Η αποκατάσταση της δημοκρατικής νομιμότητας στα πανεπιστήμια και η ενίσχυση της δημοκρατίας στα σχολεία της χώρας, είναι δύο βασικές πλευρές των νομοθετικών πρωτοβουλιών που προωθεί στη Βουλή η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας. Οι ρυθμίσεις του υπουργείου Παιδείας δεν αποτελούν απλή επαναφορά στην προ Μνημονίου εποχή, αλλά, λαμβάνοντας υπόψη και την εμπειρία του παρελθόντος, εισάγουν καινοτομίες εμπέδωσης της δημοκρατίας μέσα από την ευθύνη συμμετοχής στις δημοκρατικές διαδικασίες που λαμβάνουν τα μέλη της ακαδημαϊκής και εκπαιδευτικής κοινότητας.
Αναλυτικότερα, στα πανεπιστήμια οι φοιτητές αποκτούν ξανά λόγο στην εκλογή των πρυτάνεων και των υπόλοιπων μονοπρόσωπων ακαδημαϊκών οργάνων, αλλά αυτό γίνεται μέσα από καθολική ψηφοφορία και όχι διά αντιπροσώπων. Όσο μεγαλύτερη είναι η συμμετοχή των εγγεγραμμένων φοιτητών στις εκλογικές διαδικασίες τόσο μεγαλύτερη βαρύτητα αποκτά η ψήφος τους. Όπως εξήγησε ο υπουργός Παιδείας Αρ. Μπαλτάς, κατά την παρουσίαση των ρυθμίσεων, το ποσοστό της συμμετοχής στην ψηφοφορία θα επηρεάζει το ποσοστό της απόδοσης της φοιτητικής ψήφου. Επιπλέον, υπάρχει η πρόβλεψη ότι το σύνολο των ψήφων των φοιτητών δεν μπορεί να ξεπερνάει το 70% των συνολικών ψήφων των μελών ΔΕΠ κι αυτό με την προϋπόθεση ότι θα ψηφίσουν όλοι οι φοιτητές. Αν στις κάλπες προσέλθουν οι μισοί, μειώνεται στο ήμισυ το βάρος της ψήφου τους. Στις ψηφοφορίες συμμετέχουν και όλες οι κατηγορίες του ειδικού τεχνικού και διοικητικού προσωπικού των ιδρυμάτων, ενώ καταργείται κάθε αντιδημοκρατική διαδικασία προεπιλογής των υποψηφίων.
Άρωμα δημοκρατίας θα έχουν και οι διαδικασίες ανάδειξης των διευθυντών των σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Για πρώτη φορά στα εκπαιδευτικά χρονικά, οι σύλλογοι διδασκόντων καλούνται να ψηφίσουν για τον διευθυντή του σχολείου και μάλιστα η ψήφος τους θα βαραίνει κατά 33% επί της συνολικής μοριοδότησης. Το υπόλοιπο 67% των μορίων θα συγκεντρώνεται από τα υπόλοιπα προσόντα των υποψηφίων που είναι η διοικητική και διδακτική τους εμπειρία, η παιδαγωγική συγκρότηση και κατάρτισή τους. Για να έχει δικαίωμα εκλογής ένας υποψήφιος, θα πρέπει να συγκεντρώνει το 20% των προτιμήσεων. Αυτή η πρωτόγνωρη διαδικασία επεκτείνεται και στις διαδικασίες επιλογής διευθυντών εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, για την επιλογή ενός υποψηφίου θα μετράει σε ποσοστό 33% επί της συνολικής μοριοδότησης η γνώμη των διευθυντών των σχολικών μονάδων.
Τα παραπάνω δεν είναι τα μόνα μέτρα αποκατάστασης και ενίσχυσης δημοκρατίας στην εκπαίδευση. Παράλληλα, καταργούνται τα Συμβούλια Ιδρυμάτων στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ. Όλες οι αρμοδιότητές τους θα ασκούνται πλέον από τη σύγκλητο, το πρυτανικό συμβούλιο, τον πρύτανη και τους αντιπρυτάνεις. Η λειτουργία των συλλογικών ακαδημαϊκών οργάνων θα πραγματοποιείται με τη συμμετοχή φοιτητών και εργαζομένων, ώστε να αποκατασταθεί η δημοκρατία και να ενισχυθεί η συμμετοχή όλων των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας στη λήψη αποφάσεων. Επίσης, η σύγκλητος θα είναι το αποφασιστικό όργανο για τη συγκρότηση και λειτουργία των ειδικών λογαριασμών κονδυλίων έρευνας, των εταιρειών διαχείρισης περιουσίας και κάθε άλλης δραστηριότητας που αναπτύσσεται από τα τμήματα των ΑΕΙ. Παράλληλα, αποκαθίστανται το ακαδημαϊκό άσυλο και οι ακαδημαϊκές ελευθερίες, δύο έννοιες σύμφυτες με την έννοια του πανεπιστημίου. Στην προωθούμενη ρύθμιση αναφέρεται ότι το ακαδημαϊκό άσυλο αναγνωρίζεται για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών, την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει. Κατά τα άλλα, διατηρείται το νομικό πλαίσιο, όπως είχε προσδιοριστεί από τον Νόμο Διαμαντοπούλου.
Στην επιχείρηση φαλκίδευσης των δημοκρατικών κατακτήσεων και διαδικασιών και εξοβελισμού της έννοιας της συμμετοχής από τα εκπαιδευτικά δρώμενα και πεπραγμένα, η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας απαντά, κόντρα και σε πείσμα των υπέρμαχων των αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων των προηγούμενων κυβερνήσεων, με περισσότερη δημοκρατία.
Π. ΣΤΕΦΑΝΑΚΟΥ
