Της Ιλεάνας Σακκά*
Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας διοργάνωσε πριν από μερικά χρόνια στο Ελσίνκι διάσκεψη με τη συμμετοχή των κρατών - μελών της Ε.Ε., του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία, της Διεθνούς Επιτροπής για την Επαγγελματική Υγεία, της Διεθνούς Ομοσπονδίας Εμπορίου και του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας με περιεχόμενο το Παγκόσμιο Σχέδιο Δράσης για την υγεία των εργαζομένων της ΠΟΥ 2008 - 2017.
Έχει εκτιμηθεί από διεθνείς οργανισμούς, και μάλιστα τους καθ' ύλην αρμόδιους, ότι ασφαλείς συνθήκες εργασίας σημαίνει προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.
Η ΠΟΥ, στο Παγκόσμιο Σχέδιο Δράσης για την υγεία των εργαζομένων, επισημαίνει ότι χρειάζεται συνέργια των υπουργείων Εργασίας και Υγείας για τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.
Χρειάζεται να περάσουμε από την αποσπασματική στην ολιστική αντιμετώπιση.
Να πάψουν επιτέλους να παράγονται πολιτικές αποφάσεις από τα αρμόδια υπουργεία (Εργασίας, Υγείας, Περιβάλλοντος) που γρονθοκοπούνται μεταξύ τους η δράσεων που δεν σχεδιάζονται από κοινού και υπάρχει διασκορπισμός τους, σπατάλη οικονομικών και ανθρώπινων πόρων χωρίς αποτέλεσμα.
Να δοθεί η δέουσα προσοχή στην ανθρώπινη ζωή και όχι στο αλόγιστο κέρδος.
Το ανεκτίμητο και πολύτιμο αγαθό, η ανθρώπινη ζωή, σήμερα είναι τίποτα μπροστά στα κέρδη των αγορών.
Ιδιαίτερα στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης, της απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων και της ανασφάλιστης εργασίας, οι συνέπειες στην ανθρώπινη ζωή από την μη εφαρμογή κανόνων προστασίας της υγείας των εργαζομένων έχουν σοβαρές επιπτώσεις και στην προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.
Η ανεξέλεγκτη οικονομική δραστηριότητα στο όνομα ξεπεράσματος της κρίσης φέρει βαριά πλήγματα σ' όλη τη σφαίρα προστασίας του ανθρώπου. Είτε αυτό είναι εργασία σταθερή με πλήρη μισθολογικά και ασφαλιστικά δικαιώματα, είτε γενικότερα στην ποιότητα ζωής, όπου εντάσσεται το περιβάλλον και η προστασία της υγείας του πληθυσμού.
Παρ' ότι τα ζητήματα προστασίας της υγείας των εργαζομένων έχουν αναδειχθεί πριν αρκετές δεκαετίες, ελάχιστες χώρες έχουν προχωρήσει στη λήψη ουσιαστικών μέτρων που διασφαλίζουν την υγεία τους.
Η Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 19.9.2003 σε συνάρτηση με την προηγούμενη Σύσταση 90/326/ΕΟΚ της Επιτροπής της 22.5.90 σχετικά με τον ευρωπαϊκό κατάλογο των επαγγελματικών ασθενειών αναφέρεται αναλυτικά σε μέτρα και στόχους των κρατών - μελών για την ελαχιστοποίηση εμφάνισης επαγγελματικών ασθενειών και την αποφυγή εργατικών ατυχημάτων, στο πλαίσιο διασφάλισης της υγείας των εργαζομένων στον μεγαλύτερο κατά το δυνατόν βαθμό.
Για τον σκοπό αυτό χρειάζεται, όπως αναφέρει η σύσταση, η συνέργια του δημόσιου συστήματος υγείας και η ενημέρωση των γιατρών για τα ζητήματα των επαγγελματικών ασθενειών, όπως και η καλή εφαρμογή της νομοθεσίας για την υγεία, υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία.
Το νομικό πλαίσιο που υπάρχει σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο για τη διασφάλιση της υγείας και της σωματικής ακεραιότητας των εργαζομένων είναι πλούσιο.
Στη χώρα μας, βασικός νόμος - πλαίσιο για την υγεία, υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία είναι ο Ν. 1568/85,ο οποίος περιέχεται στον Ν. 3850/2010, που προέκυψε μετά την κωδικοποίηση σειράς νομοθετημάτων. Σ' αυτόν τον νόμο προβλέπονται οι υποχρεώσεις του εργοδότη για προάσπιση της υγείας και της σωματικής ακεραιότητας των εργαζομένων.
Γενικότερα, το μέχρι σήμερα υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο αναφέρεται στις υποχρεώσεις του εργοδότη για διασφάλιση των εργαζομένων, ξεκινώντας από την ενημέρωση για την επικινδυνότητα του επαγγέλματος κατά την πρόσληψη, και, αν είναι απαραίτητο, τη χορήγηση μέσων ατομικής προστασίας.
Ο Ν. 3850/10, σε συνδυασμό με τα Π.Δ. 294/88, 17/96, 95/99 και 16/96 (αυτό αφορά την κτηριακή υποδομή των χώρων εργασίας και των βοηθητικών χώρων) είναι η κύρια νομοθεσία για την υγεία, υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία.
Με βάση Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν εκδοθεί, σε εναρμόνιση μ' αυτές, πληθώρα Προεδρικών Διαταγμάτων για επιμέρους ζητήματα.
Στη χώρα μας όχι μόνο δεν υπάρχει συνέργια του δημόσιου συστήματος υγείας και ενημέρωση των γιατρών για τις επαγγελματικές ασθένειες, αλλά ούτε καν εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας για την υγεία, υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία.
Έχουν περάσει τρεις δεκαετίες από την ψήφιση του Ν. 1568/85 και η χώρα μας βρίσκεται με ένα πλούσιο νομοθετικό πλαίσιο για τη διασφάλιση της υγείας των εργαζομένων.
Όμως η εφαρμογή αυτού του νομοθετικού πλαισίου καθυστερεί και στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα. Μάλιστα, στον δημόσιο τομέα δεν έχουν ισχύ οι θεσμοί των επαγγελματικών ασθενειών και του εργατικού ατυχήματος.
Ιδιαίτερα στον δημόσιο τομέα, που θα έπρεπε να είναι και ο κατεξοχήν αρμόδιος φορέας για την καλή πρακτική εφαρμογής της κείμενης νομοθεσίας, η υστέρηση είναι τραγική.
Δυστυχώς, επί σειρά ετών οι κυβερνήσεις έδωσαν προτεραιότητα στη δημιουργία και ανάπτυξη Εξωτερικών Υπηρεσιών Προστασίας Πρόληψης (ΕΞΥΠΠ) και όχι στη δημιουργία δομών Εσωτερικών Υπηρεσιών Προστασίας Πρόληψης (ΕΣΥΠΠ).
Το υπουργείο Υγείας, ως υπεύθυνη αρχή γα τους χώρους υγείας - πρόνοιας, και όχι μόνο, οφείλει, αξιοποιώντας την ύπαρξη σχετικών νόμων, να προχωρήσει στη στελέχωση του τμήματος Ιατρικής της Εργασίας στη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας του υπουργείου, στη δημιουργία Τμημάτων Υγιεινής και Ασφάλειας ανά υγειονομική περιφέρεια, στην κατοχύρωση της ειδικότητας Ιατρικής της Εργασίας κ.λπ.
Εξάλλου, η αξιοποίηση του υπάρχοντος πλούσιου νομοθετικού πλαισίου για την υγεία, υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία θα ανακουφίσει οικονομικά και τα ασφαλιστικά ταμεία, που επιβαρύνονται με επιδόματα ασθενείας, νοσήλια, φαρμακευτικά σκευάσματα, φυσικοθεραπείες, αναπηρικές συντάξεις κ.λπ.
Θέλω να ελπίζω ότι οι νέες ηγεσίες του υπουργείου Εργασίας και του υπουργείου Υγείας θα ενσκήψουν με ενδιαφέρον στο σημαντικό αυτό θέμα για την προστασία της ζωής των εργαζομένων, με τη δημιουργία ΕΣΥΠΠ στο Δημόσιο και στους φορείς του Δημοσίου, θα θεσπίσουν κανόνες ελέγχου και διαφάνειας για τη λειτουργία των ΕΞΥΠΠ και θα στελεχώσουν με το απαραίτητο και εξειδικευμένο στελεχικό δυναμικό τις υπηρεσίες του ΣΕΠΕ και των ΚΕΠΕΚ.
* Η Ιλεάνα Σακκά είναι εκπρόσωπος της ΑΔΕΔΥ στο ΣΥΑΕ
