Είναι ένας χρόνος τώρα που το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης δείχνει να βρίσκεται σε αφασία. Οι αποφάσεις που έχει λάβει είναι λιγοστές, είτε ελεγκτικές, είτε ρυθμιστικές του πεδίου των ΜΜΕ. Τους τελευταίους μήνες δε της καραντίνας, η ανεξάρτητη αρχή φαίνεται να έχει πέσει… σε κώμα.
Ο κορωνοϊός δυσκολεύει, όμως όλοι προσπαθούμε με κάποιο τρόπο να ανταπεξέλθουμε. Την ίδια περίοδο, πληθαίνουν οι καταγγελίες για θέματα πολιτικής πολυφωνίας, σεξισμού, μονομέρειας, απόκρυψης σημαντικών εκδηλώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Με τι απ’ όλα απασχολείται το ΕΣΡ;
Η απώλεια του αντιπροέδρου Ροδόλφου Μορώνη έναν χρόνο πριν, έμπειρου και γνώστη του χώρου των μίντια, φαίνεται ότι πλήγωσε βαριά την ανεξάρτητη αρχή, η οποία δείχνει να έχει παραλύσει.
Αυτό που δημιουργεί πραγματικά πρόβλημα είναι ότι το ΕΣΡ είναι το μόνο θεσμικό όργανο το οποίο έχει την αρμοδιότητα να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των πολιτών στην ενημέρωση και στον πολιτισμό απέναντι στην κυβέρνηση, στην όποια εξουσία και στους ιδιοκτήτες των καναλιών. Είναι η μόνη αρχή που έχει δικαίωμα αλλά και υποχρέωση, όπως της τη δίνει το σύνταγμα, να ελέγχει την «αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων καθώς και προϊόντων λόγου και τέχνης...». Ο Νίκος Βούτσης το διατύπωσε με εξαιρετικό τρόπο στη Βουλή όταν είχε κληθεί ο πρόεδρος της αρχής Αθ. Κουτρομάνος: «Αλίμονο αν βγει το συμπέρασμα, πέραν των υπαρκτών δυσκολιών, ότι η κοινωνία και η πολιτική, δηλαδή οι πολίτες, είμαστε ανοχύρωτοι όλοι ενώπιον της φαινόμενης κυβερνητικής χειραγώγησης αλλά και ενόψει των δεσμεύσεων και της μη εφαρμογής των συνταγματικών εγγυήσεων από τα ΜΜΕ σε σχέση με τον ρόλο τον οποίο έχουν, σ’ αυτές μάλιστα τις δύσκολες συνθήκες».
Δεν είναι μόνο ο έλεγχος του περιεχομένου. Είναι επίσης ο έλεγχος των υποχρεώσεων όσων έλαβαν άδειες, ο σχεδιασμός των νέων αδειοδοτήσεων των περιφερειακών καναλιών και των ραδιοφωνικών σταθμών.
Το Συμβούλιο εδώ και έναν χρόνο λειτουργεί εκ κρυπτώ, χωρίς κοινωνική λογοδοσία και δημόσιο έλεγχο, καθώς έχει διακόψει και την ενημέρωση, παρά τις συνεχείς οχλήσεις των δημοσιογράφων. Επιπρόσθετα, δεν έχει αποκαταστήσει ακόμη τη λειτουργία της ιστοσελίδας του έξι χρόνια μετά την καταστροφή της. Ακόμη, σήμερα οι αποφάσεις δεν αναρτώνται και δεν υπάρχει ηλεκτρονικό αρχείο. Είναι τρόπος λειτουργίας αυτός;
Πολιτική πολυφωνία
Οι καταγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ για έλεγχο της πολιτικής πολυφωνίας που έμειναν αναπάντητες ήταν η αφορμή για την κλήση του προέδρου στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, όπου και ομολόγησε αδυναμία ελέγχου. Όπως είπε ο Αθ. Κουτρομάνος, οι έννοιες είναι ασαφείς, το ΣτΕ επανειλημμένα απορρίπτει τις αποφάσεις του ΕΣΡ, ενώ υπάρχει και έλλειψη προσωπικού.
Ωστόσο, εκθέσεις πολιτικής πολυφωνίας εκδίδονται από το ΕΣΡ ανελλιπώς τα τελευταία δέκα χρόνια, από το 2009. Η τελευταία όμως ήταν για το έτος 2018 (βλ. εικόνα). Ένα ερώτημα είναι γιατί σταμάτησαν. Εμποδίζει μήπως το ΣτΕ; Και τα κόμματα έχουν ενδιαφέρον να ενημερώνονται και οι πολίτες. Για ποιον λόγο σταμάτησε η καταγραφή; Από την άλλη πλευρά, εάν το ΣτΕ απορρίπτει τις αποφάσεις του ΕΣΡ, ας στοιχειοθετήσει το ΕΣΡ καλύτερα τις αποφάσεις του. Αυτή είναι η δουλειά του. Το «δεν γίνεται» δεν μπορεί να αποτελεί απάντηση για έναν απλό λόγο: δεν υπάρχει άλλος να το κάνει.
Ήδη καταγγελίες για ζητήματα πολιτικής πολυφωνίας γίνονται από όλα ανεξαιρέτως τα κόμματα της Βουλής, τα οποία έκαναν λόγο για μονοφωνία υπέρ της κυβέρνησης στα κανάλια. Ο Βασίλης Κεγκέρογλου εκ μέρους του ΚΙΝ.ΑΛΛ. μίλησε για «κυβερνητική επιλογή να υποκατασταθεί η πολιτική πολυφωνία με την κυβερνητική μονοφωνία, ο πλουραλισμός με την αυθεντία».
Πληροφορίες αναφέρουν ότι την περασμένη εβδομάδα αποφασίστηκε έλεγχος της πολιτικής πολυφωνίας για το διάστημα από 11 Μαρτίου έως 11 Μαΐου στα έξι μεγάλα κανάλια. Το προσωπικό του Συμβουλίου έχει και την εμπειρία, και την τεχνογνωσία από προηγούμενα χρόνια να διεκπεραιώσει αυτό το έργο με επάρκεια και ταχύτητα.
Υπόθεση Βελόπουλου για κηραλοιφές
Αν και η αρχική αντίδραση ήταν άμεση, το Συμβούλιο ενεργοποιήθηκε στις 9 Μαρτίου, η απόφαση δείχνει να αργεί. Μολονότι η ακρόαση είχε οριστεί για τις 12 Μαΐου, αναβλήθηκε χωρίς να οριστεί νέα. Πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχει... προβληματισμός εάν θα ζητηθεί ακρόαση με τηλεδιάσκεψη ή εάν θα ζητηθεί γραπτό υπόμνημα.
Ο πρόεδρος του κόμματος Ελληνική Λύση υποστήριζε, μέσω των εκπομπών του σε κανάλια όπως το Kontra, το Extra, το Alert κ.ά., ότι η κηραλοιφή «Βυζαντινόν» που πουλάει προστατεύει από τον κορωνοϊό.
Σεξισμός
Αν και για τα σεξιστικά σχόλια στην εκπομπή του Γ. Λιάγκα στον ΣΚΑΪ το Συμβούλιο αντέδρασε με σχετικά γρήγορα αντανακλαστικά, δεν συνέβη το ίδιο με σειρά σεξιστικών σχολίων σε βάρος γυναικών που ακολούθησαν το τελευταίο διάστημα: εάν η Φώφη Γεννηματά πήγε κομμωτήριο ρώτησε ο Γ. Πρετεντέρης από το ραδιόφωνο του Πρώτου Θέματος. Ο ίδιος σχολίασε τη φούστα και το σώμα της Έφης Αχτσιόγλου. Ο Καμπουράκης από τον ΣΚΑΪ ρώτησε αριστούχο μαθήτρια πώς τα πάει με τα οικοκυρικά. Το Συμβούλιο δεν πήρε είδηση;
Μονοφωνία της ΕΡΤ
Ο δικηγόρος του Βασίλη Δημάκη Θ. Καμπαγιάννης, μιλώντας στην ΕΡΤ έκανε μια καταγγελία: ότι κατάφερε να βγει στον αέρα της ΕΡΤ και να παρουσιάσει και τις θέσεις του πελάτη του, απεργού πείνας, αφού προηγουμένως απείλησε τον υπεύθυνο με εξώδικο. Δεν είναι αυτή η αθλιότητα πεδίο παρέμβασης του ΕΣΡ; Η καταγγελία των νοσοκομειακών γιατρών της ΠΟΕΔΗΝ ότι εν μέσω σκληρού lockdown τα κανάλια και η ΕΡΤ απέκρυψαν τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν, αυτή η υποκρισία δεν είναι πεδίο παρέμβασης του ΕΣΡ; Οι καταγγελίες γιατρών, δικηγόρων, μηχανικών επί μία εβδομάδα για την ντροπή της τηλεκατάρτισης, που δεν εμφανίστηκαν πουθενά στην τηλεόραση επί μία βδομάδα, μέχρι που τα πήραν όλα πίσω, ούτε αυτό είναι πεδίο παρέμβασης του ΕΣΡ;
Αδειοδοτήσεις και ρύθμιση του πεδίου
Παρότι εκδόθηκαν οι έξι άδειες πανελλαδικής εμβέλειας για πρώτη φορά, το τοπίο της τηλεόρασης παραμένει αρρύθμιστο. Το ίδιο και του ραδιοφώνου. Εκκρεμούν οι προκηρύξεις για τις θεματικές άδειες και τις περιφερειακές. Μετά από ψηφοφορία, τον περασμένο Ιανουάριο, το ΕΣΡ αποφάσισε να προχωρήσει με τις περιφερειακές. Έκτοτε δεν έχει γίνει γνωστό εάν υπήρξε άλλο βήμα. Ο έλεγχος των όρων αδείας των τηλεοπτικών σταθμών θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί έξι μήνες μετά την αδειοδότηση, δηλαδή εδώ και ενάμιση χρόνο. Αν και είχε γίνει γνωστό ότι ξεκίνησε, είναι άγνωστο εάν προχωράει και βέβαιο ότι δεν έχει ολοκληρωθεί.
Γιώργος Πλειός, μέλος ΕΣΡ:
«Είναι δυνατός και απαραίτητος ένας ελάχιστος έλεγχος πολυφωνίας»
Είναι απαραίτητη η ενίσχυση του ΕΣΡ σε προσωπικό και τεχνολογία ώστε να γίνεται συστηματικός έλεγχος πολυφωνίας. Ωστόσο, κατά την άποψή μου, την οποία και κατέθεσα, είναι δυνατός και απαραίτητος ένας ελάχιστος έλεγχος πολυφωνίας, όπως αναφέρει και η εισήγηση της νομικής συμβούλου με την οποία συμφωνώ.
Αν έλεγα από τη μία ότι δεν είναι δυνατός ή εύκολος ο έλεγχος της πολυφωνίας και από την άλλη συμφωνούσα με την εισήγηση της νομικής συμβούλου, θα ήταν λογικό παράδοξο. Και βέβαια θεωρώ πως κάθε υπηρεσία πρέπει να κάνει τη δική της δουλειά όπως επιβάλλεται, χωρίς να κοιτάει διαρκώς στην περιοχή μιας άλλης, ιδιαίτερα αν δεν προκύπτει νομολογία από τις αποφάσεις της.
Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.
