Προσφάτως ανακοινώθηκε από το υπουργείο Παιδείας το τριετές σχέδιο για την Εκπαίδευση1, το οποίο παρέχει ένα πλαίσιο κατευθύνσεων και προτάσεων για όλες τις βαθμίδες. Στο παρόν κείμενο θα ασχοληθούμε με την αναδιάρθρωση της Μέσης Εκπαίδευσης και συγκεκριμένα με το ζήτημα της ενοποίησης ειδικοτήτων / κλάδων των εκπαιδευτικών.
Μία από τις πολλές ανεπάρκειες στη Μέση Εκπαίδευση είναι η πληθώρα ειδικοτήτων (πενταπλάσιες σε σχέση με τη διεθνή πρακτική), που δημιουργεί προβλήματα στην ομαλή οργάνωση των σχολείων. Ως γνωστόν, η ενοποίηση αυτή έπρεπε να είχε γίνει... χθες.
Ας δούμε κάποια παραδείγματα:
* Στον κλάδο των Φυσικών Επιστημών (ΠΕ04) ενοποίηση έχει ατύπως εφαρμοστεί εδώ και μια δεκαετία. Με εξαίρεση τις κατευθύνσεις, κι εκεί όχι απόλυτα, σχεδόν παντού ο κλάδος έχει άτυπα ενοποιηθεί. Τι διδάσκει π.χ. ο γεωλόγος, μιας και η Γεωλογία ως αντικείμενο, μαζί με τη Γεωγραφία, συμπληρώνουν συνολικά μόλις τρεις ώρες στο αναλυτικό πρόγραμμα του Γυμνασίου; Τι διδάσκουν ο χημικός ή ο βιολόγος ή ο φυσικός σχεδόν σε όλα τα Γυμνάσια της χώρας, αφού οι ώρες της ειδικότητάς τους δεν επαρκούν;
* Στην πράξη έχει, επίσης ατύπως, προχωρήσει και η ενοποίηση των Μαθηματικών (ΠΕ03) με τους καθηγητές Φυσικών Επιστημών (ΠΕ04) στα γυμνάσια. Πόσοι μαθηματικοί διδάσκουν σε γυμνάσια Φυσική; Πόσοι φυσικοί συμπληρώνουν ωράριο διδάσκοντας Μαθηματικά; Εδώ αξίζει σχολιασμού το τραγελαφικό: οι φυσικοί και οι χημικοί να κρίνονται επαρκείς να διδάσκουν Μαθηματικά στα ελληνόπουλα, αλλά όχι στα σχολεία μεταναστών...
* Οι καθηγητές ξένων γλωσσών και οι θεολόγοι διδάσκουν θεωρητικά μαθήματα, τα οποία ελάχιστα ή καθόλου δεν έχουν διδαχθεί στο Πανεπιστήμιο. Άλλος παραλογισμός: ο φιλόλογος που έχει πιστοποιήσεις επάρκειας ξένων γλωσσών δεν επιτρέπεται να διδάξει ξένη γλώσσα!
* Πόσοι μηχανικοί, ακόμα και απόφοιτοι των ΑΤΕΙ (!), που έχουν προσληφθεί ως καθηγητές Πληροφορικής ή άλλων ειδικοτήτων στα ΕΠΑΛ, καλούνται, πλέον, να διδάξουν Φυσική ή Μαθηματικά; Αλλά το αντίστροφο δεν επιτρέπεται, παρ' όλο που οι τελευταίοι έχουν διδαχθεί απαιτητικό προγραμματισμό Η/Υ στα ΑΕΙ. Κι εκείνη η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στις νέες τεχνολογίες (τα ΤΠΕ-Α και ΤΠΕ-Β), όπου δαπανήθηκαν τεράστια ποσά, δημιουργήθηκαν απλώς για την ανάλωση ευρωπαϊκών πόρων; Δεν θα αξιοποιηθούν;
Όταν η ενοποίηση λειτουργεί χωρίς κριτήρια επάρκειας και πιστοποιήσεις, δημιουργούνται πολλά προβλήματα: Αλλοίωση και αδυναμία σύνταξης ωρολογίων προγραμμάτων, μετακινήσεις προσωπικού μεταξύ απομακρυσμένων σχολείων, καθηγητές που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις γνωστικών αντικειμένων για τα οποία δεν έχουν εκπαιδευτεί, άνιση μεταχείριση μεταξύ των μαθητών (στα μεγάλα σχολεία των αστικών κέντρων η πλειονότητα των μαθητών διδάσκεται το αντικείμενο από καθηγητή της ειδικότητας, ενώ στην επαρχία μπαίνει κάποιος στην αίθουσα για να απασχολήσει τα παιδιά...).
Όλα τα παραπάνω έχουν αποτέλεσμα την πρωτοφανή προσφυγή των μαθητών στην εξωσχολική βοήθεια, από την Α' Γυμνασίου κιόλας! Μια λύση στο αλαλούμ των αναθέσεων είναι η ενισχυτική υποστήριξη των μαθητών, η οποία εύλογα δεν έχει κερδίσει ακόμα την εμπιστοσύνη των μαθητών και κυρίως των γονέων. Καθυστερεί η έναρξή της, υπολείπεται χρονικά των αναγκών (π.χ. μόλις μία ώρα την εβδομάδα Φυσική και, αν για οποιονδήποτε λόγο χαθεί, ακυρώνεται σε μεγάλο βαθμό), ενώ η οργάνωσή της πάσχει. Και απευθύνεται μόνο σε μαθητές Γυμνασίου. Γιατί όχι και στο Λύκειο;
Εν τέλει, όλα είναι έτοιμα για την ενοποίηση και απομένει μόνο η τυπική ρύθμιση. Ενοποίηση παντού και χώρια οι κατευθύνσεις, όπου είναι εφικτό, ενώ στα μικρά σχολεία να απαιτηθεί η ικανοποίηση ενός ελαχίστου αριθμού κριτηρίων επάρκειας. Το δημόσιο σχολείο δεν πρέπει να απαξιωθεί. Όσο όμως το υπουργείο Παιδείας κινείται στη λογική «Εγώ θέλω να είναι κάποιος στην έδρα, κι όποιος να 'ναι», χωρίς κριτήρια και δικλίδες, το δημόσιο σχολείο θα χάνει διαρκώς κάτι από το κύρος του. Και η άκριτη επιλογή προσωπικού είναι ένα από τα προβλήματα που συμβάλλουν στην απαξίωση αυτή. Έτσι κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τον γονιό που χρυσοπληρώνει από το υστέρημά του την εξωσχολική βοήθεια, μπας και καταφέρει το τέκνο του να σπουδάσει κάτι που θα του ανοίξει ορίζοντες, ακόμα και στο εξωτερικό. Έχει άδικο;
1 http://www.minedu.gov.gr/news/28206-19-05-17-to-trietes-sxedio-gia-tin-ekpaidefsi-plaisio-katefthynseon-kai-protaseis
* O Μιχάλης Πετρόπουλος είναι φυσικός στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, MSc, υποψήφιος διδάκτωρ ΕΑΠ
