Για πολλούς, το καλοκαίρι είναι η ωραιότερη εποχή του χρόνου. Όμως το θέρος, και δη το πιο δυναμικό του στοιχείο, δηλαδή ο ήλιος, θέλουν προσοχή, καθώς ο δεύτερος, παρά τις ευεργετικές του ιδιότητες, κρύβει και πολλούς κινδύνους.
Αντηλιακό, το Α και το Ω
Το Α και το Ω της προφύλαξης από τις βλαβερές συνέπειες της έκθεσης του δέρματός μας στον ήλιο, είναι το αντηλιακό. Ο δείκτης προστασίας συνήθως επιλέγεται με βάση τον τύπο του δέρματος. Οι λευκές επιδερμίδες είναι πιο ξηρές και ευάλωτες στον ήλιο, ενώ οι πιο σκούρες είναι πιο ανθεκτικές. Ο βαθμός δείκτης προστασίας που συνιστάται για το πρόσωπο είναι πάντα 50 για ανοιχτόχρωμες και 30 για σκουρόχρωμες επιδερμίδες, ενώ καλό είναι να προσέχουμε το αντηλιακό μας να μας προστατεύει και από τις ακτινοβολίες UVA και UVB, όπως συστήνουν οι δερματολόγοι.
Προκειμένου να καταλάβουμε καλύτερα πώς να επιλέγουμε σωστά ένα αντηλιακό προϊόν, η Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία εξηγεί τη σημασία του δείκτη προστασίας SPF (Sun Protection Factor).
Πρόκειται για τον πολλαπλασιαστικό παράγοντα του χρόνου φυσικής αυτοπροστασίας του δέρματος. Δηλαδή, εάν μια επιδερμίδα κοκκινίζει χωρίς αντηλιακή προστασία έπειτα από 10 λεπτά έκθεσης στον ήλιο, χρησιμοποιώντας ένα αντηλιακό με δείκτη προστασίας 20 θα κοκκινίσει έπειτα από 200 λεπτά (10 λεπτά x 20 SPF). Το αντηλιακό πρέπει να μπαίνει μισή ώρα πριν από την έκθεση στον ήλιο «και να ανανεώνουμε κάθε μισή ώρα όταν είμαστε στην παραλία και μετά τη θάλασσα, ακόμη κι αν το αντηλιακό αναφέρει ότι είναι αδιάβροχο.
Πώς προστατεύουμε τα παιδιά από τον ήλιο
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ποσότητα της υπεριώδους ακτινοβολίας που απορροφάται από ένα παιδί κάτω των 6 ετών είναι τρεις φορές μεγαλύτερη από εκείνη που απορροφάται από έναν ενήλικο. Παράλληλα, σύμφωνα με πλήθος μελετών, η πρόκληση σοβαρών εγκαυμάτων κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία αυξάνει τις πιθανότητες για εκδήλωση μιας μορφής καρκίνου του δέρματος σε μεγαλύτερη ηλικία. Γι’ αυτό οι επιστήμονες συστήνουν τα μέτρα ηλιοπροστασίας να εντάσσονται στη ρουτίνα των καθημερινών δραστηριοτήτων κατά τη θερινή περίοδο.
Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Παιδικής Δερματολογίας, πρέπει να αποφεύγεται η έκθεση στον ήλιο μεταξύ 11 π.μ. και 3 μ.μ., καθώς σε αυτό το διάστημα η υπεριώδης ακτινοβολία που φτάνει στη γη στο χρονικό αυτό διάστημα είναι εντονότερη. Επιπλέον, κάθε φορά που ένα παιδί εκτίθεται στον ήλιο πρέπει να χρησιμοποιεί αντηλιακό σε όλα τα ακάλυπτα μέρη του σώματός του, συμπεριλαμβανομένων των αυτιών, των πελμάτων και των περιοχών που εφάπτονται με τα τελειώματα των ρούχων.
Όπως τονίζει η Εταιρεία, ο δείκτης προστασίας του αντηλιακού δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να είναι κάτω του 15, η επάλειψη πρέπει να γίνεται 30 λεπτά πριν από την έκθεση στον ήλιο και να επαναλαμβάνεται κάθε περίπου 2 ώρες. Φυσικά, το αντηλιακό δεν πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο στην παραλία, αλλά οποτεδήποτε το παιδί εκτίθεται στον ήλιο.
Τέλος, εκτός από το αντηλιακό, επιβάλλονται και άλλα μέτρα προφύλαξης, όπως πλατύγυρο καπέλο που να προστατεύει το πρόσωπο, τον αυχένα και τα αυτιά, γυαλιά ηλίου για την προστασία των ματιών και, ιδανικά, ανοιχτόχρωμες μπλούζες με μανίκια.
Μελάνωμα: Τι είναι και πώς το καταλαβαίνουμε;
Ένας από τους κυριότερους λόγους που επιβάλλεται να εφαρμόζουμε τις αρχές ηλιοπροφύλαξης είναι η πρόληψη για τυχόν εμφάνιση μελανωμάτων στο δέρμα μας, του πιο επιθετικού καρκίνου του δέρματος. Περίπου 232.000 νέα περιστατικά διαγιγνώσκονται με μελάνωμα ετησίως σε όλο τον κόσμο και παρά το γεγονός ότι το μελάνωμα αντιπροσωπεύει μόνο το 4% του συνόλου των δερματικών καρκίνων, εκτιμάται ότι ευθύνεται για το 75% των θανάτων που σχετίζονται με δερματικά νεοπλάσματα.
Η Επαγγελματική Ένωση Ελλήνων Δερματολόγων και Αφροδισιολόγων (ΕΕΕΔΑ) εφιστά την προσοχή σε δείγματα που πρέπει να σας ανησυχήσουν: Συγκεκριμένα, αν διακρίνετε κάποια αλλαγή σε οποιοδήποτε σπίλο (ελιά) που έχετε για πολλά χρόνια ή έχει εμφανιστεί πρόσφατα, επισκεφθείτε άμεσα τον δερματολόγο ή αν διακρίνετε κάποια αλλαγή στο μέγεθος, ιδίως αιφνίδια, ή συνεχή, αύξηση.
Επιπλέον, αν παρατηρήσετε αλλαγή σε χρώμα και ιδίως ύπαρξη πολλαπλών χρωμάτων, καφέ, καφέ σκούρο, μαύρο αλλά και η ανάμειξη με κόκκινο, γκρι, ή εμφάνιση λευκωπών περιοχών σε μια ελιά, η επέκταση του χρώματος πέρα από τα αρχικά όρια μιας ελιάς. Επίσης, αλλαγή σε σχήμα, αλλαγή στην επιφάνεια, δηλαδή αν μια επίπεδη ελιά «φουσκώσει» σε κάποια περιοχή της. Επίσης αν εμφανιστεί απολέπιση, πληγή, αιμορραγία, «κρούστα, πάνω από την ελιά, ή αλλαγή στο δέρμα γύρω από την ελιά, ιδίως ερυθρότητα, πρήξιμο. Τέλος, αν διακρίνετε αλλαγή στη σύσταση, δηλαδή αν σκληρύνει ή γίνει πιο μαλακή στην ψηλάφιση ή αν ένας σπίλος παρουσιάσει κνησμό ή πόνο.
Θυμηθείτε ότι, όπως τονίζει η Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία το 90% των μελανωμάτων να θεραπεύεται αν διαγνωστούν έγκαιρα. Η εμφάνιση της μετάλλαξης BRAF V600, η οποία οδηγεί σε ανάπτυξη όγκου, κυμαίνεται από 30-70% σύμφωνα με τη βιβλιογραφία. Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στη θεραπεία του προχωρημένου μελανώματος. Μια τέτοια είναι και η συνδυαστική θεραπεία με κομπιμετινίμπη και βεμουραφενίμπη, που εγκρίθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, και είναι διαθέσιμη στους Έλληνες ασθενείς ενώ αποζημιώνεται από τα ασφαλιστικά ταμεία. Οι αντικειμενικές ανταποκρίσεις έφτασαν το 70% και όπως δήλωσε η καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ελένη Γκόγκα, η παραπάνω «πιστεύεται ότι αποτελεί το επόμενο βήμα στη θεραπεία».
