Με αναλυτικό λόγο ο υπουργός Παιδείας, στο άρθρο του που φιλοξενούμε σ’ αυτό το τεύχος, παραθέτει τη γενική πολιτική οπτική του υπουργείου για το «όλο ριζοσπαστικό μεταρρυθμιστικό σχέδιο για το σύνολο του εκπαιδευτικού συστήματος», με ορίζοντα εφαρμογής την ερχόμενη τριετία και άμεσες προτεραιότητες την αναμόρφωση των δύο τελευταίων τάξεων του Λυκείου, την αντιμετώπιση της διαδικασίας εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, με στόχο τη σταδιακή κατάργηση των Πανελλαδικών εξετάσεων, και την ακαδημαϊκή αναμόρφωση των ΑΕΙ και ΤΕΙ καθώς και τη θέσπιση ενιαίων κανόνων λειτουργίας των μεταπτυχιακών σπουδών - οι οποίες μονότονα επιμένουμε να τονίζουμε ότι αποτελούν μέρος της Ανώτατης Εκπαίδευσης, που, ως γνωστόν, παρέχεται δωρεάν!
Στις δύο πρώτες προτεραιότητες εστιάζουν με πολύ συγκεκριμένες προτάσεις και οι αποφάσεις της Πανελλήνιας Συνδιάσκεψης του Τμήματος Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, περίληψη των οποίων επίσης φιλοξενούμε στο σημερινό τεύχος. Δυστυχώς, από τις θέσεις του Τμήματος απουσιάζουν οι επεξεργασίες για την τρίτη προτεραιότητα, καθώς και εκείνες για τη σύνδεση με τα Eρευνητικά Κέντρα στην κατεύθυνση δημιουργίας του Ενιαίου Χώρου Εκπαίδευσης και Έρευνας, μια που οι πανεπιστημιακοί και οι ερευνητές του ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισαν να μη συμμετάσχουν σε αυτή την πρώτη συνδιάσκεψη και να καταθέσουν αργότερα τις προτάσεις τους. Με αυτό το δεδομένο, οι σχεδιασμοί του υπουργείου για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και την Έρευνα μένουν συλλογικά ασχολίαστοι, παρόλο που σε κάποιες ολομέλειες, παρουσία του υπουργού, έγιναν αναλυτικές κριτικές παρατηρήσεις, οι οποίες όμως δεν έχουν ακόμη αποτυπωθεί σε ενιαίο κείμενο, το οποίο αναμένουμε, όπως και το αντίστοιχο με τις προτάσεις της Νεολαίας.
Προφανώς, οι σχεδιασμοί του υπουργείου δεν αφορούν στενά τα αντίστοιχα κομματικά όργανα, αλλά το σύνολο του εκπαιδευτικού κόσμου, και όχι μόνο, και ιδιαίτερα τις συλλογικότητες της Αριστεράς. Ο διάλογος άρχισε από την Επιτροπή που είχε συστήσει ο προηγούμενος σ. υπουργός -τα πορίσματα της οποίας και τις θέσεις του προέδρου έχουμε αρκετές φορές κριτικά σχολιάσει- και συνεχίστηκε με κατάθεση προτάσεων και σκέψεων στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής. Πρόκειται για ένα τεράστιο υλικό που έχει ήδη συγκεντρώσει το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και το οποίο θα αποτελέσει το αντικείμενο των νέων συνεδριάσεων της Επιτροπής της Βουλής, αλλά ελπίζουμε και ευρύτερα της κοινωνίας. Για όλα αυτά, όπως σημειώναμε και στο προηγούμενο τεύχος, έχουμε κριτικά τοποθετηθεί ως Ένθετο, παραθέτοντας και σειρά προτάσεων μελών της ευρύτερης εκπαιδευτικής και ερευνητικής κοινότητας.
Το αρνητικό που παρατηρούμε στον όποιο διάλογο μέχρι σήμερα έχει δημόσια διεξαχθεί, όπως και σε εκείνον στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στην αντίστοιχη ιστοσελίδα του Τμήματος, είναι το γεγονός ότι αυτός εξαντλείται σε μεγάλο βαθμό σε όλο και πιο στενό επαγγελματικό πλαίσιο σχολιασμού των κυβερνητικών προτάσεων, σπανιότατα δε με καταθέσεις ευρύτερων ιδεολογικοπολιτικών σκέψεων και αναζητήσεων, ενώ μερικές φορές και σε τελείως αποϊδεολογικοποιημένο ή χαοτικό ιδεολογικό πλαίσιο, απόρροια και της αντίστοιχης αποϊδεολογικοποίησης, επίσης, σε μεγάλο βαθμό της ταυτότητας της Ανανεωτικής Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Το φαινόμενο παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις, όταν αφορά μάλιστα εκπαιδευτικούς, δηλαδή φορείς, από τη φύση του λειτουργήματός τους, αξιακών προταγμάτων.
Στο ίδιο πλαίσιο -απόρροια και του κυρίαρχου στην κοινωνία νεοφιλελεύθερου ιδεολογήματος- παρατηρείται και η άμεση συνάρτηση της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, σχεδόν μονοσήμαντα, με οικονομικούς όρους ανάπτυξης. Η ριζοσπαστική μας πρόταση για έναν ενιαίο τύπο Λυκείου Θεωρίας και Πράξης, ο οποίος θα υπερβαίνει, τουλάχιστον σε μαθησιακό επίπεδο, τη διάκριση χειρωνακτικής και πνευματικής λεγόμενης εργασίας, παραπέμπεται ουσιαστικά στις καλένδες. Αντί αυτής σχεδιάζεται -όπως αναδεικνύει το άρθρο, που επίσης φιλοξενούμε, του αρμόδιου καθ’ ύλην υφυπουργού- μια ολιστική αναβάθμιση των ΕΠΑΛ, με στόχο την υπέρβαση των παραδοσιακών αντιλήψεων που θεωρούν κατώτερη από τη γενική εκπαίδευση εκείνη των Τεχνικών Λυκείων, εκπαίδευση που προορίζεται για όσους και όσες δεν έχουν τις μαθησιακές ικανότητες να παρακολουθήσουν την πρώτη ή λόγω κλίσης και ιδιαίτερων ευαισθησιών επιλέγουν τα ΕΠΑΛ, μια που από αυτά μπορούν να... εισαχθούν και σε μια νέα ομάδα τμημάτων ΤΕΙ και ΑΕΙ, όπου εντάσσονται οι στρατιωτικές Σχολές Υπαξιωματικών, Αστυφυλάκων, Αθλητισμού καθώς και.. Μουσικών, Καλλιτεχνικών και Θεατρικών Σπουδών! Αυτό το τελευταίο είναι ευρύτερα επικίνδυνο, γιατί όχι μόνο δεν αναβαθμίζει τα ΕΠΑΛ, αλλά υποβαθμίζει ακόμη περισσότερο τις πολιτισμικές σπουδές.
Προφανώς, με αυτούς τους σχεδιασμούς δεν πρόκειται να ξεπεραστούν οι παραδοσιακές και καπιταλιστικές, σε τελική ανάλυση, αντιλήψεις, όπως θα όφειλε να επιδιώκει -προφανώς σταδιακά- ένας αριστερός εκπαιδευτικός μεταρρυθμιστικός σχεδιασμός. Ένας σχεδιασμός που την ίδια ώρα χαράσσει στην Α΄ Λυκείου, έστω και με ημίμετρα, μια πολυκλαδική μορφή. Μια δυναμική μορφή που, στις προτεραιότητες του υπουργείου για την αναβάθμιση και τη λειτουργία του Λυκείου ως αυτόνομης μονάδας της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και στις δύο επόμενες τάξεις του, οφείλει να εμβαθύνει και όχι να αγνοεί.
Τις οικονομικές και όχι μόνο δυσκολίες αυτής της πορείας κανείς δεν αγνοεί, αλλά το κάθε βήμα μιας μεταρρύθμισης, η κάθε μικρή ή μεγαλύτερη ρήξη πρέπει να εντάσσονται στον συνολικό ριζοσπαστικό σχεδιασμό και όχι να προχωρούν προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Αυτό μόλις πριν από λίγα χρόνια ήταν κάτι το αυτονόητο για τον χώρο μας, γεγονός που του επέτρεπε να δρα ηγεμονικά ως φορέας ριζοσπαστικών προτάσεων υπέρβασης των κλασικών αστικών αντιλήψεων, πολύ περισσότερο των νεοφιλελεύθερων ιδεολογημάτων, ως ζωντανό εργαστήρι αναζητήσεων και οραμάτων. Όσες αναστολές και σκεπτικισμούς κι αν έφερε ο επώδυνος συμβιβασμός του Ιουλίου του ’15, το αριστερό αμφισβητησιακό πνεύμα δεν μπορεί να το αφήσουμε να σβήσει ούτε να αφεθούμε στην ατομοκεντρική ή τη στενή συντεχνιακή λογική. Ο τομέας της Παιδείας και της Έρευνας παραμένει προνομιακός για μας χώρος, όπου καλούμαστε όχι απλά να αφήσουμε, αλλά να κάνουμε μη ανατρέψιμο το αριστερό μας αποτύπωμα. Και σε μια σειρά προβλήματα του εκπαιδευτικού και ερευνητικού χώρου αυτό έχει γίνει ή προχωρά με θαρραλέα βήματα. Βήματα που επανειλημμένα τονίσαμε και θα συνεχίσουμε να τονίζουμε. Χωρίς μηδενιστικές απόψεις, θα συνεχίσουμε την κριτική μας στάση, χωρίς αυταπάτες και με πλήρη συνείδηση των ορίων ενός μηνιαίου ένθετου μιας εφημερίδας μικρότατης δυστυχώς κυκλοφορίας, με ευθύνες που δεν αφορούν τους ανθρώπους που δουλεύουν σ’ αυτή ή εθελοντικά τη βοηθούν. Αλλά αυτό είναι μια άλλη πονεμένη ιστορία.
Τέλος, από τούτο το μετερίζι, παραμονή της Εργατικής Πρωτομαγιάς, που πρωτογιόρτασαν σ’ αυτή τη χώρα ενωτικά, παρά τις έντονες ιδεολογικοπολιτικές τους διαφορές, πρωτοπόροι φοιτητές στα τέλη του 19ου αιώνα, χαιρετίζουμε με ελπίδα το αύριο, που από μας εξαρτάται η έκβασή του. Παράλληλα, μικρή συμβολή στη μέρα, από τις ιστορικές μας στήλες περιλαμβάνουμε κείμενο για την άγνωστη στους πολλούς μεσοπολεμική “Διεθνή των Εργατών της Παιδείας”.
Δεν ξεχνάμε, παράλληλα, ότι ο Μάιος είναι ο μήνας μέσα στον οποίο μια μεγάλη κατηγορία νέων συμπολιτών μας, περί τις 500.000, μπαίνουν από τις 11 του μήνα στην ψυχοφθόρα αντιπαιδαγωγική διαδικασία των εξετάσεων. Ως σύνταξη αυτού του ένθετου, τους ευχόμαστε να αντιμετωπίσουν αυτή τη δοκιμασία με όσο πιο ήρεμη διάθεση μπορούν και καλή επιτυχία!
