Πλήρης ικανοποίηση εκφράστηκε στο πλαίσιο της χθεσινής Ιεράς Συνόδου για τα νέα Προγράμματα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών, τα οποία δημοσιεύθηκαν σε ΦΕΚ την προηγούμενη εβδομάδα. “Η Ιεραρχία αψήφησε τις ακραίες φωνές ορισμένων κληρικών και λαϊκών και αποδέχθηκε ομόφωνα τα νέα Προγράμματα” τόνιζε την ίδια ώρα το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) που σχεδίασε τα προγράμματα, για να τα συζητήσει στη συνέχεια με την αρμόδια επιτροπή της Εκκλησίας. Το ΙΕΠ εξέφρασε την ικανοποίησή του για την πορεία του διαλόγου, ο οποίος πλέον ολοκληρώνεται.
Από τον Σεπτέμβριο τα Θρησκευτικά θα διδάσκονται με νέο τρόπο. Οι μαθητές θα έχουν στα χέρια τους ένα “Φάκελο Μαθητή” που συγκρότησε το ΙΕΠ, ενώ ο ρόλος των εκπαιδευτικών -των οποίων οι επιμορφώσεις ήδη έχουν προχωρήσει- αναβαθμίζεται. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στην εισήγησή του προς τους ιεράρχες ο μητροπολίτης Ύδρας Εφραίμ (επικεφαλής της επιτροπής της Εκκλησίας για τη διμερή συνεργασία), “χρειάζεται η Πολιτεία να συνδράμει με κάθε τρόπο στο έργο των δασκάλων και των θεολόγων καθηγητών” ώστε να “αξιοποιηθούν καταλλήλως τα παιδαγωγικά και μεθοδολογικά στοιχεία των νέων Προγραμμάτων Σπουδών”.
Αλλαγές στην ορολογία
Τα νέα προγράμματα κατά βάση αλλάζουν τη μεθοδολογία διδασκαλίας των Θρησκευτικών, ενώ ενσωματώνουν σειρά επισημάνσεων της Εκκλησίας επί ενδοορθόξων ζητημάτων. Όπως τονίζεται στη σχετική εισήγηση, που ενέκριναν οι ιεράρχες αλλά και η Εκκλησία της Κρήτης, “δεν είναι τόσο η ποσόστωση (πόσο τοις εκατό ορθόδοξα είναι τα νέα Π.Σ.)”, στην οποία βασίζονται οι αλλαγές, αλλά κυρίως “η έκφραση ως ένας τρόπος χρήσεως μιας συγκεκριμένης ορολογίας στα Προγράμματα Σπουδών” και “ο υπάρχων θρησκευτικός συγκριτισμός σε κάποια κείμενα με τον οποίο δεν ξεκαθαρίζεται η διαφοροποίηση μεταξύ των θρησκειών”. Όπως επισήμαναν στην “Α” κύκλοι της Ιεράς Συνόδου, τα νέα Προγράμματα περιλαμβάνουν κατά μέσο όρο 65%-70% ομολογιακό περιεχόμενο, 10%-15% αναφορές σε άλλα χριστιανικά δόγματα και 15%-20% αναφορές σε άλλες θρησκείες ανάλογα με τη σχολική τάξη και την ηλικία των μαθητών.
Τι δεν ικανοποιήθηκε
Εντός της υποχρεωτικής εκπαίδευσης θα διδάσκονται σε κάθε περίπτωση στοιχεία θρησκειολογικά. Χαρακτηριστικά, όπως αναφέρεται στην εισήγηση του μητροπολίτη Ύδρας, το αίτημα της επιτροπής της Εκκλησίας να φύγει από την Α' Γυμνασίου η θεματική ενότητα “Ιουδαϊσμός-Ισλάμ-Θρησκευτικές αναζητήσεις και εμπειρίες της μακρινής Ανατολής” δεν ικανοποιήθηκε εξ ολοκλήρου γιατί “τα θρησκειολογικά στοιχεία δεν μπορούν να παρέχονται μόνο στη Β' Λυκείου”, αλλά “στο πλαίσιο της υποχρεωτικής εκπαιδεύσεως (ώς Γ' Γυμνασίου) και έτσι έχουμε στοιχειώδη πληροφόρηση από το Δημοτικό και πιο αναλυτική στο Γυμνάσιο”.
Η ολομέλεια της Ιεραρχίας έδωσε κατά πλειοψηφία το “πράσινο φως” στη νέα δομή και στο ανανεωμένο περιεχόμενο σε όλες τις τάξεις από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο - πλην των μητροπολιτών Λήμνου, Βέροιας, Σιδηρόκαστρου, Κέρκυρας, Αλεξανδρούπολης, Δράμας και Καλαβρύτων-Αιγιαλείας που δεν παραβρέθηκαν στη σύνοδο.
Καταγγέλλει ο Αμβρόσιος
Ο τελευταίος, ,ητροπολίτης Αμβρόσιος, επέλεξε να απουσιάζει -για πρώτη φορά μέσα σε 40 χρόνια, όπως είπε- προκειμένου να πάρει θέση στο πλευρό των πιο ακραίων θεολογικών κύκλων, της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων (ΠΕΘ), και των πλέον συντηρητικών φωνών της Εκκλησίας.
Ο Αμβρόσιος κατήγγειλε χθες “σύμπραξη στην προδοσία της Ιεραρχίας”, κατηγορούσε την Ιερά Σύνοδο ότι “έχει σκοπό να καλύψει όλες τις υποχωρήσεις και τις παραχωρήσεις οι οποίες έγιναν από μέρους της Εκκλησίας στη μεικτή Επιτροπή Διαλόγου μεταξύ Εκκλησίας και υπουργείου Παιδείας”, ενώ εξαπέλυε μύδρους εναντίον του... “μάγκα και μουστακαλή”, όπως είπε, υπουργού Παιδείας Κ. Γαβρόγλου ότι “ρίχνει στάχτη στα μάτια της Ιεραρχίας”.
Η Ιερά Σύνοδος κράτησε αποστάσεις από αντιλήψεις σαν κι αυτές και από την ΠΕΘ, που μία ημέρα πριν, τη Δευτέρα, κινδυνολογούσε περί “απόρριψης από τα Θρησκευτικά του ορθόδοξου προσανατολισμού”.
Ικανοποιημένος ο Ιερώνυμος
Ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος θύμιζε χθες στους ιεράρχες ότι βάσει του συντάγματος “η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του κράτους” και βάσει του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας, η Διαρκής Ιερά Σύνοδος “παρακολουθεί το δογματικόν περιεχόμενον” του μαθήματος. Ο Ιερώνυμος εξήρε το έργο της τριμελούς επιτροπής της Εκκλησίας (μητροπολίτες Ύδρας, Μεσογαίας και Μεσσηνίας), επισημαίνοντας ότι η συζήτηση άρχισε από μηδενική βάση, μετά τη συμφωνία στο Μέγαρο Μαξίμου το περασμένο φθινόπωρο, ώστε να εξασφαλίζονται “ο ορθόδοξος χαρακτήρας του μαθήματος”, οι “παρεμβάσεις, διορθώσεις, προσθήκες, αφαιρέσεις, προτάσεις της επιτροπής της Εκκλησίας” και τέλος η “δογματική παρακολούθηση” του υλικού που θα αποτελέσει τη βάση για τα νέα βιβλία. Εκκλησία, αλλά και κύκλοι του ΙΕΠ θεωρούν πως τα νέα βιβλία θα είναι στις τάξεις τον Σεπτέμβριο του 2018.
Ο Ιερώνυμος πάντως αναφέρθηκε σε “δήλωση του υπουργού κ. Κωνσταντίνου Γαβρόγλου”, κατά την οποία φέρεται να είπε ότι “αν κάτι προκύψει προβληματικό, είμαστε έτοιμοι οι δύο πλευρές να το αντιμετωπίσουμε”. Ο Ιερώνυμος δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην πρώτη εκδοχή των Προγραμμάτων Σπουδών που είχε δημοσιοποιηθεί επί υπουργίας Ν. Φίλη, τα οποία είχαν χαρακτηριστεί “απαράδεκτα και επικίνδυνα”. Τέλος, θύμισε “τη σύσκεψη της 5ης Οκτωβρίου 2016 για την αντιμετώπιση των σχετικών με τα θρησκευτικά προγραμμάτων υπό την προεδρία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και την κατάληξη των συζητήσεων της συσκέψεως”.
Δήλωση Φίλη
“Ο Φίλης έφυγε, οι αλλαγές στα Θρησκευτικά έμειναν” δήλωνε την ίδια ώρα χθες ο Ν. Φίλης, αφήνοντας αιχμές για τους ακραίους κύκλους της Εκκλησίας και της ΠΕΘ. Ο πρώην υπουργός Παιδείας υπογράμμιζε ότι “ούτε την ίδια την Εκκλησία ούτε την ενότητα του λαού βοηθάει ο από καιρού εις καιρόν αναμηρυκασμός του θέματος εκ μέρους της για λόγους αυτοδικαίωσης ή για να εξημερώσει την ισχυρή στους κόλπους της Ιεραρχίας ‘Ακροδεξιά του Κυρίου’”.
Ούτε με Ν.Δ. τόσος διάλογος
“Για πρώτη φορά στο μάθημα των Θρησκευτικών και στη διαμόρφωση η Εκκλησία γίνεται συνομιλητής του υπουργείου. Δεν έχει ξανασυμβεί” επισήμανε μετά το πέρας της Ιεράς Συνόδου ο μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος, θυμίζοντας ότι το 2006, επί αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου, είχε φτάσει επιστολή στα χέρια τής τότε “γαλάζιας” υπουργού Παιδείας Μαριέττας Γιαννάκου, “στην οποία είχε όλη την κριτική και ουσιαστικά απέρριπτε τα βιβλία που υπήρχαν μέχρι τότε”. Η επιστολή βέβαια “ουδέποτε ελήφθη υπόψη” και τα βιβλία είχαν σταλεί στην Εκκλησία “αφού είχαν τυπωθεί”, κατά τον ίδιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι την επαναφορά τους ζητά η ακραία ένωση ΠΕΘ, από την οποία η Ιερά Σύνοδος επέλεξε χθες να κρατήσει αποστάσεις.
