Ελληνική Προεδρία Ευρωπαϊκής Ένωσης 2003: ποιος θυμάται το ελληνικό κοινωνικό φόρουμ;
Οι δυνάμεις που συγκρότησαν τον ΣΥΡΙΖΑ έκαναν τα πρώτα κοινά τους βήματα μέσα από το κίνημα ενάντια στην νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση. Οι ευρωπορείες, η Γένοβα η εμπειρία του κοινωνικού φόρουμ, επηρεασμένα τόσο από το κίνημα των Ζαπατίστας όσο και από τις κοινωνικές αλλαγές στην Λατινική Αμερική και τις προσπάθειες για τον σοσιαλισμό του 21ου αιώνα, αποτέλεσαν πολύτιμες στιγμές σε μια βαθιά διαδικασία ριζοσπαστικού μετασχηματισμού κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων.
Μέσα από αυτούς τους μετασχηματισμούς που αποτυπώνονται και στα συνθήματα «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός» και οι «άνθρωποι πάνω από τα κέρδη» άρχισε να αμφισβητείται με όρους κοινωνικής κίνησης η νεοφιλελεύθερη ηγεμονία. Το «τέλος της ιστορίας» είχε καταρρεύσει και ταυτόχρονα γεννιόταν μια αριστερά που προσπαθούσε να κατανοήσει τις καινούργιες συνθήκες και να δημιουργήσει ένα πλαίσιο κοινής δράσης και διαλόγου τόσο με κοινωνικές όσο και με πολιτικές δυνάμεις.
Οι παραπάνω εμπειρίες υπήρξαν κομβικές για την κουλτούρα της ριζοσπαστικής αριστεράς στην Ελλάδα. Μια κουλτούρα διαλόγου και σεβασμού στην διαφορετική άποψη μέσα από την σύνθεση, μια κουλτούρα κοινής δράσης και μιας διαφορετικής σύνδεσης ανάμεσα στους κοινωνικές αγώνες και το πολιτικό υποκείμενο, μαζί με το αίτημα για την ενότητα της αριστεράς. Ίσως ένας από τους πιο σημαντικούς σταθμούς σε αυτή την διαδρομή υπήρξε και η δράση του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ ιδιαίτερα κατά το εξάμηνο της Ελληνικής προεδρίας της ΕΕ το 2003.
Τότε που το ΕΚΦ κατάφερε με το δικό του πλαίσιο να στηρίξει μια σειρά από «αντισυνόδους» για κάθε επί μέρος επίσημη σύνοδο (π.χ. εργασία, παιδεία κτλ). Μέσα από αυτή τη διαδικασία υπήρξε μια οργανική σύνδεση ανάμεσα στην δράση και την πολιτική συζήτηση. Με τις μικρές μας τότε δυνάμεις είχαμε καταφέρει όχι μόνο να είμαστε σε ολόκληρη την Ελλάδα όπου συνεδρίαζαν οι αντίστοιχοι υπουργοί της Ε.Ε. (από το Ναύπλιο όπου είχε γίνει η πρώτη σύνοδος των υπουργών εργασίας μέχρι τη κεντρική σύνοδο την Θεσσαλονίκη) αλλά την ίδια στιγμή να μιλήσουμε πολιτικά για μία διαφορετική Ευρώπη ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό, τον πόλεμο και τον ρατσισμό.
Υπάρχει ιδιαίτερος λόγος να ανακαλέσουμε σήμερα τα παραπάνω στη μνήμη μας; Πιστεύουμε πως ναι. Η ελληνική προεδρία της ΕΕ μας δίνει μια τεράστια ευκαιρία στο βαθμό όμως που θέλουμε να την εκμεταλλευτούμε. Σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά η ριζοσπαστική αριστερά έχει και τις δυνατότητες και τις αντικειμενικές συνθήκες για να ακολουθήσει μια παρόμοια μεθοδολογία με αυτή που ακολουθήσαμε το 2003. Μία μεθοδολογία που θα συνδυάζει δηλαδή την κινηματική δράση με τον πολιτικό διάλογο πάνω σε ζητήματα στρατηγικής και τακτικής.
Το να ακολουθήσουμε σήμερα τον παραπάνω δρόμο θα μπορέσει να μας ξαναφέρει σε επαφή με μια σειρά από κοινωνικούς αγώνες, συλλογικότητες και οργανώσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Θα μας δώσει τη δυνατότητα να μιλήσουμε και να χαράξουμε από κοινού τις αντιστάσεις μας ενάντια στην Ευρώπη φρούριο και την άνοδο του φασισμού. Να κατανοήσουμε καλύτερα τα χαρακτηριστικά της κρίσης, μακριά από σχήματα για βορά και νότο, μέσα από ένα ταξικό-διεθνιστικό πλαίσιο ανάλυσης. Θα αποτελέσει μία τεράστια ευκαιρία να οικοδομήσουμε τις δικές μας ταξικές συμμαχίες ενάντια στους αστικούς μηχανισμούς της ΕΕ.
Η κυβέρνηση και οι υποστηρικτές της δηλώνουν ότι μέσα στο 2014 τελειώνει το μνημόνιο. Η συγκεκριμένη διατύπωση δεν μας λέει τίποτα αν δεν έχουμε κατανοήσει τον ρόλο του μνημονίου και τους μηχανισμούς υλοποίησης του. Αν δεν έχουμε δηλαδή κατανοήσει πως οι κυρίαρχες τάξεις σε κάθε χώρα έχουν επιλέξει να μετατρέψουν την κρίση σε ευκαιρία και να κερδίσουν μια σειρά από μάχες που δεν μπόρεσαν να κερδίσουν το προηγούμενο διάστημα. Για το πώς δηλαδή η σημερινή κατάσταση ολοκληρώνει μια περίοδο επίθεσης στα δικαιώματα και στις κατακτήσεις του κόσμου της εργασίας και της νεολαίας σε ολόκληρη την Ευρώπη μέσω της βίαιης υποτίμησης μας.
Τέλος, για το πώς ήδη δημιουργούνται μόνιμοι μηχανισμοί που θα βοηθάνε στο προχώρημα της συγκεκριμένης διαδικασίας και χωρίς μνημόνια. Πάνω σε αυτή την βάση είναι που μπορούμε να οικοδομήσουμε τις δικές μας συμμαχίες ενάντια στην Ευρώπη του πλούτου, της εκμετάλλευσης και του φασισμού. Ενάντια στην κερδοφορία και την ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου και όχι με στόχο την ανταγωνιστικότητα του «δικού μας» καπιταλισμού ενάντια στους άλλους.
Δεν θα μπορούσαμε να σκεφτούμε πιο ευνοϊκή συγκυρία για να μιλήσουμε για την καπιταλιστική κρίση, την αστική στρατηγική διαχείρισης της και ταυτόχρονα όμως για τις εναλλακτικές που προβάλουν μπροστά μας. Σήμερα που το σύνολο της παγκόσμιας αριστεράς έχει στραμμένα τα μάτια του στην Ελλάδα, τι στιγμή που αναλαμβάνει η Ελληνική κυβέρνηση την προεδρεία της Ε.Ε. να αρχίσει να ξηλώνεται η νεοφιλελεύθερη ηγεμονία στην Ευρώπη. Η συγκυρία είναι η κατάλληλη. Χρειάζεται όμως από την μεριά μας να δείξουμε πολιτική τόλμη για τις απαραίτητες κινήσεις και όχι εφησυχασμό, αναμονή και έλλειψη πρωτοβουλίας. Τώρα είναι η στιγμή να ορίσουμε εμείς το πλαίσιο της αντιπαράθεσης.
Ηλιόπουλος Νάσος
Σπυρόπουλος Γιώργος
