Της Αγγέλας ΝΤΑΡΖΑΝΟΥ
Θλίψη και συγκίνηση προκάλεσε στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό ο θάνατος του πολυβραβευμένου Έλληνα φωτογράφου Γιάννη Μπεχράκη, το περασμένο Σάββατο 2 Μαρτίου. Αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό στην Ελλάδα και τον κόσμο, στον χώρο του φωτορεπορτάζ.
Υπεύθυνος του πρακτορείου Reuters εδώ και τριάντα χρόνια, βρέθηκε και κατέγραψε με τη φωτογραφική του κάμερα τα μέτωπα του πολέμου, της φτώχειας και της δυστυχίας σε όλο τον κόσμο.
«Η αποστολή μου είναι να σας αφηγηθώ την ιστορία και να εξασφαλίσω ότι κανείς δεν θα μπορεί να πει: δεν γνώριζα» είχε πει ο ίδιος, δίνοντας το στίγμα της φωτογραφικής του ματιάς, αλλά και την εξήγηση για το ρίσκο του θανάτου που έπαιρνε στις εμπόλεμες ζώνες.
Από τις συρράξεις στο Αφγανιστάν, στην Αφρική, την Τσετσενία, μέχρι τον καταστροφικό σεισμό στο Κασμίρ, την εξέγερση στην Αίγυπτο και πρόσφατα την προσφυγική κρίση, κάθε εικόνα του Γιάννη Μπεχράκη ήταν ένα παράθυρο στον κόσμο. Ειδικά ο τρόπος που κατέγραψε την προσφυγική κρίση τού έφερε το 2016 το βραβείο Πούλιτζερ. Οι συγκλονιστικές φωτογραφίες του έκαναν τον γύρο του κόσμου. Ο ίδιος είχε πει πως «Μια φωτογραφία μπορεί να κάνει τον κόσμο καλύτερο, πιο δίκαιο».
Οι δύο φωτογραφίες για το προσφυγικό που έκαναν τον γύρο του κόσμου
Μιλώντας στον Γιώργο Αρχιμανδρίτη, τον Σεπτέμβριο του 2017, σε μια συνέντευξη του στην "Καθημερινή", με τίτλο «Να μιλήσω γι' αυτούς που δεν έχουν φωνή», ρωτήθηκε, ποια ήταν η σκηνή που τον άγγιξε ιδιαίτερα, ως άνθρωπο, κατά την κάλυψη του προσφυγικού. Ο Μπεχράκης απάντησε αναφέροντας μια φωτογραφία του: «Δεν θα ξεχάσω τον Αύγουστο του 2015 στην Κω, όταν είδα μια γυναίκα κάπως ηλικιωμένη να κάθεται στην αμμουδιά. Ο ήλιος μόλις είχε ανατείλει και της φώτιζε το πρόσωπο. Χαμογελούσε. Ήταν μια πολύ ήσυχη στιγμή. Μη θέλοντας να καταστρέψω αυτή την αρμονία και τη γαλήνη, τράβηξα μερικές φωτογραφίες από κάποια απόσταση -στην παραλία πηγαινοερχόταν κόσμος, φωτογράφοι, πρόσφυγες- και κάποια στιγμή την πλησίασα και της έδωσα ένα γλυκό, έτσι σαν καλωσόρισμα ελληνικό. Και τότε κατάλαβα πως ήταν τυφλή! Η ψυχή μου πλημμύρισε από συγκίνηση. Μου έπιασε το χέρι και, συνεχίζοντας να χαμογελά, άρχισε να μου λέει ότι ένιωθε ευγνώμων που είχε μπορέσει να φτάσει έως εδώ, που μπορούσε να νιώθει αυτό το αεράκι και τη μυρωδιά της θάλασσας. Ένιωθε ξανά ότι υπάρχει ελπίδα γι’ αυτήν, για τα παιδιά και τα εγγόνια της. Ήταν Παλαιστίνια και ήταν η δεύτερη φορά που ξεριζωνόταν, την πρώτη ως πρόσφυγας από την Παλαιστίνη στη Συρία και τη δεύτερη από τη Συρία στην Ευρώπη. Και παρ’ όλα αυτά δεν είχε χάσει την πίστη της στην ελπίδα και την ομορφιά του κόσμου».
Αναφερόμενος σε μια άλλη φωτογραφία του, που έκανε τον γύρο του κόσμου, είπε στο CNN:
«Όταν είδα αυτή την εικόνα πέρυσι (σ.σ.: 2015), στις 10 του Σεπτέμβρη, αυτό τον άντρα να κρατά την κόρη του, μου φάνηκε σαν τον Σούπερμαν. Έχει σκεπαστεί με αυτή τη σακούλα σκουπιδιών που μοιάζει με μπέρτα του Σούπερμαν. Είναι Σύρος. Φιλάει την κόρη του και μου δημιούργησε την αίσθηση του οποιουδήποτε πατέρα που προστατεύει το παιδί του. Περπατώντας στη θύελλα για να φτάσει στο όνειρο. Ήταν μια εκπληκτική μέρα».
«Φωτογραφίζω τον πόνο και την ελπίδα»
Ο παραγωγός του Reuters και φίλος του Γιάννη Μπεχράκη Βασίλης Τριανταφύλλου είπε για το παρασκήνιο της ίδιας φωτογραφίας: «Εκείνο το πρωί όταν φύγαμε από το ξενοδοχείο έβρεχε και ο Γιάννης παραπονιόταν... Στον δρόμο προς τα σύνορα είδαμε κάποιους πρόσφυγες και άρχισε να βγάζει φωτογραφίες. Μετά από λίγο του είπα: «Οκ, πάμε». Εκείνος απάντησε: "Όχι, όχι, περίμενε. Δεν έχω ακόμη τη φωτογραφία". Περίμενα στο αυτοκίνητο όταν κάποια στιγμή επέστρεψε και μου είπε: "Εντάξει, έχω τη φωτογραφία". Έψαχνε αυτή τη φωτογραφία» θυμάται ο κ. Τριανταφύλλου.
«Έχω ψώνιο με τη δουλειά μου, έχω ψώνιο με το να πιστεύω ότι αυτό που κάνω έχει ουσία και γι' αυτό έχω ταχθεί, έχω δώσει όλη μου τη ζωή», δήλωνε στην εκδήλωση βράβευσής του από τη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, τον Φεβρουάριο του 2016.
«Φωτογραφίζω τον πόνο και τη βία αλλά και την ελπίδα. Γιατί πάντα μέσα από αυτές τις φωτογραφίες και από αυτά τα θέματα που κάνω δεν πεθαίνει ποτέ η ελπίδα. Πάντα υπάρχει κάποιος άνθρωπος ο οποίος βοηθάει, προσπαθεί, θυσιάζεται, και αυτό κρατάει την ελπίδα ζωντανή» έλεγε ο ίδιος, περιγράφοντας τον τρόπο της δουλειάς του, αλλά μαζί και πώς είναι φτιαγμένος ο άνθρωπος.
