα. Νερό στο πρόσωπο. Ώρες. Με γυρίσανε στην ΚΥΠ μεσημέρι...», περιγράφει. Επτά χρόνια αργότερα στην πρώτη σελίδα της εφημερίδα «Μακεδονία» φιλοξενείται η καταδίκη ενός εκ των βασανιστών του που τον οδήγησε στο στρατόπεδο...

...αλλά και βασανιστές

Αλλά δεν είναι μόνο όσοι και όσες βασανίστηκαν που πιστοποιούν ότι στο συγκεκριμένο στρατόπεδο γίνονταν συστηματικά βασανιστήρια. Στην έγγραφη απολογία του, ο συνταγματάρχης Σταύρος Αναστασιάδης, που μαζί με τους αξιωματικούς Στέφανο Καραμπέρη, Φωκίωνα Καραπάνο, Δημήτριο Σταματόπουλο, Δημήτριο Τασόπουλο καταδικάστηκαν (σε συμβολικές ποινές) ως ηθικοί αυτουργοί της δολοφονίας του βουλευτή της ΕΔΑ Γιώργη Τσαρουχά, δήλωνε: «Τους βασάνιζαν στην Εθνική Ασφάλεια και στο 561 Τ.Π. και τους έφερναν στη μονάδα (ΚΥΠ) ψυχικά και σωματικά ράκη». Στην ίδια δίκη οδηγοί που χρησιμοποιούσαν η ΚΥΠ και η Ασφάλεια επιβεβαίωσαν τα δρομολόγια του τρόμου προς το στρατόπεδο και πίσω, αλλά όταν ρωτήθηκαν για βασανιστήρια των κρατουμένων, η στάση τους ήταν «δεν είδα, δεν άκουσα, δεν γνωρίζω... Εγώ ένας φουκαράς υπάλληλος ήμουν».

Το επίμαχο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας "Μακεδονία" μετά την πτώση της χούντας

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL