Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
21.7°C26.3°C
2 BF 38%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.6°C24.9°C
3 BF 38%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
19 °C
19.4°C24.3°C
2 BF 55%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.4°C21.6°C
2 BF 64%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
21.9°C23.5°C
0 BF 37%
Μέρες Παιδείας, μετά τον κορωνοϊό
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Μέρες Παιδείας, μετά τον κορωνοϊό

Των Γιώργου Αγγελόπουλου, Μερόπης Τζούφη, Κατερίνας Μπαζίγου*

Αμέσως μετά τη φάση έκτακτων μέτρων που περνάμε, θα φανεί ότι η πολιτική, οικονομική και κυρίως η κοινωνική σταθεροποίηση θα απαιτήσει μεγάλη προσπάθεια και εργαλεία πολιτικής διαφορετικά από αυτά με τα οποία αντιμετωπίστηκαν οι κρίσεις του 20ού αιώνα αλλά και του 2008. Το ζήτημα δεν θα είναι μόνο η ρευστότητα κεφαλαίων ή/και οι γεωπολιτικές στρατηγικές ελέγχου της διασυνοριακής κυκλοφορίας, ούτε μόνο η αναδιοργάνωση των αλυσίδων εφοδιασμού. Το βασικό ζήτημα θα είναι η αντιμετώπιση περαιτέρω μετάδοσης ή επανεμφάνισης αυτής ή μιας άλλης πανδημίας καθώς και ο φόβος που θα τη συνοδεύει. Αν ο φόβος συνεχιστεί, όλα τα γνωστά πολιτικά εργαλεία θα είναι ανεπαρκή.

Ενίσχυση διαθέσιμων υλικών και ανθρώπινων πόρων

Η αντιμετώπιση του φόβου προϋποθέτει σειρά παρεμβάσεων και στον χώρο της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας Παιδείας. Οι παρεμβάσεις αυτές αναφέρονται σε ζητήματα θεσμικά, υποδομών και διδακτικής ύλης. Ας μην ξεχνάμε ότι οι συνθήκες υγιεινής των σχολικών χώρων χειροτέρεψαν δραματικά την περίοδο 2010 - 2015 και οι βελτιώσεις που έγιναν στα επόμενα χρόνια δεν είναι πλέον, δεδομένων των νέων συνθηκών, αρκετές.

Υποστηρίζουμε ότι απαιτείται γενναία ενίσχυση των διαθέσιμων υλικών και ανθρώπινων πόρων, ώστε η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση να αποτελέσει κεντρικό πυλώνα πρόληψης περαιτέρω πανδημιών αλλά και αντιμετώπισης του φόβου. Η διεύρυνση των πρακτικών «εξ αποστάσεως εκπαίδευσης», που στην πραγματικότητα εφαρμόζονται ως τηλεκπαίδευση, μπορεί να αποτελεί πρόσκαιρη λύση ανάγκης ή λύση συμπληρωματική των κλασικών μορφών διδασκαλίας.

Το σχολείο όμως προσφέρει στα παιδιά ευκαιρίες ανάπτυξης κοινωνικών σχέσεων και άρα και προσωπικής ανάπτυξης. Δόκιμο είναι να αξιοποιηθούν οι πρακτικές τηλεκπαίδευσης λαμβάνοντας υπόψη τα ελλείμματα υποδομών, επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, ταξικών διακρίσεων λόγω της αδυναμίας καθολικής κάλυψης του μαθητικού πληθυσμού και γνωρίζοντας ότι σε καμία περίπτωση δεν συνιστούν μόνιμη λύση και ότι το σχολείο είναι πολλά παραπάνω από τη διδασκαλία της σχολικής ύλης.

Κέντρα Εκπαίδευσης για την Αειφορία

Διακρίνουμε τις παρεμβάσεις που θα χρειαστούν μετά την επανέναρξη των σχολείων σε δύο φάσεις: παρεμβάσεις άμεσα υλοποιήσιμες και παρεμβάσεις που χρειάζεται να υλοποιηθούν σε διάστημα μιας τριετίας, αφού αποτελέσουν αντικείμενο μελέτης και σχεδιασμού. Στην πρώτη φάση παρεμβάσεων πρέπει να εντάξουμε την επείγουσα αύξηση του προσωπικού καθαριότητας στα σχολεία και τη βελτίωση των προβλέψεων καθαριότητας σε όλους τους χώρους.

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, το προσωπικό καθαριότητας απασχολείται από τους ΟΤΑ με συμβάσεις μερικής απασχόλησης και δεν είναι διαθέσιμο καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού προγράμματος. Απαιτείται να διατεθούν κονδύλια ώστε (α) το προσωπικό αυτό να είναι πλήρους ωραρίου και απασχόλησης για να καθαρίζονται οι σχολικοί χώροι (αυλή, τουαλέτες, διάδρομοι) καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού προγράμματος και (β) το προσωπικό αυτό να υπάγεται σε εργασιακούς όρους που θα εξασφαλίζουν τη μόνιμη σχέση του με τη σχολική κοινότητα.

Η πρώτη φάση παρεμβάσεων απαιτεί, σε θεσμικό επίπεδο, την άμεση λειτουργία των Κέντρων Εκπαίδευσης για την Αειφορία (ΚΕΑ). Υπενθυμίζουμε ότι τα ζητήματα αγωγής υγείας στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση αποτελούν αντικείμενο των ΚΕΑ.

Η κυβέρνηση της Ν.Δ. απαξίωσε τη λειτουργία των ΚΕΑ διακόπτοντας τη διαδικασία στελέχωσής τους, ενώ ήταν ένα βήμα πριν ολοκληρωθεί. Στέρησε έτσι το εκπαιδευτικό μας σύστημα από το βασικό οπλοστάσιο ενίσχυσης της αγωγής υγείας. Η πανδημία απέδειξε με τον πιο «εμπειρικό» τρόπο ότι τα ζητήματα της ατομικής και δημόσιας υγείας εμπλέκουν ταυτόχρονα και με αδιάσπαστο τρόπο όλους τους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης όπως αυτοί τέθηκαν από τον ΟΗΕ.

Απαιτείται η άμεση λειτουργία όλων των ΚΕΑ καθώς και η στελέχωση και χρηματοδότηση των παλαιών και νέων ΚΠΕ που υποστηρίζουν τη λειτουργία των ΚΕΑ. Τα ΚΕΑ μπορεί να εξασφαλίσουν ταχύρρυθμα προγράμματα επιμόρφωσης αγωγής υγείας σε όλους τους εμπλεκόμενους στο σχολικό περιβάλλον ώστε να αντιμετωπιστούν τα ψυχολογικά και άλλα ζητήματα που θα έχουν προκύψει από τη φάση της απομόνωσης.

Επιπλέον, τα ΚΕΑ μπορούν να επιμορφώσουν τους εκπαιδευτικούς στην προστασία της δημόσιας και ατομικής υγείας. Στην κατεύθυνση αυτή μπορούν να χρησιμοποιηθούν και οι σχολικοί νοσηλευτές και ψυχολόγοι που υπάρχουν σε αρκετά σχολεία και έχουν σχετική εκπαίδευση.

Τέλος, σε αυτήν την πρώτη φάση πρέπει να ολοκληρωθούν οι διορισμοί στην ειδική αγωγή και να προχωρήσουν άμεσα οι διορισμοί στις υπόλοιπες ειδικότητες. Ο περιορισμός των ελαστικών σχέσεων εργασίας (αναπληρωτές εκπαιδευτικοί) δεν είναι μόνο αναγκαίος για την ομαλή λειτουργία των σχολείων. Είναι απαραίτητος για τη μείωση των μετακινήσεων που συνιστά δομικό χαρακτηριστικό της εργασιακής συνθήκης των αναπληρωτών εκπαιδευτικών.

Παρεμβάσεις σε βάθος τριετίας

Η δεύτερη φάση παρεμβάσεων πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο μελέτης από διεπιστημονική ομάδα αποτελούμενη από εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, ειδικούς επιστήμονες, στελέχη υπουργείων και διεθνών οργανισμών. Υπάρχει το πετυχημένο προηγούμενο των επιστημονικών ομάδων που σχεδίασαν, σε εξίσου επιτακτικές συνθήκες, την εκπαίδευση των παιδιών προσφύγων το 2016 - 2017.

Η ομάδα αυτή θα πρέπει να καταλήξει σε προτάσεις συγκεκριμένων μέτρων προστασίας της υγείας των μαθητών και εκπαιδευτικών, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης όσων συνυπάρχουν σε ένα σχολικό κτήριο. Κατανοούμε ότι ένα τέτοιο μέτρο συνεπάγεται αύξηση δαπανών, διδακτικού προσωπικού και αποθέματος σχολικών αιθουσών. Η επιτροπή οφείλει επίσης να εξετάσει την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών κατασκευής σχολικών κτηρίων καθώς και αυτών μέσω των οποίων χορηγούνται τα κονδύλια για το προσωπικό καθαριότητας στους ΟΤΑ.

Οφείλουμε να λάβουμε υπόψη μας ότι, παρά τις φιλότιμες προσπάθειές τους, ελάχιστοι ΟΤΑ έχουν την τεχνογνωσία και το προσωπικό για την τάχιστη και βάσει οικονομίας κλίμακας ενίσχυση του αποθέματος σχολικών αιθουσών.

Τέλος, η επιτροπή αυτή οφείλει να σχεδιάσει, δεδομένης της λειτουργίας των ΚΕΑ, ένα πρόγραμμα αγωγής υγείας που θα περιλαμβάνει τη συστηματική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και μεταβολές στη διδακτική ύλη των μαθητών.

Συγκεκριμένα, θα πρέπει να ενσωματωθούν στην υποχρεωτική εκπαίδευση «βιωματικά» μαθήματα σχολαστικής προσωπικής υγιεινής, ατομικής φροντίδας και προφύλαξης σε περιπτώσεις γενικευμένων επιδημιών στην κοινότητα, αλλά και μεθόδων «ενεργού τροποποίησης της κοινωνικής συμπεριφοράς» στο σχολικό, οικογενειακό περιβάλλον και στην ευρύτερη κοινότητα, για τη ρεαλιστική διαχείριση του φόβου και του πανικού που αυτές προκαλούν.

Ας μην έχουμε αυταπάτες. Η περίοδος μετά την πανδημία θα χρειαστεί μια συνολική ανασυγκρότηση και του εκπαιδευτικού συστήματος. Η κοινωνία μας οφείλει να αναλάβει αυτό το κόστος στον βαθμό που επιδιώκει τη διαφύλαξη όχι μόνο της δημόσιας υγείας αλλά και των πολιτισμικών μας αξιών. Το όποιο οικονομικό κόστος προκύψει είναι αμελητέο μπροστά στις ζωές των παιδιών μας και στο μέλλον αυτού του πλανήτη.

* Ο Γ. Αγγελόπουλος είναι τ. Γ.Γ. του ΥΠΠΕΘ

* Η Μ. Τζούφη είναι βουλευτής και τ. υφυπουργός ΥΠΠΕΘ

* Η Κ. Μπαζίγου είναι συντονίστρια Εκπαίδευσης για την Αειφορία στο Α' ΚΕΣΥ Αθηνών

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL