«Ένα νέο παράδειγμα σχολείου, ώστε, από το σχολείο της κρίσης, να περάσουμε στο σχολείο της πολιτισμικής - δημοκρατικής ανάτασης και της γενικότερης ανάπτυξης» είναι, όπως τόνισε ο υπουργός Παιδείας Ν. Φίλης, ο στόχος του διαλόγου για την Παιδεία που ξεκίνησε χθες, επισήμως, με την πρώτη συνεδρίαση της Επιτροπής Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου, υπό την προεδρία του Αντ. Λιάκου.
Το χρονοδιάγραμμα του διαλόγου που παρουσιάστηκε από τον υπουργό Παιδείας, έχει ως εξής: Από τα μέσα Ιανουαρίου έως τα μέσα Μαρτίου θα οργανωθούν δημόσιες συζητήσεις για επιμέρους θέματα σε εβδομαδιαία βάση. Μάλιστα, ήδη έχει οριστικοποιηθεί και το ραντεβού: Κάθε Τρίτη, στις 7 μ.μ., στο Ινστιτούτο Παστέρ. Έως το τέλος Μαρτίου η Επιτροπή Διαλόγου θα έχει καταρτίσει το πρώτο σχέδιο της έκθεσης, το οποίο έως το τέλος Απριλίου θα τεθεί σε δημόσια συζήτηση. Παράλληλα, η Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, υπό την προεδρία του Κ. Γαβρόγλου, θα προχωρεί τον δικό της προγραμματισμό με διακομματική συνεννόηση. Στο τέλος Απριλίου θα συνταχθεί η έκθεση για τις προτεραιότητες των αλλαγών στην εκπαίδευση, από την οποία θα προκύψουν και οι αναγκαίες νομοθετικές πρωτοβουλίες.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Επιτροπής, ο διάλογος, ανά μήνα, θα ακολουθήσει την παρακάτω πορεία: Ο Ιανουάριος θα είναι ο μήνας της διερεύνησης, ο Φεβρουάριος ο μήνας σύνταξης των προτάσεων, ο Μάρτιος ο μήνας που οι προτάσεις αυτές θα τεθούν σε διαβούλευση και θα συναχθούν τα συμπεράσματα. Τέλος, ο Απρίλιος θα είναι ο μήνας σύνταξης των προτάσεων.
Ο διάλογος, τόνισε ο υπουργός Παιδείας, ξεκινά από ένα και μόνο προαπαιτούμενο: η μεταρρύθμιση να ξαναποκτήσει την ιστορικά προσδιορισμένη έννοιά της, δηλαδή την ικανοποίηση της δημοκρατικής αξίωσης για ισότητα μέσω και του σχολείου. Μετά τη Μεταπολίτευση, είπε ο Ν. Φίλης, υπήρξαν προσπάθειες μεταρρύθμισης που αποσκοπούσαν στο να ξαναενώσουν το νήμα που είχε κοπεί από τη δικτατορία. Ωστόσο, εδώ και πολλά χρόνια η προωθητική δύναμη αυτών των προσπαθειών έχει σταματήσει. Όχι μόνο γιατί έχει αλλάξει η κατάσταση, αλλά και γιατί υπήρξε η επέλαση της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας για το σχολείο.
Παρουσιάζοντας τις θέσεις του για ένα Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης της Παιδείας, με ριζικές τομές σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, ο υπουργός Παιδείας δήλωσε ότι "στη μεταρρύθμιση θα ακολουθήσουμε τη λογική σειρά: από την προσχολική ηλικία" έως και την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σχεδιάζουμε την καθιέρωση 14χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένης της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής. Την αναμόρφωση της ειδικής αγωγής, μέσω του συστήματος της συνεκπαίδευσης, την καθιέρωση του ολοήμερου δημοτικού σχολείου παντού, την αλλαγή της δομής του Λυκείου και της συνακόλουθης πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Έχουμε συνείδηση ότι μιας τέτοιας έκτασης μεταρρύθμιση χρειάζεται χρόνο, πόρους και σχεδιασμό. Χρειάζεται διακομματική συνεννόηση και κοινωνική συναίνεση. Γι' αυτό η μεταρρύθμιση δεν εξαντλείται σε ένα - δυο χρόνια, ούτε σε μία τετραετία. Είναι έργο πνοής".
Σε ό,τι αφορά τη φυσιογνωμία του διαλόγου, ο Ν. Φίλης τόνισε ότι "δεν προτιθέμεθα να πραγματοποιήσουμε άλλον έναν διάλογο από τα πάνω, ανάμεσα σε τεχνοκράτες της εκπαίδευσης. Θα οργανώσουμε κύκλους συζητήσεων και αναζητήσεων με ευρεία κοινωνική συμμετοχή, ειδικότερα δε με την αδιαμεσολάβητη συμμετοχή των εκπαιδευτικών". Στόχος του διαλόγου, επισήμανε ο υπουργός Παιδείας, είναι να συνδυάσει εμπειρία και επιστημονική γνώση, καθώς και να αξιοποιήσει τη διεθνή εμπειρία.
Απόλυτα συνδεδεμένη με την ποιότητα του δημόσιου σχολείου και του διαλόγου για την Παιδεία είναι η δέσμευση που ανέλαβε ο υπουργός Παιδείας τονίζοντας ότι η κυβέρνηση θα επιδιώξει να αναστρέψει το καθοδικό σπιράλ της δημόσιας χρηματοδότησης, με στόχο τη σύγκλιση των εκπαιδευτικών δαπανών με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Παράλληλα, δήλωσε ότι η κυβέρνηση από τη σχολική χρονιά 2016 - 2017 θα προχωρήσει σε μόνιμους διορισμούς χιλιάδων εκπαιδευτικών, έπειτα από μία πενταετία κατά την οποία αποχώρησαν 30.000 εκπαιδευτικοί και έγιναν ουσιαστικά μηδενικοί διορισμοί, ως πρώτο βήμα για την αξιοποίηση του νέου επιστημονικού δυναμικού.
Στην εισήγησή του ο πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία Αντ. Λιάκος τόνισε ότι «αρχίζοντας από τα κάτω προς τα πάνω, επομένως από το δημοτικό και το γυμνάσιο, στις πλέον πιο φτωχές και λαϊκές περιοχές, σε περιοχές με μεταναστευτικούς πληθυσμούς ή στις απομακρυσμένες περιοχές, θα δημιουργήσουμε ένα δίκτυο πρότυπων δράσεων που θα μεταφέρει πολιτισμικούς πόρους στα παιδιά και στους γονείς και θα κάνει το σχολείο πολιτισμικό κέντρο με κυριολεκτικά ολοήμερη και εβδομαδιαία λειτουργία, με μια πλούσια προσφορά δράσεων και προγραμμάτων. Θα δημιουργήσουμε μια ζώνη εκπαιδευτικής προτεραιότητας της οποίας στόχος θα είναι η καταπολέμηση των ανισοτήτων και των διακρίσεων με τη δημιουργία ενός δικτύου που θα μετατρέψει τα σχολεία σε εργαστήρια πολιτισμού. Εκεί, στις δύσκολες περιοχές, εκεί όπου υπάρχουν οι περισσότερες ανάγκες, εκεί θα δώσουμε τη δική μας μάχη αριστείας».
Ο πρόεδρος της Επιτροπής επισήμανε ακόμη πως ότι η δημόσια εκπαίδευση κάθε άλλο παρά δωρεάν και δημόσια στο σύνολό της είναι, ενώ τόνισε ότι το πανεπιστήμιο συνεχίζει να λειτουργεί, στην πραγματικότητα ή στο φαντασιακό, ως μηχανισμός κοινωνικής ανόδου, επιβάλλοντας έναν σιδερένιο ζυγό πάνω στο εκπαιδευτικό σύστημα συνολικά, αρχίζοντας από το Λύκειο, το οποίο έχει εκμηδενίσει.
Στην ομιλία της η αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Σ. Αναγνωστοπούλου τόνισε ότι το μεγάλο στοίχημα αυτού του διαλόγου είναι να ανιχνεύσει και να απαντήσει στα μεγάλα προβλήματα που θέτει μια εποχή κρίσης, επομένως και μετάβασης. Σε τέτοιες εποχές, όπου κοινωνικές ομάδες «σπρώχνονται» διά της βίας έξω από το τρένο της Ιστορίας, είναι σημαντικό η Παιδεία να θέσει στο φως της Ιστορίας αυτές ακριβώς τις ομάδες. Να κάνει ορατές τις ομάδες που γίνονται αόρατες (φτωχά λαϊκά στρώματα, Ρομά, μετανάστες, φυλακισμένους). Στο πλαίσιο αυτό, δήλωσε η αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας, ο διάλογος πρέπει να επικεντρωθεί όχι μόνο στην τυπική εκπαίδευση αλλά και στην άτυπη. Σε αυτή την εκπαίδευση όπου ένα μεγάλο μέρος της νεολαίας ωθείται στην ιδιωτική εκπαίδευση (ιδιωτικά ΙΕΚ κ.λπ.), επομένως στις ατομικές λύσεις χωρίς ένταξη στο σύμπαν της «δημόσιας Παιδείας».
Τέλος, ο πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής Κ. Γαβρόγλου εξέφρασε την πεποίθηση ότι από τις μέχρι τώρα εργασίες της Βουλής φαίνεται ότι μπορεί να υπάρχουν συγκλίσεις.
Π. ΣΤΕΦΑΝΑΚΟΥ
