Ένας ζωηρός δημόσιος διάλογος εκτυλίσσεται αυτήν την περίοδο με αιχμή το ηλεκτρονικό τσιγάρο και αφορμή το νέο αντικαπνιστικό σχέδιο νόμου που προωθεί το υπουργείο Υγείας. Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, θα απαγορεύεται η διαφήμιση των ηλεκτρονικών τσιγάρων, το 30% των συσκευασιών θα καλύπτονται από προειδοποιήσεις για την υγεία και τα μπουκάλια με τα υγρά αναπλήρωσης που περιέχουν νικοτίνη δεν θα πρέπει να ξεπερνούν τα 10 ml. Επίσης, κάθε προϊόν θα ελέγχεται, θα αδειοδοτείται και θα καταγράφεται προτού κυκλοφορήσει. Έντονες αντιδράσεις έχει προκαλέσει, ωστόσο, η προβλεπόμενη απαγόρευση της χρήσης του ηλεκτρονικού τσιγάρου στους κλειστούς δημόσιους χώρους.
Τελικά, είναι το ηλεκτρονικό τσιγάρο τόσο αθώο όσο διαφημίζουν οι εταιρείες προώθησής του και πιστεύουν οι θιασώτες του; Ποιος είναι ο λόγος που και το υπουργείο Υγείας, και οι εμπλεκόμενες επιστημονικές εταιρείες το θέτουν στο ίδιο πλαίσιο κανόνων με το συμβατικό; Σε αυτά και πολλά ακόμη ερωτήματα απαντούν, μιλώντας στην "Αυγή" της Κυριακής ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός και ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας Ευάγγελος Φιλόπουλος.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει το σχέδιο νόμου, «τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δύνανται να εξελιχθούν σε πύλη για τη μετάβαση προς τον εθισμό στη νικοτίνη και τελικά στην παραδοσιακή κατανάλωση καπνού, δεδομένου ότι μιμούνται και καθιστούν φυσιολογική την πράξη του καπνίσματος».
Ευ. Φιλόπουλος: Το μεγαλύτερο ποσοστό ατμίζει και καπνίζει ταυτόχρονα
Όπως εξηγεί μιλώντας στην "Αυγή" της Κυριακής ο Ευάγγελος Φιλόπουλος, το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι μια συνήθεια που διαδόθηκε την τελευταία δεκαετία, με σκοπό να μειώσει την έκθεση των καπνιστών στις επικίνδυνες ουσίες του καπνού. «Η νικοτίνη όταν ζεσταθεί γίνεται καπνός. Το συμβατικό τσιγάρο περιέχει πάνω από 4.500 ουσίες, από τις οποίες έχουν απομονωθεί 45-60 καρκινογόνες».
Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, «η αντικατάσταση του 'κανονικού' τσιγάρου από ηλεκτρονικό συνεχίζει την εξάρτηση του ατόμου από τη νικοτίνη και δεν αποτελεί πρόσφορη μέθοδο διακοπής καπνίσματος, όπως ισχυρίζονται οι υποστηρικτές του». Άλλωστε, «το μεγαλύτερο ποσοστό όσων ατμίζουν, καπνίζει ταυτόχρονα και συμβατικό τσιγάρο, σύμφωνα με μελέτες τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Ουσιαστικά, χρησιμοποιεί τον ατμό όπου δεν επιτρέπεται το συμβατικό κάπνισμα» τονίζει ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας.
Σύμφωνα με εγνωσμένου κύρους μελέτες, «ο μη καπνιστής υποχωρεί και γίνεται και πάλι καπνιστής, δηλαδή υποτροπιάζει, έπειτα από έξι μήνες με έναν χρόνο, καθώς η βασική αιτία για την οποία καπνίζει κανείς είναι η εξάρτηση από τη νικοτίνη, που δημιουργεί ανάλογες καταστάσεις με άλλα ναρκωτικά» εξηγεί. "Αυτός είναι και ο λόγος που δεν καρποφόρησαν και οι προσπάθειες να μειωθούν οι αρνητικές επιδράσεις του καπνίσματος με τη χρήση φίλτρων".
Το ηλεκτρονικό τσιγάρο ως φάρμακο
Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο Σύνδεσμος Ελληνικών Επιχειρήσεων Ηλεκτρονικού Τσιγάρου (ΣΕΕΗΤ), οι ατμιστές στη χώρα μας ξεπερνούν τους 200.000. Ο ΣΕΕΗΤ μιλάει για ένα 5% του πληθυσμού που «έχει ανακαλύψει και υιοθετήσει μια σωτήρια μέθοδο για την πλήρη διακοπή του καπνίσματος, ή με απλά λόγια: έναν εναλλακτικό και πολύ λιγότερο επικίνδυνο για την υγεία τρόπο πρόσληψης νικοτίνης».
Με αυτή την αφορμή, ο κ. Φιλόπουλος θέτει και μια άλλη διάσταση του ζητήματος: «Αν πρόκειται για παρασκεύασμα νικοτίνης που στόχο έχει τη διακοπή του καπνίσματος, τότε πρέπει να περνάει από έλεγχο από τις διεθνείς και εθνικές αρχές ελέγχου των φαρμάκου».
Αυτός, άλλωστε, είναι και ο λόγος που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ζήτησε να ρυθμιστεί η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου και ως προϊόντος καπνού και ως φαρμάκου. «Μέχρι τώρα», εξηγεί ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, «δεν υπάρχουν αυστηροί έλεγχοι και κυκλοφορούν μπουκαλάκια με υγρό που μπορεί να περιέχει οτιδήποτε. Προϊόντα που προέρχονται από χώρες παραγωγής με χαμηλό κόστος, όπως η Κίνα, και περιλαμβάνουν αρωματικές ουσίες κ.λπ. πρόσθετα που μπορεί να είναι καρκινογόνα και επικίνδυνα».
Αν. Ξανθός: Ευρεία συζήτηση με τους εμπλεκόμενους φορείς
«Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η χώρα μας είναι 'αρνητική πρωταθλήτρια' στο θέμα του καπνίσματος, άρα, το κάπνισμα είναι ένα μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας» τονίζει ο Ανδρέας Ξανθός και εξηγεί: «Είναι μια συμπεριφορά απειλητική για τη ζωή των καπνιστών και βεβαίως, εξαιτίας του παθητικού καπνίσματος, είναι μια συμπεριφορά αντικοινωνική, με την έννοια ότι θέτει σε διακινδύνευση την υγεία και άλλων ανθρώπων».
Την ίδια στιγμή, επισημαίνει, «υπάρχει μια πολύ ισχυρή επιστημονική βιβλιογραφία, η οποία επισημαίνει ότι, πρώτον, η νικοτίνη είναι τοξική ουσία, άρα ακόμη και στα ηλεκτρονικά τσιγάρα εμπεριέχεται τοξικό προϊόν, και, δεύτερον, υπάρχει πολύ ισχυρή τεκμηρίωση, πως πιθανότατα το ηλεκτρονικό τσιγάρο να είναι 'πύλη εισόδου' για την ανάπτυξη καπνιστικής συμπεριφοράς και, ενδεχομένως, τη μετάπτωση στο κλασικό καπνιστικό προϊόν. Στην ουσία», εξηγεί ο υπουργός Υγείας, «το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι μια προσομοίωση του καπνίσματος και με αυτή την έννοια θεωρούμε ότι είναι καλό να περάσουμε, τουλάχιστον, σε νομοθετικό επίπεδο την κουλτούρα ότι υπάρχουν χώροι προστατευμένοι από το κάπνισμα ή την προσομοίωση του καπνίσματος, που δεν επιτρέπεται η καπνιστική συμπεριφορά, εν γένει».
«Μεγάλη προσπάθεια για να βρεθεί η χρυσή τομή»
«Κάναμε μια πολύ μεγάλη προσπάθεια να βρούμε τη χρυσή τομή, γιατί αντιλαμβανόμαστε ότι το μεγάλο θέμα είναι η πρόληψη, η ευαισθητοποίηση, η ενημέρωση αλλά και ο έλεγχος, και όποτε χρειαστεί, και η καταστολή. Προσπαθήσαμε να βρούμε την ισορροπία και θεωρούμε ότι η προσέγγισή μας ως υπουργείο οφείλει να είναι η προσέγγιση της δημόσιας Υγείας και όχι να παίρνουμε τόσο υπ' όψιν μας άλλες παραμέτρους, όπως είναι η λειτουργία της αγοράς» σημειώνει.
Τέλος, ο Ανδρέας Ξανθός δηλώνει ότι «θα πρέπει να γίνει ευρεία συζήτηση, στην οποία θα πρέπει οπωσδήποτε να έρθουν οι τρεις επιστημονικές εταιρείες, που είναι οι πολύ άμεσα εμπλεκόμενες, δηλαδή, η Πνευμονολογική, η Καρδιολογική και η Αντικαρκινική, καθώς και οι επαγγελματικές οργανώσεις και οι σύλλογοι που εκπροσωπούν την αγορά και την πώληση καπνικών προϊόντων».
Οικονομικά συμφέροντα
Με την απλή λογική, το ηλεκτρονικό τσιγάρο φαίνεται λιγότερο επικίνδυνο από το συμβατικό, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε τι επιδράσεις έχει αυτός ο ατμός στον ανθρώπινο οργανισμό, όπως ακριβώς έγινε και με το συμβατικό τσιγάρο.
«Μην υποτιμάτε πόσο μεγάλα είναι τα οικονομικά συμφέροντα που προωθούν το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Στην Ογκολογία, η νικοτίνη αυτή καθεαυτή δεν θεωρείται αθώα ουσία» λέει ο κ. Φιλόπουλος. «Εμείς δεν ευνοούμε τη χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου, διότι διαιωνίζει την εξάρτηση, αποτελεί γέφυρα από το ηλεκτρονικό στο κανονικό και λόγω των αρωματικών, όπως η φράουλα, είναι περισσότερο οικείο και στα παιδιά. Πρέπει να ισχύουν αυστηροί έλεγχοι στη χρήση και στηρίζουμε την κυβέρνηση στην εφαρμογή της νομοθεσίας που προβλέπει περιορισμούς στη χρήση, τη διαφήμιση και την πώληση, σύμφωνα με τον ΠΟΥ και την Ε.Ε.» καταλήγει.
