Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.2°C21.2°C
3 BF 71%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
17 °C
13.6°C19.4°C
2 BF 78%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.4°C
3 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.7°C24.8°C
6 BF 33%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.8°C18.5°C
0 BF 82%
Αστοχίες για βιβλίο Γκίνες
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Αστοχίες για βιβλίο Γκίνες

του Γιάννη Τζούστα

Η εκπρόσωπος της εταιρείας δημοσκοπήσεων στο τηλεοπτικό πάνελ ήταν στα όρια της έκρηξης. Η μετριοπαθής δημοσιογραφική παρατήρηση ότι «οι δημοσκοπήσεις στο παρελθόν δεν ήταν και πολύ επιτυχημένες» άναψε το φυτίλι. Η αντίδραση της... θιγόμενης, απόλυτη και κατηγορηματική, συνοψίστηκε στην άρνηση της αποτυχίας των δημοσκοπήσεων, τουλάχιστον της εταιρείας που εκπροσωπούσε.

«Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε» που έλεγε και ο Πιραντέλο, αλλά δυστυχώς για τους κομπορρημονούντες δημοσκόπους scripta manent. Μια γρήγορη αναζήτηση στο Google και ιδού η αποκάλυψη: η «επιτυχημένη» (τελευταία) δημοσκόπηση πριν από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου έδινε διαφορά ελάχιστων δεκαδικών ψηφίων, όταν η πραγματική διαφορά μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και της Ν.Δ. άγγιξε τις 7,5 ποσοστιαίες μονάδες. Δηλαδή η ισοπαλία που πρόβλεπε η δημοσκόπηση, αν σκεφθεί κανείς ότι το στατιστικό λάθος κινείται συνήθως στο 3%, ήταν στην πραγματικότητα ένας εκλογικός περίπατος του ΣΥΡΙΖΑ.

Μια μελέτη όμως όλων των τελευταίων, πριν από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, δημοσκοπήσεων αποκαλύπτει ένα ευρύτερο πρόβλημα που υπερβαίνει την εγκυρότητα της μίας ή της άλλης εταιρείας. Όπως φαίνεται στον πίνακα, το σύνολο των δημοσκόπων απέτυχε να αποτυπώσει τις πραγματικές διαθέσεις του εκλογικού σώματος και να καταστήσει τις δημοσκοπήσεις ένα έγκυρο εργαλείο.

Είναι χαρακτηριστικό το ότι ο μέσος όρος της διαφοράς που αποτύπωναν ήταν μόλις 1,2 ποσοστιαίες μονάδες όταν η πραγματική εκλογική διαφορά υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ ανήλθε σε 7,4 ποσοστιαίες μονάδες. Αν μάλιστα θελήσουμε να μετρήσουμε το ποσοστό λάθους, θεωρώντας ότι μια 100% επιτυχημένη δημοσκόπηση θα έδινε διαφορά 7,4 μονάδες, αυτό θα ανέρχονταν στο θηριώδες 83%!!!

Έχει ενδιαφέρον επίσης να επισημανθεί ότι δημοσκοπήσεις που εξελίχθηκαν στη διάρκεια του Σεπτεμβρίου του 2015 έδιναν ακόμη μικρότερη διαφορά υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ ή απόλυτη ισορροπία, ενώ δεν έλειπαν και αυτές που «στοιχημάτιζαν» υπέρ της Νέας Δημοκρατίας.

Η συνήθης απάντηση των δημοσκόπων είναι ότι οι δημοσκοπήσεις αποτελούν μια «φωτογραφία της στιγμής». Τα ερωτήματα όμως παραμένουν.

Γιατί «αυτή η φωτογραφία της στιγμής», ειδικά στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015, ψαλιδίζει πάντα τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ;

Πώς είναι δυνατόν να εμφανίζονται τεράστιες αστοχίες όπως αυτή που συνέβη στο δημοψήφισμα του 2015, όταν οι περισσότερες εταιρείες δημοσκοπήσεων προέβλεπαν ισοπαλία μεταξύ του Ναι και του Όχι ενώ η πραγματική διαφορά εκτοξεύτηκε στις 24 ποσοστιαίες μονάδες! Αστοχίες που επί της ουσίας ακυρώνουν τη σημασία των δημοσκοπήσεων ως ερευνητικού εργαλείου και τις μετατρέπουν σε μέσο πολιτικού επηρεασμού.

Είναι σύμπτωση το γεγονός ότι όσο πιο αντιπολιτευτικό προς τον ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα μέσον μαζικής ενημέρωσης τόσο πιο μεγάλες διαφορές υπέρ της Νέας Δημοκρατίας δίνουν οι δημοσκοπήσεις που παραγγέλνει; Είναι χαρακτηριστικό το ότι οι μεγαλύτερες διαφορές υπέρ του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης στις τελευταίες δημοσκοπήσεις ενόψει των επόμενων εκλογών εμφανίζονται σε έρευνες που παρουσιάζονται από τον ΣΚΑΪ και το "Πρώτο Θέμα" (πίνακας). Θα είχε μάλιστα ενδιαφέρον να μελετηθεί μια συνάρτηση αντιπολιτευτικού μένους και δημοσκοπικού προβαδίσματος της Ν.Δ...

Ανατρέχοντας στο πρώτο ερώτημα πρέπει να επισημανθεί ότι οι δημοσκοπικές αστοχίες για τον ΣΥΡΙΖΑ έχουν μακρά διαδρομή αλλά και διακυμάνσεις. Το πρώτο που θα μπορούσε να παρατηρήσει κανείς είναι ότι δεν υπήρξαν δημοσκοπήσεις που να έδωσαν στον ΣΥΡΙΖΑ ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό που τελικά έλαβε (!), με μία - δύο εξαιρέσεις, της τάξεως όμως του 0,1... Μια θέση στο βιβλίο Γκίνες για επαναλαμβανόμενη αστοχία εις βάρος του κόμματος της ριζοσπαστικής Αριστεράς αξίζει στις ελληνικές δημοσκοπήσεις.

Εξίσου ενδιαφέρον είναι και το γεγονός ότι το μέγεθος της δημοσκοπικής αστοχίας για τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ έχει έντονες διακυμάνσεις. Κορυφαίες στιγμές της αποτυχίας πρόβλεψης είναι οι πρώτες εκλογές του 2012 και οι εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015. Οι δημοσκοπήσεις για τις εκλογές του Μαΐου του 2012 έδιναν στον ΣΥΡΙΖΑ την τρίτη θέση (πίσω από Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ) με ποσοστό 10,82%, ενώ τελικά κατέλαβε τη δεύτερη θέση με ποσοστό 16,78%.

Η μεγάλη ρευστότητα του πολιτικού σκηνικού και το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα σχετικά νέο πολιτικό υποκείμενο θα μπορούσαν να αποτελέσουν συζητήσιμες εξηγήσεις για εκείνη την αδυναμία των δημοσκόπων να εντοπίσουν τη δυναμική του κόμματος.

Πάντως στις εκλογές του Ιουνίου του 2012 οι δημοσκόποι κατάφεραν να εντοπίσουν την περαιτέρω άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ, ψαλιδίζοντας όμως τα δημοσκοπικά ποσοστά του. Ίδιο σκηνικό τόσο στις ευρωεκλογές του 2014, όταν η μέση δημοσκοπική διαφορά υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ ήταν 1,7% ενώ η εκλογική 3,9%, όσο και στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 με τα αντίστοιχα ποσοστά να είναι 5,5% και 8,53%.

Υπό το φως των παραπάνω ευρημάτων όσο και των εκλογικών αποτελεσμάτων και επιπλέον με δεδομένη τη σταθεροποίηση του πολιτικού σκηνικού η αποτυχία των εταιρειών έρευνας τον Σεπτέμβριο του 2015 έλαβε μεγαλύτερες διαστάσεις και μεγέθυνε τις αμφιβολίες για την αξιοπιστία τους.

Οι δημοσκοπήσεις όμως δεν έπαψαν να είναι εργαλείο άσκησης πολιτικής όπως την έχουμε ζήσει τα τελευταία τρία χρόνια, με την αξιωματική αντιπολίτευση να έχει ζητήσει περισσότερες από 1.000 φορές εκλογές επικαλούμενη ακριβώς τα ευρήματά τους.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL