Φως στη σκοτεινή ζώνη 1.500 ιδιωτικών ιδρυμάτων κοινωνικής πρόνοιας θέλει να ρίξει το υπουργείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, βάζοντας μπρος την επόμενη εβδομάδα την ηλεκτρονική χαρτογράφησή τους και τον σχηματισμό Εθνικού Μητρώου Ιδιωτικών Φορέων Κοινωνικής Φροντίδας.
Στη σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα, που θα ανοίξει στις 30 Αυγούστου, φορείς όπως φιλανθρωπικά σωματεία, κοινωφελή ιδρύματα, αστικές εταιρείες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) θα υποχρεούνται επί ποινή της άρσης άδειας λειτουργίας τους να συμπληρώσουν σειρά στοιχείων που θα επιτρέπουν στο κράτος να έχει καθαρή εικόνα του τρόπου που λειτουργούν.
Με τη δημιουργία του εθνικού μητρώου, θα επιδιωχθεί να μπει τέλος στη χρόνια απουσία εποπτείας των δομών από το κράτος, η οποία έφερε οδυνηρά αποτελέσματα, με χειρότερο όλων τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών στο ίδρυμα Παιδικό Σπίτι στον Πειραιά. Στον πρώην διευθυντή του ιδρύματος Κωνσταντίνο Λαλαούνη επιβλήθηκε μεν ποινή 40 χρόνων κάθειρξης χωρίς αναστολή, ωστόσο, αν υπήρχε κρατική εποπτεία, πιθανόν οι πράξεις του διευθυντή να είχαν αποφευχθεί.
Πέρα από τα περιστατικά εκμετάλλευσης και κακοποίησης, η ανάγκη παρουσία της Πολιτείας θεωρείται σημαντική ώστε να εξαλειφθούν και άλλες παθογένειες. Είναι νωπές ακόμη στη μνήμη υποθέσεις που αφορούσαν μεγάλα οικονομικά σκάνδαλα και σκόπιμη κακοδιαχείριση που οδήγησε μεγάλα ιδρύματα σε τέλμα. Χαρακτηριστικές οι περιπτώσεις του Γηροκομείου Αθηνών και του Άσυλου Ανιάτων, που, αντί να συμβάλλουν χάρη και στην τεράστια ακίνητη περιουσία τους στην υποστήριξη της κοινωνίας, έφτασαν σε σημείο να υπολειτουργούν λόγω της διαπιστωμένης κακοδιαχείρισης και να αφήνουν για μήνες απλήρωτους τους εργαζόμενους και τους τρόφιμους σε κατάσταση εξαθλίωσης.
Τα στοιχεία που απαιτούνται για την εγγραφή στο μητρώο και τη χορήγηση άδειας λειτουργίας ή ανανέωσή της στους φορείς:
α. Ταυτότητα του φορέα, όπως επωνυμία, γεωγραφική εμβέλεια δράσης.
β. Στοιχεία νόμιμου εκπροσώπου στην Ελλάδα, όπου απαιτείται.
γ. Παρεχόμενες υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας.
δ. Αριθμός ωφελούμενων - ληπτών υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας και ηλικία ένταξής τους.
ε. Αριθμός και ειδικότητες εργαζομένων και προσωπικού παροχής εθελοντικών υπηρεσιών.
στ. Οικονομικά στοιχεία, όπως πόροι χρηματοδότησης, στοιχεία ισολογισμού και απολογισμού.
ζ. Ακίνητη και κινητή περιουσία, δυναμικότητα θέσεων, κλινών.
Όπως διευκρινίζουν από το υπουργείο, η προϋπόθεση για την ηλικία ένταξης μπαίνει με το σκεπτικό να μην εγκλωβίζονται πλέον άνθρωποι σε ιδρύματα. Είναι αρκετές οι περιπτώσεις, ατόμων με αναπηρία κυρίως, που μπήκαν παιδιά στο ίδρυμα και τους κρατούν μέχρι τα γεράματα.
Σε σχέση με τις χρηματοδοτικές πηγές και τα περιουσιακά στοιχεία, το κράτος θέλει να προλάβει φαινόμενα κακοδιαχείρισης όπως στο Γηροκομείο και το Άσυλο Ανιάτων. Έτσι, για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας στο ίδρυμα προϋποτίθεται να είναι γνωστό αν λαμβάνει χρήματα από το κράτος ή από ευεργέτες ή από δωρεές, όπως και να είναι γνωστά τα περιουσιακά του στοιχεία (κληροδοτήματα κ.τ.λ.).
Η διαδικασία θα φιλοξενηθεί στην ΗΔΙΚΑ (Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης) και οι εγγεγραμμένοι φορείς υποχρεούνται να ενημερώνουν σε πραγματικό χρόνο το μητρώο τους για οποιαδήποτε αλλαγή των ανωτέρω στοιχείων. Υπεύθυνη επεξεργασίας των στοιχείων έχει οριστεί η Διεύθυνση Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής της Γενικής Διεύθυνσης Πρόνοιας του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Προθεσμία τριών μηνών
Σε περίπτωση που τα στοιχεία νέων φορέων κρίνονται ελλιπή, τους δίνεται διορία δύο μηνών για να φτιάξουν τον φάκελό τους, διαφορετικά δεν λαμβάνουν άδεια λειτουργίας. Οι φορείς που ήδη λειτουργούν και παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας έχουν προθεσμία τριών μηνών ώστε να εγγραφούν, διαφορετικά ανακαλείται η άδεια λειτουργίας τους.
“Θα ελεγχθούν τα πάντα” διεμήνυσε μέσω δηλώσεών της στον ρ/σ Στο Κόκκινο 105.5 η αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου. «Εντός τριών μηνών θα έχουμε διαδικτυακά πλήρη εικόνα. [...] Θα παρακολουθήσουμε τα στοιχεία, θα βγάλουμε τα συμπεράσματά μας πολύ γρήγορα και θα φέρουμε νόμο που θα διέπει όλα τα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου στο εξής σε όλα τα πεδία της πρόνοιας” τόνισε η Θ. Φωτίου που εκτιμά πως η ποινή άρσης της άδειας λειτουργίας μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά.
Η αναπηρία γίνεται πολιτική του κράτους
Την ίδια ώρα που αχνοφαίνεται φως στον ορίζοντα για τα ιδρύματα, βρίσκεται στα σκαριά το νομοσχέδιο για τη συνολική ένταξη της αναπηρίας στις πολιτικές του κράτους. Το νομοσχέδιο παρουσιάστηκε στο τελευταίο κυβερνητικό συμβούλιο και περιλαμβάνει σειρά μέτρων που, σύμφωνα με τη Θ. Φωτίου, θα συμβάλλουν στην εναρμόνιση του νομοθετικού και διοικητικού πλαισίου της Ελλάδας με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Άτομα με Αναπηρία.
Σύμφωνα με την αναπληρώτρια υπουργό, “δεν μιλάμε απλά για μια θεσμική αλλαγή, αλλά για μια ριζική πολιτική αλλαγή, καθώς η αναπηρία γίνεται πολιτική του κράτους ως κοινωνική κατάσταση”. Τουτέστιν, από ’δω και στο εξής δεν θα υπάρχει νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης που δεν θα κρίνεται ως προς τις επιπτώσεις στα άτομα με αναπηρία.
Στη νέα νομοθετική πρωτοβουλία περιλαμβάνονται επίσης τα εξής μέτρα:
- Δυνατότητα διευκόλυνσης της προσβασιμότητας τόσο στο φυσικό όσο και το αστικό περιβάλλον, όσο και στο ηλεκτρονικό και το διοικητικό περιβάλλον.
- Κριτήρια στην παραγωγή προϊόντων, την παροχή υπηρεσιών από τη σκοπιά των ατόμων με αναπηρία.
- Δημιουργία δικτύου πληροφόρησης σε σχέση με την αναπηρία και νέων εκπαιδευτικών ενοτήτων που θα εμπλουτίζουν τα προγράμματα σπουδών των ΑΕΙ-ΤΕΙ.
- Κατοχυρώνεται ως επίσημη γλώσσα του κράτους και η νοηματική γλώσσα, αλλά και το σύστημα Braille.
Όπως δήλωσε επίσης η Θ. Φωτίου, έπεται το νομοσχέδιο για την υιοθεσία και την αναδοχή με στόχο να αντιμετωπιστεί το χρόνιο πρόβλημα της εγκατάλειψης παιδιών στα νοσοκομεία. "Ούτε ένα παιδί, αν γίνεται, στα ιδρύματα" ήταν το σχετικό μήνυμά της.
