Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.7°C24.6°C
2 BF 54%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
18.0°C24.3°C
2 BF 53%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C20.9°C
4 BF 66%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
19.9°C20.8°C
3 BF 56%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
23.4°C23.9°C
2 BF 35%
ΜΑΡΙΑ ΤΣΙΑΚΑ*: / Μαρία Τσιάκα: "Φτώχεια και παχυσαρκία συμπορεύονται"
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΜΑΡΙΑ ΤΣΙΑΚΑ*: / Μαρία Τσιάκα: "Φτώχεια και παχυσαρκία συμπορεύονται"

Με ποιους τρόπους η φτωχοποίηση καθορίζει το διατροφολόγιό μας; Πώς συνδυάζεται η επισιτιστική ανασφάλεια με την παχυσαρκία και ποιες είναι οι διατροφικές διαταραχές που σημειώνουν έξαρση μεσούσης της οικονομικής κρίσης; Ποιες οι συνέπειες της κακής διατροφής στην παιδική ηλικία και ποιες συνήθειες πρέπει να αποφεύγονται; Απαντήσεις δίνει η Μαρία Τσιάκα, πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών, μιλώντας στην “Αυγή” της Κυριακής.

* To κόστος των τροφίμων αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την επιλογή τους, ωστόσο αν και κανείς θα περίμενε αυτό να οδηγεί σε κρούσματα υποθρεψίας, διεθνείς έρευνες αποτυπώνουν «το παράδοξο της πείνας με παχυσαρκία» (the hunger-obesity paradox). Μπορείτε να μας εξηγήσετε το φαινόμενο;

Μας φαίνεται ότι είναι αδύνατο να συμπορεύεται η φτώχεια με την παχυσαρκία! Κι όμως, το φαινόμενο αυτό δεν πρωτοεμφανίστηκε τώρα καθώς παρατηρήθηκε από την επιστημονική κοινότητα μετά το κραχ του 1929. Οι έρευνες αναδεικνύουν σε μεγάλο βαθμό ότι η φτωχοποίηση, σε συνδυασμό με δύο άλλους σημαντικούς παράγοντες, συμβάλλουν στο παράδοξο της πείνας με παχυσαρκία: α) το φύλο, καθώς οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς σε αντιστοιχία με τους άνδρες. Να το παράδοξο δηλαδή: Οι γυναίκες με επισιτιστική ανασφάλεια (έλλειψη πόρων για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών) είχαν περισσότερες πιθανότητες να είναι παχύσαρκες από τις γυναίκες που είχαν επισιτιστική ασφάλεια, ενώ οι άνδρες που είχαν επισιτιστική ανασφάλεια είχαν λιγότερες πιθανότητες να είναι υπέρβαροι σε σχέση με τους άνδρες με επισιτιστική ασφάλεια και, β) η διατροφική και η καταναλωτική συμπεριφορά επηρεάζονται και αλλάζουν σημαντικά, όσο αυξάνεται η επισιτιστική ανασφάλεια, κατά συνέπεια όσο μειώνεται η ποιότητα της ζωής σε όλα τα επίπεδα. Όταν δεν επαρκούν τα χρήματα για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών μιας οικογένειας, τότε αναπόφευκτα η επιλογή θα είναι η μειωμένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, ψαρικών κ.λπ. Κατά συνέπεια, η λύση για την άμεση επιβίωση είναι η υπεραφθονία τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και λιπαρά. Επίσης, η συνεχής ανασφάλεια για το αν θα υπάρχει επαρκής τροφή για την επομένη μέρα πυροδοτεί την επιπλέον κατανάλωση τροφής μέσω υπερφαγικών επεισοδίων, οδηγώντας αναπόφευκτα σε αύξηση βάρους. Ταυτόχρονα, διαταράσσεται και η βιολογία του συστήματος της όρεξης στον εγκέφαλο, απορρυθμίζοντας τα επίπεδα σεροτονίνης, ντοπαμίνης και λεπτίνης. Οι έρευνες δείχνουν ότι στα άτομα με παχυσαρκία, ακόμα και έπειτα από απώλεια βάρους, ο εγκέφαλος τους συνεχίζει να στέλνει μηνύματα πείνας (όπως στον υποσιτισμό) ακόμα και όταν έχουν καλυφτεί επαρκώς ενεργειακά. Κι αυτό στην ουσία αποδεικνύει το παράδοξο.

* Ποιες διατροφικές διαταραχές αυξάνουν τα ποσοστά τους την περίοδο της οικονομικής κρίσης και γιατί;

Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια η παχυσαρκία εξελίσσεται σε πανδημία στη χώρα μας και ταυτόχρονα παρουσιάζεται συνεχής αύξηση των ατόμων που νοσούν από ανορεξία και νευρική βουλιμία, ενισχύοντας αυτό το δίπολο. Είναι γνωστό ότι οι γεννητικό - βιολογικοί και ψυχοκοινωνικοί παράγοντες είναι κοινοί στην ανορεξία και τη βουλιμία. Παράλληλα, τα ΜΜΕ και τα κοινωνικά δίκτυα έχουν αναγάγει το τέλειο σώμα ως υπέρτατη αξία για την προσωπική επιτυχία και καταξίωση. Από την άλλη, το έντονο στρες και η ανασφάλεια που υπάρχουν διάχυτα στην ελληνική κοινωνία, καθώς και τα αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα για την έξαρση των διατροφικών προβλημάτων σε όλο το φάσμα, από παχυσαρκία, διατροφικές διαταραχές και διαβήτη.

* Ποια η εικόνα του καλαθιού τροφίμων των νοικοκυριών σε περιόδους λιτότητας; Ποια προϊόντα προτιμώνται και ποια εγκαταλείπονται;

Σίγουρα το καλάθι της νοικοκυράς έχει υποστεί ανεπανόρθωτη ζημιά, καθώς όλο και περισσότερα τμήματα του πληθυσμού φτωχοποιούνται, με αποτέλεσμα ριζικές αλλαγές στην επιλογή των αγαθών καθώς και στη διατροφική συμπεριφορά τους. Για παράδειγμα, άτομα με επισιτιστική ανασφάλεια τείνουν να καταναλώνουν υψηλές θερμιδικά τροφές αλλά με χαμηλή διατροφική αξία, αποκλείοντας κατά κόρον τις τροφές που προανέφερα.

* Ποιες είναι οι συνέπειες της κακής διατροφής στην παιδική ηλικία;

Πολλές ακαδημαϊκές μελέτες επισημαίνουν ότι τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες με επισιτιστική ανασφάλεια, έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κακή υγεία, ψυχολογικά προβλήματα, συχνούς στομαχόπονους και πονοκεφάλους, αυξημένες πιθανότητες νοσηλείας για οργανικά προβλήματα, παχυσαρκία ή και επιλεκτικότητα. Καθώς και μεγαλύτερη ανάγκη για ψυχολογική υποστήριξη από ειδικό, προβλήματα συμπεριφοράς και, το χειρότερο, αναπτυξιακά προβλήματα, μειωμένη διανοητική ικανότητα και υψηλότερα επίπεδα ανεπάρκειας σιδήρου.

* Πώς μπορούμε να αποφύγουμε το διατροφικό «κούρεμα» και ποιες οι συμβουλές σας για τη σωστή οργάνωση του διατροφολογίου μας;

Αυτή η ερώτηση αφορά κυρίως διαιτολόγους και δεν άπτεται της ειδικότητάς μου. Θα μπορούσα να πω όμως λίγα πράγματα για την αλλαγή των διατροφικών συμπεριφορών και να επιστήσω την προσοχή σε 4 κρίσιμα σημεία με στόχο την ενημέρωση των γονιών για τη σωστή αντιμετώπιση του παράδοξου της πείνας.

Καλό είναι να αποφεύγεται η επιβράβευση των παιδιών με λιχουδιές! Μια αγκαλιά ή το παιχνίδι μαζί τους είναι πιο ευχάριστα και ουσιαστικά από μια σοκολατένια λιχουδιά.

Η πληθώρα τροφών που πυροδοτούν τη συνεχή πείνα μέσα από τον μηχανισμό επιβράβευσης του εγκεφάλου θέλει ιδιαίτερη προσοχή. Η υπερβολική ποσότητα άμυλου σε συνδυασμό με λιγότερη πρωτεΐνη και μηδενική ή ελάχιστη συνοδεία λαχανικών ή φρούτων απορρυθμίζουν την έκκριση σεροτονίνης και ντοπαμίνης, με συνέπεια το παιδί σας να πεινάει συνεχώς.

Ο χρόνος που μοιράζεστε το γεύμα με το παιδί σας είναι ιερός! Συζητήσεις δυσάρεστες ή στρεσογόνες κατά την διάρκεια του γεύματος οδηγούν σε επιπλέον κατανάλωση τροφής.

Ξεχωρίστε την πείνα του παιδιού σας από την πραγματική πείνα. Βάζετέ του ποσότητες που αντιστοιχούν στην ηλικία του.

* Η Μαρία Τσιάκα σπούδασε Ψυχολογία, έχει εκπαιδευτεί και στη Συστημική Ψυχοθεραπεία, ενώ είναι υποψήφια διδάκτωρ στο Τμήμα Ψυχολογικής Ιατρικής και Ψυχιατρικής του Institute of Psychiatry, King’s College London. Επίσης, είναι μέλος διαφόρων Συλλόγων και Οργανισμών, όπως EFTA (European Family Therapy Association), ECED (European Council on Eating Disorders), AED (Academy of Eating Disorders), IAEAP (International Association for Eating Disorders Professionals). Η Μαρία Τσιάκα είναι επίσης πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL