Του Νίκου Ροή*
Τα προβλήματα της κοινωνίας και της οικονομίας στην εποχή της πανδημίας είναι πολλά και σύνθετα, έχουν εξαπλωθεί σε όλο τον πλανήτη και συντρίβουν κάθε προσπάθεια αντιμετώπισής τους.
Στο επίπεδο της οικονομίας, ιεραρχώντας τις καταστροφικές συνέπειες του κορωνοϊού, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τους τελευταίους μήνες, ενώ επιβραδύνεται ο κύκλος του χρήματος, το κυρίαρχο πρόβλημα που αναδύεται είναι αυτό της ρευστότητας, πρόβλημα γεωμετρικά αυξημένο στη χώρα μας από τις συνέπειες της κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας.
Οι Ηρακλειδείς των θεσμών και της τάξης, πάντα όπως τους εννοούν οι ίδιοι, δηλαδή οι κεντρικοί τραπεζίτες, έχοντας όλα τα νούμερα της οικονομίας στη διάθεσή τους, πανικόβλητοι έδωσαν πρώτοι το σύνθημα στις τράπεζες για προτεραιότητα στη ρευστότητα, αφήνοντας πίσω την κεφαλαιακή επάρκεια. Σύνθημα που, δυστυχώς μέχρι στιγμής, δεν έχει βρει ανταπόκριση, ίσως γιατί οι περιφερικοί τραπεζίτες, γνωρίζοντας καλύτερα από τον καθένα ανθρώπους και καταστάσεις, φοβούνται να αντλήσουν ρευστότητα από τα αποθεματικά τους, γιατί πιστεύουν πως γρήγορα το τσάμικο θα γυρίσει σε καλαματιανό και θα τους ζητηθεί η αποκατάσταση των αποθεματικών.
Επάνοδος στη σωστή τροχιά
Τι είναι όμως αυτό που πραγματικά μπλοκάρει το σύστημα να επανέλθει στην προηγούμενη κυκλική τροχιά του; Η αλήθεια είναι ότι ο πραγματικός παίκτης στο παγκόσμιο οικονομικό και εθνικό σύστημα είναι ο φόβος, μαζί με την αδυναμία να έχουμε προσδοκίες για το αύριο, δηλαδή ένα φαινόμενο σπάνιο στην Ιστορία. Επίσης όλοι γνωρίζουν πως ρευστότητα χωρίς εσωτερική ζήτηση δεν υπάρχει, η μια είναι προϋπόθεση της άλλης.
Κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις, έπρεπε να δράσουμε άμεσα, από την πρώτη μέρα της κρίσης, χρησιμοποιώντας σωστούς μοχλούς και εργαλεία, υποστηρίζοντας τη ζήτηση (κατανάλωση και επενδύσεις), και με τη ρευστότητα που σχεδιάζεται από Ευρωπαϊκή Ένωση, Κεντρικές Τράπεζες και εθνική κυβέρνηση να βγάζαμε το κάρο σιγά αλλά σταθερά από τη λάσπη. Δυστυχώς, τίποτα δεν εφαρμόζεται στην πράξη σωστά, πρώτα από τα ιδεολογικά κωλύματα του παρελθόντος (προσπερνώντας τις προσωπικές ιδιοτέλειες), και αυτή η αποτυχία αποτυπώνεται στα νούμερα των στατιστικών.
Ο Keynes και η παγίδα ρευστότητας
Ο John Maynard Keynes, τη δεκαετία του '30, περιέγραψε ένα τέτοιο φαινόμενο για τις εθνικές οικονομίες, χωρίς όμως να μπορεί να φανταστεί μια απεικόνισή του σε παγκόσμιο επίπεδο, και το ονομάτισε «Η παγίδα ρευστότητας», που την περιγράφω πολύ συνοπτικά.
Όταν οι οικονομικοί παράγοντες έχουν μια αρνητική εικόνα για τις εξελίξεις του μέλλοντος, αντί να επενδύουν ή να ξοδεύουν, αποταμιεύουν. Αυτή καθ' εαυτή η ενέργεια έχει ευεργετικές επιπτώσεις ατομικά και για όσους έχουν τη δυνατότητα να την πράττουν, αλλά οι επιπτώσεις στην κοινωνία είναι καταστροφικές, αυτή η παγίδα στην πράξη ξεκινά από τα χαμηλά οικονομικά στρωματά και διαχέεται μπρος τα επάνω και όποιες πρωτοβουλίες παίρνονται, σε σχέση με την αξία του χρήματος, για την αναθέρμανση εκμηδενίζονται από τον υπέρτατο φόβο.
Οι πραγματικές ανάγκες
Σήμερα πρέπει να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στον πολίτη, ότι μπορεί να έχει προσδοκίες για μια ζωή στη βάση των αξιών που αναδύονται. Οι επιβεβαιωμένες ανάγκες σε ρευστότητα των επιχειρήσεων στη χώρα μας είναι άνω των 26 δισ. ευρώ και το νούμερο προέρχεται από τις αιτήσεις για δάνεια στο ΤΕΠΙΧ ΙΙ και το Ταμείο Εγγυοδοσίας, δημιουργώντας τη βάσιμη βεβαιότητα ότι οι ανάγκες είναι πολύ μεγαλύτερες. Από στοιχεία του συστήματος κρατικών ενισχύσεων και του υπουργείου Ανάπτυξης, υποβλήθηκαν 98.622 αιτήσεις για 10.2 δισ. ευρώ, πολύ πάνω από τον προϋπολογισμό των προγραμμάτων, και εγκρίθηκαν από όλο το τραπεζικό σύστημα 10.150 αιτήσεις, ύψους 1,3 δισ. ευρώ, δηλαδή, στην ουσία, τίποτα.
Για τις επιχειρήσεις, άλλες πήγες ρευστότητας είναι οι επενδύσεις και οι πωλήσεις παγίων και αποθηκευμένων προϊόντων, αλλά σε τέτοιες περιόδους δεν μπορούμε να κάνουμε σοβαρή συζήτηση για προγράμματα τέτοιων ενισχύσεων, όταν σε καλύτερες εποχές είχαμε ελάχιστες αποδόσεις από αυτές τις πηγές.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα το έχουν οι ΜμΕ, γιατί ήδη στην προ πανδημίας εποχή ζούσαν με τη μύτη έξω από το νερό, τώρα κανείς δεν δίνει πραγματικά στοιχεία για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Το πρόβλημα δεν είναι εθνικό, αλλά ευρωπαϊκό και παγκόσμιο, εξαναγκάζοντας την Ε.Ε. και την ΕΚΤ να δώσουν προτεραιότητα στις χρηματοδοτήσεις, που όμως ελάχιστες σταγόνες από αυτές φτάνουν στους αιτούντες για να καλύψουν ανάγκες, λόγω νοοτροπίας και καθυστερημένων αντανακλαστικών.
Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ
Ο ΣΥΡΙΖΑ, εκτιμώντας από νωρίς αυτές τις παραμέτρους, πρότεινε έγκαιρα και έγκυρα ένα πρόγραμμα υποβοήθησης της ρευστότητας για να μην αποσυντεθεί η κοινωνία. Πρέπει να γίνει κατανοητό από τις άλλες πολιτικές δυνάμεις, αλλά κυρίως από την κυβέρνηση, ότι ο καιρός που μπορούσες να κάνεις παιχνίδια έχει περάσει και ότι μετά τον Σεπτέμβριο όλοι θα αναμετρηθούμε με τη μεγαλύτερη κρίση που έχουμε βιώσει.
* Ο Νίκος Ροής είναι συντονιστής του Τμήματος Βιομηχανίας ΣΥΡΙΖΑ
Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.
