Μέχρι τα Χριστούγεννα ευελπιστεί η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας να έχει ψηφιστεί το νομοσχέδιο που ρυθμίζει επείγοντα λειτουργικά ζητήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της έρευνας. Κύριο στοιχείο των ρυθμίσεων είναι η δημοκρατική και αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση των ιδρυμάτων και ο περιορισμός των αυθαιρεσιών και των αγκυλώσεων που προκαλούν οι ισχύοντες νόμοι. Στην κατεύθυνση αυτή κινούνται και οι ρυθμίσεις για την έρευνα.
Ειδικότερα, το νομοσχέδιο καθιερώνει ως κυρίαρχο όργανο των πανεπιστημίων τη Σύγκλητο, επιλύοντας μία από τις βασικότερες δυσλειτουργίες που έχει προκαλέσει το ισχύον νομοθετικό καθεστώς. Δυσλειτουργία που πρoέκυψε από τη λειτουργία των Συμβουλίων Ιδρυμάτων, τα οποία βάσει του νόμου ασκούσαν μια ιδιότυπη κηδεμονία σε όλο το πανεπιστήμιο και τα όργανά του. Τα Συμβούλια Ιδρυμάτων δεν καταργούνται, αλλά παραμένουν με γνωμοδοτικό ρόλο. Έτσι, παύει η διαρχία στη διοίκηση των ιδρυμάτων και αντιμετωπίζονται αυθαιρεσίες και ιδεοληψίες που εκπορεύονταν από ένα όργανο χωρίς ερείσματα στην πανεπιστημιακή κοινότητα. Την ίδια ώρα και σύμφωνα με την ευρωπαϊκή τάση, επανέρχεται η συμμετοχή των φοιτητών και των εργαζομένων στα θεσμικά όργανα των πανεπιστημίων.
Ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η ρύθμιση με την οποία θεσμοθετείται ενιαίος προϋπολογισμός στα ιδρύματα. Οι Σύγκλητοι απελευθερώνονται σ' αυτούς τους δύσκολους καιρούς από τα δεσμά της γραφειοκρατίας και πλέον θα μπορούν να διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα τα περιορισμένα οικονομικά τους. Ταυτόχρονα, θεσπίζεται νέος, δημοκρατικός τρόπος εκλογής των μελών ΔΕΠ, που αντιμετωπίζει την αδιαφάνεια και την αυθαιρεσία. Τα ολιγομελή (επταμελή) εκλεκτορικά σώματα γίνονται πλέον δεκαπενταμελή.
Στον κρίσιμο τομέα της έρευνας, προωθούνται ρυθμίσεις που ουσιαστικά ακυρώνουν τον προβληματικό νόμο 4310/2014 και αντιμετωπίζουν επείγοντα θέματα τα οποία σχετίζονται με την εύρυθμη λειτουργία και βιωσιμότητα των Ερευνητικών Κέντρων (ΕΚ). Με τις ρυθμίσεις αυτές: Εξασφαλίζεται η δημοκρατική διακυβέρνηση των ΕΚ και ο περιορισμός τυχόν αυθαιρεσιών, βελτιώνονται οι εργασιακές συνθήκες ιδιαίτερα για τους νέους επιστήμονες και απλοποιούνται οι κανόνες υλοποίησης των ερευνητικών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ. Επίσης, δημιουργείται Ταμείο Έρευνας το οποίο θα υποστηρίζει τόσο την ερευνητική δραστηριότητα στα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα όσο και την επιχειρηματικότητα, με έμφαση στις νεοφυείς και καινοτόμους δράσεις.
Ώς το τέλος της εβδομάδας, το νομοσχέδιο θα ανέβει για διαβούλευση στη σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα και στη συνέχεια θα πάρει τον δρόμο για την Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής. Για το νομοσχέδιο ενημερώνονται και οι θεσμοί.
Π. Στεφανάκου
