Κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής κρίσης, η παιδαγωγική Freinet δεν είναι απλά μια εκπαιδευτική επιλογή. Πρόκειται για μια κοινωνική και πολιτική δέσμευση. Έτσι, το 2012 γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας μιας παιδαγωγικής ομάδας για την προώθηση της παιδαγωγικής Freinet στην Ελλάδα. Από την αρχή της δημιουργίας της παιδαγωγικής ομάδας «Σκασιαρχείο. Πειραματικοί ψηλαφισμοί για ένα σχολείο της κοινότητας», ο στόχος ήταν «να δημιουργήσουμε μια μικρή κιβωτό ιδεών και παιδαγωγικών αντιλήψεων θεσμικής και κριτικής παιδαγωγικής στα σχολεία μας και στο Πανεπιστήμιο και να υπηρετήσουμε τη δημόσια εκπαίδευση».
Γρήγορα οργανώθηκαν πολλές εκδηλώσεις σε σχολεία και πολιτιστικά κέντρα στο κέντρο της Αθήνας για τη διάδοση της παιδαγωγικής Freinet με προβολές της ταινίας "Το Σκασιαρχείο" του Jean Paul Le Chanois, 1948, και συζητήσεις με τους εκπαιδευτικούς, γονείς και γενικά όλους τους ανθρώπους του σχολείου. Στις εκδηλώσεις οι αίθουσες γέμιζαν με 50, 100 έως και 300 άτομα που ήθελαν να μάθουν περισσότερα και να προβληματιστούν στην ιδέα ενός «άλλου» σχολείου. Σήμερα, περισσότερα από 2.500 άτομα παρακολουθούν τη δουλειά και τις προτάσεις της παιδαγωγικής ομάδας μέσα από το Facebook! Τα μέλη της ομάδας συνεργάζονται για τη δημιουργία υλικών, κειμένων, προτάσεων και την οργάνωση πολλών δράσεων με σπουδαιότερο το «Υπαίθριο σχολείο της κοινότητας» με τη «Λοξή τάξη» στο Πεδίο του Άρεως (Οκτώβρης 2015).
Από την αρχή, η παιδαγωγική ομάδα συνεργάστηκε με το Συνεργατικό Ινστιτούτο του Μοντέρνου σχολείου (ICEM) - Pédagogie Freinet και τους καθηγητές - ερευνητές στα τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης της Γαλλίας (ESPE), Denis Morin και Olivier Francomme, οι οποίοι ανέλαβαν επιμορφωτικό έργο και ενθάρρυναν τη δημιουργία ενός κινήματος Freinet στην Ελλάδα. Η ομάδα ήταν μάλιστα παρούσα στην Διεθνή Συνάντηση των παιδαγωγών Freinet (RIDEF) που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2014 στο Reggio Emilia στην Ιταλία και τον Ιούλιο του 2016 στο Bénin στην Αφρική.
Από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο του 2016 διοργανώθηκαν σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο, το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και το ICEM επιμορφωτικά εργαστήρια για πάνω από 500 εκπαιδευτικούς της Αττικής και της Πελοποννήσου. Σημαντική ήταν, επίσης, η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, με σχολικούς συμβούλους και με τους Υπευθύνους Πολιτιστικών Προγραμμάτων, Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Αγωγής Υγείας των Διευθύνσεων εκπαίδευσης για τη διοργάνωση επιμορφωτικών ημερίδων και εκδηλώσεων.
Το Κίνημα Φρενέ στην Ελλάδα προχωράει με την παιδαγωγική ομάδα να εξελίσσεται σε σωματείο εκπαιδευτικών τον Μάιο 2016 και δημιουργεί το ίδιο διάστημα το Δίκτυο Συνεργατικών σχολείων με την Παιδαγωγική Φρενέ με 100 εκπαιδευτικούς που συμμετέχουν ενεργά σε Αθήνα και Κόρινθο. Σκοπός του δικτύου είναι η δημιουργία μιας συνεργατικής κοινότητας εκπαιδευτικών για την ανταλλαγή ιδεών και προτάσεων, για το χτίσιμο από κοινού των γνώσεων και των αντιλήψεων για ένα σχολείο ελεύθερο, ανοικτό και συνεργατικό:
* με έμφαση στις δεξιότητες έκφρασης, επικοινωνίας και συνεργασίας
* με την καλλιτεχνική έκφραση και τον κινηματογράφο
* με το τυπογραφείο και τα σχολικά έντυπα (σχολική εφημερίδα, Μ. βιβλία)
* με τη συνεταιριστική κοινότητα τάξης και με τα μαθητικά Συμβούλια σε κεντρικό ρόλο για τη λειτουργία της τάξης και του σχολείου
* με τα παιδιά να βιώνουν τη δημοκρατία στο σχολείο τους, να συν-διαμορφώνουν το περιβάλλον τους με τις δράσεις τους και
* με τα παιδιά να είναι οι ενεργοί, υπεύθυνοι και χειραφετημένοι πολίτες του σήμερα και του αύριο.
Αντιλήψεις, γνώσεις και δεξιότητες χτίζονται σε συνεργασία και σε ισότιμη βάση χωρίς ιεραρχία ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς που ενώνουν τις δυνάμεις τους, σύμφωνα με το «Μην μένετε μόνοι» και το «Να λέτε μόνο ότι έχετε εφαρμόσει» του F. Oury. Η συνεργατική παιδαγωγική είναι πάνω απ’ όλα συλλογικό έργο, έτσι το Δίκτυο λειτουργεί το ίδιο σαν μια τάξη με ρόλους και ευθύνες όπου ο καθένας προσθέτει το λιθαράκι του σε ένα συλλογικό γίγνεσθαι. «Είναι γεγονός ότι η δυναμική που αναπτύσσεται από την παιδαγωγική ομάδα «Σκασιαρχείο» και το Δίκτυο Συνεργατικών σχολείων με την Παιδαγωγική Φρενέ είναι πάνω απ’ όλα ένα εξαιρετικό εργαλείο επιμόρφωσης και καινοτομίας σε δράση» (D. Morin).
Οι συναντήσεις γίνονται μια φορά το μήνα, είναι τρίωρες και φιλοξενούνται στο 1ο 12θέσιο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Αθηνών (Μαράσλειο) Γίνονται με προσομοίωση τάξης Φρενέ και ακολουθούν ημερήσια διάταξη, η οποία συναποφασίζεται από τα μέλη του Δικτύου. Η οργάνωση, ο συντονισμός και η συνεργασία γίνεται περιοδικά από όλα τα μέλη του Δικτύου, δημοκρατικά και ισότιμα. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με τη σύμφωνη γνώμη των μελών του Δικτύου.
Συνεργάτες της Παιδαγωγική ομάδας για την υλοποίηση του δικτύου και τις ειδικές επιμορφωτικές συναντήσεις είναι το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής και το Συνεταιριστικό Ινστιτούτο του Μοντέρνου Σχολείου - Παιδαγωγική Φρενέ Γαλλίας (ICEM - Pédagogie Freinet).
Το δίκτυο υλοποιείται με την εθελοντική συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων. Η πρόκληση είναι, τέλος, να μεγαλώσει αυτή η δυναμική, οι προτάσεις και τα παραδείγματα στα σχολεία μας να εξαπλωθούν ώστε να έχουμε μια κοινή προσπάθεια για ένα σχολείο που ονειρευόμαστε.
ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ
http://diktyofreinetgr.wixsite.com/diktyofreinet
Η Παιδαγωγική ομάδα «Το Σκασιαρχείο»
https://skasiarxeio.wordpress.com
Σοφία Λάχλου, Εκπαιδευτικός
