ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ
Εδώ και βδομάδες απεργούν οι διοικητικοί υπάλληλοι των πανεπιστημίων. Απεργούν γιατί δεν μπορούν να εργαστούν σαν να μην τρέχει τίποτα. Γιατί δεν ξέρουν πού θα βρίσκονται σε λίγες μέρες, αν θα είναι «διαθέσιμοι» στα σπίτια τους και μετά από το οκτάμηνο αν θα τους πουν είτε πας εκεί, είτε φεύγεις. Αυτοί οι «διοικητικοί» δεν είναι μόνο η εικόνα που έχουν οι γονείς των πρωτοετών από τις εγγραφές στις γραμματείες. Είναι των γραφείων αλλά και των εργαστηρίων. Είναι βιβλιοθηκονόμοι με πείρα δεκαετιών αλλά κι αυτοί που πρέπει να φροντίσουν τα ποντίκια στην Κτηνιατρική ή να κάνουν όλες τις άλλες αόρατες στο κοινό δουλειές στην Οδοντιατρική, στο Βιολογικό ή στα εργαστήρια του Πολυτεχνείου. Είναι άνθρωποι με πτυχία αλλά και άλλοι που γνωρίζουν το métier δίχως να έχουν σωρεύσει τυπικά και μετρήσιμα προσόντα.
Κανένα σοβαρό πανεπιστήμιο δεν μπορεί να λειτουργήσει ικανοποιητικά χωρίς αυτόν τον κόσμο. Και η αριθμητική της διαθεσιμότητας έρχεται να παραβιάσει βάναυσα αυτόν τον κανόνα. Γι' αυτό άλλωστε και υπήρξαν αντιδράσεις, ακόμα και από ανθρώπους που έβλεπαν και συνεχίζουν να βλέπουν θετικά την ανάγκη μεγάλων αλλαγών στην ανώτατη εκπαίδευση, στην οργάνωση και στις δομές της. Διότι συνειδητοποιούν τη μεγάλη αντίφαση των τελευταίων χρόνων: από τη μία να αυξάνουν υπερβολικά οι διοικητικές, τεχνοκρατικές και γραφειοκρατικές απαιτήσεις από τα ιδρύματα και από την άλλη να μειώνονται σαρωτικά οι πόροι αλλά και το ανθρώπινο δυναμικό χωρίς το οποίο δεν μπορεί να «τρέξει» κανένας λειτουργικός εκσυγχρονισμός. Από τη μία να εξαγγέλλεται το πανεπιστήμιο της καινοτομίας και της αριστείας και την ίδια στιγμή να βυθίζονται ζωτικές λειτουργίες των ιδρυμάτων στη μιζέρια. Να δοξολογούνται ιδεολογικά οι μάξιμουμ ταχύτητες και οι πρωτοποριακές προσαρμογές, ενώ κλείνουν ερμητικά οι πόρτες στις νεότερες γενιές ερευνητών και δασκάλων.
Τι κάνει τώρα το υπουργείο Παιδείας; Αντί να αναθεωρήσει άμεσα την τελεσιγραφική του πολιτική προς τους πρυτάνεις και τους υπαλλήλους, απειλεί με εισαγγελείς. Και βγάζει «ρύθμιση» που απαιτεί από τον κάθε υπάλληλο να «αποτιμήσει ο ίδιος τα προσόντα του» εντός πενθημέρου. Αν δεν το κάνει, τίθεται σε αργία.
Έχω γράψει πολλές φορές ότι μια από τις σοβαρότερες διαστάσεις της κρίσης που ζούμε είναι το πνεύμα της διαίρεσης και των οριζόντιων κατακερματισμών. Είναι εκείνες οι «ρυθμίσεις» που ενισχύουν, υποθάλπουν και ερεθίζουν τις προϋπάρχουσες στρατηγικές αυτοσυντήρησης και τις αντιθέσεις μεταξύ κατηγοριών του προσωπικού. Οι ρυθμίσεις που απορυθμίζουν, ενθαρρύνοντας νέες σκληρότερες ομαδοποιήσεις συμφερόντων στη θέση των παλιών. Και κάτι τέτοιο επιχειρείται τώρα για να διαλύσει την κινητοποίηση των διοικητικών παρακάμπτοντας τις διοικήσεις των ιδρυμάτων. Με τον εξατομικευμένο φόβο, υπό τη σπάθη της απόλυσης, να λυθεί το πρόβλημα της κυβέρνησης με τους ελλείποντες αριθμούς διαθέσιμων υπαλλήλων.
Αυτού του είδους ο αόμματος φορμαλισμός καταστρέφει τα όποια αποθέματα εμπιστοσύνης και το αίσθημα ασφάλειας των ανθρώπων. Και τους εξαγριώνει και τους οδηγεί να δουν τον διπλανό τους, αυτόν που πιθανόν τη «γλιτώσει», ως εχθρό.
Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει πού θα καταλήξει αυτή η υπόθεση. Το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν θα έλθει η ηρεμία και η κανονικότητα στα πανεπιστήμια όσο αυτά αντιμετωπίζονται σαν προβληματικές ΔΕΚΟ, που δεν χρησιμεύουν πια ούτε καν ως «ιδεολογικοί μηχανισμοί του κράτους», όπως έλεγαν κάποτε οι αναλύσεις των αριστερών.
