Με τη δημοσίευση του νομοσχεδίου για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και τις συζητήσεις που άνοιξε, ήταν για μας φυσικό, όπως έχουμε επανειλημμένα τονίσει, να εμφανιστούν οι βαθύτερες ιδεολογικοπολιτικές αντιθέσεις και οι συνακόλουθες παθογένειες που συνέχουν το αγοραίο νεοφιλελεύθερο καπιταλιστικό ιδεολόγημα σε αντίθεση με το ανθρωποκεντρικό όραμα της Αριστεράς.
Είναι σχεδόν μάταιο να απαιτεί κανείς από τον Κυρ. Μητσοτάκη να κατανοήσει ότι η εκπαίδευση είναι κοινωνικό αγαθό το οποίο οφείλει να προσφέρει, και μάλιστα σε όλα τα επίπεδα, δωρεάν η Πολιτεία και όχι ακόμη ένα εμπόρευμα που πουλιέται και αγοράζεται από μαθητές-φοιτητές πελάτες.
Σ’ αυτό το πεδίο, η αντίθεση μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς, σε πείσμα όλων εκείνων που επιχειρούν συστηματικά να μας πείσουν ότι αποτελεί παρωχημένο ιδεολόγημα των προηγούμενων αιώνων, επαναποκτά το βαθύτερο αξιακό της περιεχόμενο.
Το όραμα δημιουργίας μέσα από τους εκπαιδευτικούς θεσμούς ενεργών, κριτικά σκεπτόμενων δημοκρατικών και αλληλέγγυων πολιτών και όχι ιδιωτών καταναλωτών -όραμα όλου του νεωτερικού αστικού διαφωτισμού- που αρνιέται σήμερα το νεοφιλελεύθερο αστικό ιδεολόγημα, έρχονται να το υπερασπιστούν, όπως και σε τόσους ακόμη τομείς, η Αριστερά και κυρίως το ανανεωτικό δημοκρατικά ριζοσπαστικό της ρεύμα .
Το ότι η νεοφιλελεύθερης κοπής σημερινή Δεξιά, εκτός από την απαίτηση της για απόσυρση του νομοσχεδίου, την άρνηση της επαναφοράς της φοιτητικής συμμετοχής και τη θέσπιση κανόνων στο άναρχο τοπίο των μεταπτυχιακών, εστιάζει την πολεμική της και στην πρόβλεψη του νομοσχεδίου για την επανακατοχύρωση του πανεπιστημιακού ασύλου, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα άρνησης όλων εκείνων που κάποτε συγκροτούσαν τις αξίες και τα οράματα της αστικής τάξης. Αξίες και οράματα που σήμερα καλείται όχι απλά να υπερασπιστεί επαναφέροντάς τα στην επικαιρότητα, αλλά να βαθύνει και να ουσιαστικοποιήσει το περιεχόμενό τους μέσα από μικρές και μεγαλύτερες ρήξεις, η δική μας αριστερή αντίληψη του κόσμου .
Και είναι λυπηρό από τη μία τα αριστερά πολιτικά κόμματα να σιωπούν μπροστά σε όλη αυτή την επίθεση και από την άλλη κάποιες αριστερές κινήσεις και δίκτυα πανεπιστημιακών αυτή την ιδεολογική σύγκρουση να την υποτιμούν ή να μην την παίρνουν καν υπόψη στις κριτικές τους για το νομοσχέδιο. Κριτικές σε επιμέρους σημεία του νομοσχεδίου, που θα μπορούσαν να είναι χρήσιμες και ουσιαστικές, οι οποίες όμως αυτοακυρώνονται από μια αφοριστική και μηδενιστική δίκη προθέσεων. Πρόκειται για μια ολική απόρριψη του νομοσχεδίου, η οποία όχι μόνο δεν παίρνει υπόψη της το μέτωπο που συγκροτούν οι συντηρητικές δυνάμεις, πολιτικές και πανεπιστημιακές, ακόμη και η Ακαδημία Αθηνών, για απόσυρση του νομοσχεδίου, αλλά υποτιμά και θεωρεί μια σειρά θετικά στοιχεία του νομοσχεδίου ως παραπλανητικά και δευτερεύοντα .
Ενδεικτικό είναι ότι, αντί να απαιτούν τη διεύρυνση της επαναφοράς της δημοκρατικής οργάνωσης διοίκησης των ΑΕΙ και την ουσιαστικοποίηση της συμμετοχής των φοιτητών και των διοικητικών, να την απορρίπτουν απλά ως «προσχηματική». Να υποστηρίζουν πως βαίνει μειούμενη συνεχώς η χρηματοδότηση των πανεπιστημίων, σε αντίθεση με την πενιχρή μεν, αλλά υπαρκτή αύξηση του προϋπολογισμού για την Παιδεία, να ξεχνούν ότι δόθηκαν 1.500 νέες θέσεις μελών ΔΕΠ και μια σειρά διευκολύνσεις για τους νέους διδάκτορες. Να θεωρούν χωρίς σημασία την κατάργηση των Συμβουλίων Ιδρύματος που και οι ίδιοι τόσο είχαν εναντιωθεί στη σύσταση και λειτουργία τους. Να αδιαφορούν τελείως για τον τρόπο εκλογής των πρυτανικών αρχών που προβλέπει το νομοσχέδιο και οποίος σπάει τις γνωστές παθογένειες του παρελθόντος και δημιουργεί όρους λειτουργικών συναινέσεων και δημοκρατικής νομιμοποίησης. Να αδιαφορούν στη δημιουργία όρων και κανόνων για την άρση του ασύδοτου τοπίου των μεταπτυχιακών. Ακόμη και στην αντίστοιχη ανακοίνωση καθηγητών του Πολυτεχνείου να μην αναφέρεται καν η κατοχύρωση στο νομοσχέδιο του πάγιου αιτήματός τους για αναγνώριση των πενταετών τους σπουδών ως master, στα πάντα να βλέπουν μονοδιάστατα απλά ένα σχέδιο μεταμόρφωσης των των πανεπιστημίων σε… επιχειρήσεις. !
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, η συγκρότηση μετώπου πίεσης για δημοκρατική διεύρυνση του νομοσχεδίου και άρση των αρνητικών σημείων του -όπως τα τέλη εγγραφής στα μεταπτυχιακά, η μη συμμετοχή με ψήφο των φοιτητών στις εκλογές των πανεπιστημιακών οργάνων, οι κίνδυνοι καταπάτησης του ασύλου για συνήθη πλημμελήματα που οφείλουν να αντιμετωπίζονται με τον ενδοπανεπιστημιακό διάλογο, η άρση του κλειστού συστήματος των ΕΛΚΕ που επέβαλαν οι λεγόμενοι θεσμοί ή κάποιες περίπλοκες επιμέρους διατάξεις για τα μεταπτυχιακά- φαντάζει αδύνατη. Με αποτέλεσμα οι μόνες πιέσεις που δέχεται αυτή την ώρα η πολιτική ηγεσία του υπουργείου να έρχονται από την απέναντι όχθη των συντηρητικών δυνάμεων μέσα και έξω από τα ΑΕΙ και τους πανταχού παρόντες θεσμούς.
Πιέσεις που μπορεί να μη φτάνουν στην απαίτηση απόσυρσης του νομοσχεδίου ως… «σκοταδιστικού και οπισθοδρομικού» (δήλωση της υπεύθυνης Παιδείας της Ν.Δ.), αλλά πίσω από κλειστές πόρτες οι θεσμοί και δημόσια οι σύνοδοι πρυτάνεων και προέδρων ΤΕΙ ζητούν μια σειρά αλλαγές στο νομοσχέδιο, που είναι προβληματικό, τις οποίες να λάβει υπόψη του ο υπουργός «διατηρώντας τη βασική φιλοσοφία του». Ειδικά μάλιστα στο θέμα των μεταπτυχιακών, όπου οι διαφωνίες βασίζονται ουσιαστικά στην ιδεολογική διαφορά θεώρησης του κοινωνικού αγαθού της Παιδείας με πρόφαση το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ, το οποίο συγχέουν με μια θολή αντίληψη αυτονομίας. Πρόκειται επί της ουσίας για προσπάθεια διατήρησης με το αζημίωτο του σημερινού καθεστώτος που με πρόσχημα την ανεξέλεγκτη αγοραία αρχή της ανταποδοτικότητας επιβάλλει δίδακτρα και υψηλές αντιμισθίες σε διδάσκοντες, καθώς και ανύπαρκτες επιστημολογικά εξειδικεύσεις μεταπτυχιακών διπλωμάτων που φτάνουν στο πρωτοφανές ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα να έχει… 21 κατευθύνσεις!
Και προφανώς δεν είναι τυχαίο ότι σ’ αυτή την αντίθεση πρωτοστατεί το πανεπιστήμιο με τα υψηλότερα δίδακτρα, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Όπως δεν είναι επίσης τυχαία η σιωπή στην πρόβλεψη του νομοσχεδίου για δημοσιοποίηση των εξόδων των μεταπτυχιακών της τελευταίας τριετίας.
Στο ίδιο ιδεολογικοπολιτικό πλαίσιο, αλλά και σ’ αυτό της ευθυνοφοβίας, εντάσσεται και η πρότασή τους η διάταξη για το άσυλο να αφορά και «οποιαδήποτε παράνομη πράξη». Ευτυχώς, στο σημείο αυτό η Ομοσπονδία Συλλόγων Εκπαιδευτικού Προσωπικού ΤΕΙ αντέδρασε ζητώντας και την απάλειψη της αναφοράς για αυτεπάγγελτη είσοδο αστυνομίας και για τέλεση πλημμελήματος. Εύστοχα ο Χάρης Αθανασιάδης στην «Εποχή» της προηγούμενης Κυριακής παρατηρούσε ότι «Αν δοθεί η δυνατότητα αυτεπάγγελτης επέμβασης της αστυνομίας ακόμη και για πταίσματα, στην πράξη θα καταργηθούν ακόμη και οι στοιχειώδεις λειτουργίες του ασύλου … Οι πρυτάνεις το ζητούν προκειμένου να αποσείσουν από πάνω τους την ευθύνη να λάβουν οι ίδιοι αποφάσεις για προβλήματα παραβατικών συμπεριφορών που θα πρέπει να αντιμετωπίζονται μέσα στα ιδρύματα από την ίδια την κοινότητα» .
Το κακό είναι ότι αυτή η κοινότητα φαίνεται ως να μην υπάρχει, όπως αναλύαμε τους λόγους γι’ αυτό στο προηγούμενο τεύχος τούτου του ένθετου. Ακόμη και οι δυνάμεις του ανανεωτικού αριστερού χώρου, φορείς τόσων δυναμικών κινητοποιήσεων για τον εκδημοκρατισμό των ΑΕΙ και ΤΕΙ, με ταυτόχρονη κατάθεση επεξεργασιών σιωπούν χαμένοι σε ατομοκεντρικές επιλογές, ενώ το πολιτικό υποκείμενο που κυρίως τις εκπροσωπούσε επίσης φαίνεται χαμένο στους δαίδαλους των αξιολογήσεων. Η αξιολόγηση έκλεισε. Καιρός να κλείσει κι αυτή η αδράνεια. Η ευθύνη μάς βαραίνει όλους.
