Ο Τουμάζος Τσιελεπής είναι μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΑΚΕΛ και ένα από τα μέλη της ομάδας στήριξης των διαπραγματεύσεων στις συνομιλίες που διεξάγονται μεταξύ του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη και του κατοχικού ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί. Γνωρίζει το Κυπριακό όσο λίγοι και από χρόνια παίρνει μέρος στη δημόσια συζήτηση που διεξάγεται στο νησί για το θέμα αυτό.
Μιλώντας στην “Αυγή” τονίζει ότι η Κύπρος πρέπει να βγει από το καθεστώς της διχοτόμησης με βάση συγκεκριμένες αρχές και εντός του συμφωνημένου πλαισίου. Επιπλέον διαβεβαιώνει πως το ΑΚΕΛ βρίσκεται σε συνεχή επαφή με την ελληνική κυβέρνηση, ενώ τονίζει ότι, εάν η Τουρκία επιχειρήσει να συνδέσει το Κυπριακό με τα ελληνοτουρκικά, θα ανεβάσει κατακόρυφα την πιθανότητα ενός ακόμα αδιεξόδου.
* Πόσο σημαντικό είναι να προηγηθεί της Διάσκεψης για την Κύπρο στη Γενεύη μια συνάντηση ανάμεσα στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν;
Είναι σημαντικό διότι υπάρχουν δύο λόγοι για τους οποίους πρέπει να συνεννοηθούν. Ο ένας είναι ουσιαστικός: αν καταφέρουν να βρουν μια κοινή γλώσσα ως προς το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, αντιλαμβάνεστε ότι αυτό αυξάνει και τις πιθανότητες επιτυχούς κατάληξης, στον βαθμό βέβαια που θα το καταφέρουν, διότι το τελικό αποτέλεσμα δεν μπορεί να κριθεί προτού πας εκεί. Δεν μπορεί να ζητά κάποιος από τον άλλον να δεχθεί το αποτέλεσμα προτού έρθει σε μια διάσκεψη.
Αλλά υπάρχει και το άλλο ζήτημα: η μορφή που θα πάρει αυτή η διάσκεψη. Και εδώ δεν θα πρέπει να υπάρχει καμιά σκιά και καμιά παρανόηση. Πρέπει να πάμε όλοι εκεί με καθαρό μυαλό ως προς το πώς θα γίνει αυτό το πράγμα. Διότι κάποια ζητήματα που φαίνονται διαδικαστικά στην πραγματικότητα έχουν ουσιαστικές προεκτάσεις. Και γι’ αυτόν τον λόγο πρέπει να συμφωνήσουν σε ποια μορφή διάσκεψης πάμε, ποιοι θα συμμετέχουν εκεί, τι θα συζητήσουν εκεί, ποιο θα είναι το αντικείμενο. Όλα αυτά έχουν τη σημασία τους. Γι’ αυτό μια συνάντηση προπαρασκευαστική, ας την πούμε έτσι, θα ήταν πάρα πολύ χρήσιμη.
* Άρα πιστεύετε ότι θα συζητηθεί και η δομή της διάσκεψης ανάμεσα στους δύο ηγέτες.
Θα έλεγα “και ανάμεσα σ’ αυτούς τους δύο”. Διότι είναι συμβαλλόμενα μέρη στη Συνθήκη Εγγύησης. Αναπόφευκτα θα είναι εκεί. Για να μπορέσεις να τροποποιήσεις ή να καταργήσεις μια συνθήκη, ασφαλώς πρέπει να γίνει διαβούλευση μεταξύ των μερών της συνθήκης και γι’ αυτό είναι απολύτως αναγκαία και η συνεννόηση μεταξύ τους.
* Επιγραμματικά ποια είναι η διαφορά μεταξύ πενταμερούς Διάσκεψης με τη συμμετοχή της Ε.Ε. και μιας πολυμερούς διάσκεψης με τη συμμετοχή της Ε.Ε. των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και ίσως και άλλου εταίρου που θα προκύψει στην πορεία;
Αυτά τα δύο έχουν ουσιαστικές προεκτάσεις. Είναι λογικό πως η δική μας πλευρά έχει κόκκινη γραμμή το να μην δεχόμαστε σε κανένα στάδιο της διαδικασίας να αποαναγνωριστεί με οποιονδήποτε τρόπο η Κυπριακή Δημοκρατία. Για οποιονδήποτε λόγο. Ξέρουμε όμως ότι έχουν και οι Τούρκοι μια κόκκινη γραμμή. Δεν πρόκειται να αναγνωρίσουν de jure την Κυπριακή Δημοκρατία πριν από τη λύση του Κυπριακού. Το πρόβλημα είναι ότι η πενταμερής όπως την προτείνουν οι Τούρκοι δημιουργεί κινδύνους αποαναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας, διότι δεν μπορεί να είναι εκεί οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις που είναι το ένα μέρος της Συνθήκης Εγγύησης και να λείπει το δεύτερο μέρος που είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, να είναι μόνο οι κοινότητες. Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα. Από την άλλη έχουμε επίγνωση ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να παρακαθίσει με την Κυπριακή Δημοκρατία σε μια τέτοια συζήτηση γιατί αυτό θα σημαίνει de jure αναγνώριση. Γι’ αυτό πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος να γίνει σεβαστή αυτή η δίκαιη απαίτησή μας “όχι στην αποαναγνώριση”, χωρίς αυτό να φτάνει μέχρι του σημείου να εξαναγκάζει την Τουρκία να μας αναγνωρίσει γιατί δεν θα το κάνει. Για να αποφύγουμε ένα διαδικαστικό αδιέξοδο χρειάζεται να γίνει μια διαβούλευση. Είναι αυτό που σας είπα ότι έχει ουσιαστική σημασία, δεν είναι απλά συμβολισμός.
* Θα μπορούσατε να απαντήσετε στην ερώτηση ποιο θα πρέπει να είναι το ανώτατο χρονικό όριο που θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό για την πλήρη απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων;
Όχι, δεν μπορώ. Είναι θέμα διαπραγμάτευσης και εμπειρογνωμοσύνης. Σίγουρα δεν μπορεί να είναι ένα μακρύ χρονικό διάστημα. Δεν μπορούμε να δεχτούμε, για παράδειγμα, ότι θα φύγουν σε έναν χρονικό ορίζοντα δεκαετίας. Θα πρέπει να έχει αρχή και τέλος. Ένα - δυο χρόνια, δεν ξέρω πόσο θα πάρει, αλλά πάντως ένα σύντομο χρονικό διάστημα.
* Γιατί πρέπει να συμμετέχουν στη διάσκεψη το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και η Ε.Ε.;
-Γιατί μεταξύ άλλων θέλουμε ένα ψήφισμα που να εγκρίνει τη λύση, θέλουμε μια ειρηνευτική δύναμη που χωρίς ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας δεν μπορεί να εγκατασταθεί. Την Ε.Ε. τη θέλουμε για λόγους κεκτημένου, να μην μας πουν αύριο ότι αυτά που κάναμε δεν συνάδουν. Όλοι αυτοί πρέπει να είναι κάπου εκεί.
Πολύ καλή συνεννόηση με τον Αλ. Τσίπρα
* Υπάρχει συνεννόηση μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του ΑΚΕΛ;
Βεβαίως και υπάρχει. Είχε έρθει, όπως γνωρίζετε, ο σύντροφος Άντρος Κυπριανού την περασμένη Κυριακή εδώ και ήμουν μαζί του. Και πρέπει να πούμε ότι υπήρχε μια πάρα πολύ καλή συνεννόηση με τον πρωθυπουργό παρουσία του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά.
* Κατά πόσο πιστεύετε ότι η Τουρκία χρησιμοποιεί το Κυπριακό για να επαναδιαπραγματευτεί το σύνολο των ελληνοτουρκικών σχέσεων;
Δεν μπορώ να αποκλείσω και τέτοιες τάσεις εκ μέρους της Τουρκίας. Αλλά σίγουρα, αυτή τη στιγμή, είναι πολύ δύσκολο για την Τουρκία να έρθει να συνδέσει το Κυπριακό με τα ελληνοτουρκικά. Πάμε με μια συγκεκριμένη αποστολή. Πάμε για το Κυπριακό. Εγώ πιστεύω ότι η λύση του Κυπριακού θα βοηθήσει και την Τουρκία και την Ελλάδα στην προσπάθεια που καταβάλλεται για ξεπέρασμα των μεταξύ τους διαφορετικών προσεγγίσεων. Αν γίνει προσπάθεια από την Τουρκία να τα συνδέσει, απλώς θα αυξήσει κατακόρυφα την πιθανότητα να μην φτάσουμε πουθενά. Όχι μόνο στα ελληνοτουρκικά, αλλά και στο Κυπριακό.
* Συμμερίζεστε την άποψη που λέει ότι το χρονοδιάγραμμα της 12ης Ιανουαρίου τέθηκε για να προλάβουμε την 20ή Ιανουαρίου, οπότε αλλάζει ο ένοικος στον Λευκό Οίκο;
Δεν είμαι τόσο σίγουρος ότι αυτό παίζει πάρα πολύ, με την έννοια ότι η εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών δεν καθορίζεται από τον εκάστοτε πρόεδρο. Βεβαίως ο εκάστοτε πρόεδρος διαδραματίζει έναν ρόλο, αλλά σε κάποια περιορισμένα πλαίσια παίζει ρόλο. Εγώ νομίζω ότι η πολιτική των ΗΠΑ στο Κυπριακό καθορίζεται ανάλογα με τα συμφέροντα που έχουν και όχι ανάλογα με το ποιος είναι ο πρόεδρος της χώρας.
* Η αλλαγή του προσώπου του γ.γ. του ΟΗΕ παίζει ρόλο;
Θα έλεγα ότι το ίδιο αφορά και τον γενικό γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Ο γενικός γραμματέας είναι υποχρεωμένος εκ των πραγμάτων να σέβεται τον καταστατικό χάρτη των Ηνωμένων Εθνών στις προσπάθειες που καταβάλλει. Βεβαίως αυτό δεν σημαίνει ότι ο εκάστοτε γραμματέας δεν έχει κάποια σχετική αυτονομία στον χειρισμό του προβλήματος. Εγώ το μόνο ουσιαστικό πρόβλημα που βλέπω είναι ότι ένας νέος γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών χρειάζεται και κάποιο χρόνο για να αντιληφθεί τι ακριβώς έχει μπροστά του. Και αυτό τη συγκεκριμένη στιγμή μπορεί να μη μας βοηθά - με αυτή την έννοια όμως.
* Ποιο είναι το μήνυμα που θα στέλνατε προς τους Έλληνες πολίτες εν όψει τυχόν εξελίξεων;
Το μήνυμα που νομίζω ότι πρέπει να σταλεί είναι ότι η Ελλάδα είναι ασφαλώς ο πιο αξιόπιστος και πιστός σύμμαχος της Κύπρου σε αυτή την προσπάθεια. Έτσι χρειάζεται η απόλυτη συνεννόηση και συμπαράταξη μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου. Και βεβαίως στόχος δεν μπορεί να είναι άλλος από τη λύση του Κυπριακού, στη βάση Αρχών και στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου. Δεν μας βολεύει η σημερινή διχοτομική κατάσταση. Δεν είμαστε σε μια κανονική κατάσταση που κάποιοι προσπαθούν να μας φέρουν τη διχοτόμηση.
Το αντίθετο είναι που ισχύει. Είμαστε στη διχοτόμηση και προσπαθούμε να βγούμε από αυτήν. Η χειρότερη δυνατή επιλογή είναι το σημερινό διχοτομικό status quo, το οποίο δεν είναι status quo. Αλλοιώνεται καθημερινά εις βάρος μας, αφανίζει σταδιακά την ελληνοκυπριακή κοινότητα και οδηγεί και την τουρκοκυπριακή κοινότητα σε ένα είδος εξαφάνισης, διότι αφομοιώνεται από την Τουρκία. Γι’ αυτό επιβάλλεται να κάνουμε ό,τι εξαρτάται από εμάς για να επιτύχουμε λύση του Κυπριακού, πάντα στη βάση αρχών και του συμφωνημένου πλαισίου, γιατί σε διαφορετική περίπτωση θα μας μείνει de facto διχοτόμηση που εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους για την Κύπρο και για την ίδια την Ελλάδα. Και σ’ αυτό πρέπει όλοι να είμαστε προσηλωμένοι. Αυτό πρέπει να είναι το μήνυμα. Εμείς πάμε για να λύσουμε το Κυπριακό.
