Χθες συμπληρώθηκαν δύο χρόνια από την έναρξη της εφαρμογής της Συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας και η πραγματικότητα για τους πρόσφυγες που έπεσαν θύματα της συμφωνίας αυτής περιγράφηκε με τα πλέον μελανά χρώματα κατά τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσαν η Διεθνής Αμνηστία, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, η Solidarity Now και το Δίκτυο Μelissa.
Η Ε.Ε. προσπαθεί να εξαγοράσει τις διεθνείς της υποχρεώσεις και να κρατήσει μακριά της τους πρόσφυγες ακολουθώντας την ίδια λογική της συμφωνίας με την Τουρκία και στη Λιβύη, είπε ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, διευθυντής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας. Αναφερόμενος στην πρόσφατη τραγωδία του Αγαθονησίου και τις συλλήψεις των Ισπανών ακτιβιστών στη Σικελία με την κατηγορία της συνεργείας σε trafficking, όταν διέσωσαν βάρκα με Αφρικανούς πρόσφυγες και μετανάστες, σημείωσε ότι πρόκειται για περιστατικά που αποκαλύπτουν την πραγματική αντιμετώπιση του ζητήματος από την Ευρώπη. Η συμφωνία δεν είναι το success story που θέλουν να παρουσιάσουν "όσοι το έχουν ανάγκη" τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και στα δικά τους εθνικά ακροατήρια, πρόσθεσε.
Αναφέρθηκε στην πιο προβληματική παραδοχή αυτής της συμφωνίας, με την αναγνώριση της Τουρκίας ώς ασφαλούς χώρας, σημειώνοντας ότι έρευνες της Διεθνούς Αμνηστίας έχουν καταδείξει το αντίθετο, γεγονός που υποστηρίζεται και από εκθέσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης. Σημείωσε πόσο σημαντικές είναι οι μεταφορές προσφύγων στην ενδοχώρα σε αξιοπρεπείς δομές. Η Ε.Ε. με τη συμφωνία απέτυχε παταγωδώς να καταλάβει την ουσία του ζητήματος, κατέληξε υπογραμμίζοντας ότι θα έπρεπε να υπάρχουν νόμιμες και ασφαλείς δίοδοι και αναλογική διανομή του πληθυσμού στην Ε.Ε. Ρεάλ πολιτίκ γίνεται με επίκεντρο τον άνθρωπο, υπογράμμισε.
Ο Βασίλης Παπαδόπουλος, συντονιστής της Νομικής Υπηρεσίας του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες αναφέρθηκε στην προβληματική νομική μορφή της συμφωνίας. Αρχικά ήταν δελτίο Τύπου, τόνισε. Επισήμανε ότι προσπάθησαν να εφαρμόσουν τη συμφωνία με το τέχνασμα της Τουρκίας ως ασφαλούς χώρας και μάλιστα υπογράμμισε ότι μόνο η Ελλάδα εφαρμόζει τη συμφωνία στον προσφυγικό πληθυσμό που φτάνει στα νησιά. Στα δύο χρόνια εφαρμογής της συμφωνίας έχουν επιστρέψει 265 Σύροι πρόσφυγες στην Τουρκία, στην πλειοψηφία τους με οικειοθελή επιστροφή, τόνισε και υπογράμμισε ότι, κατά το πρώτο τρίμηνο της εφαρμογής της συμφωνίας, οι επιτροπές ασύλου σε 390 αποφάσεις από τις 393 είχαν αποφανθεί ότι η Τουρκία είναι μη ασφαλής χώρα. Στη συνέχεια όμως, οι επιτροπές αυτές αντικαταστάθηκαν από δικαστικούς και τα αποτελέσματα των αποφάσεων αντιστράφηκαν, σημείωσε προσθέτοντας ότι τα νησιά χρησιμοποιούνται ως buffer zone καθώς περισσότεροι έχουν επιστραφεί από την ενδοχώρα (1.197) στα νησιά του Αιγαίου παρά στην Τουρκία (683 όλων των εθνικοτήτων).
Άρση γεωγραφικού προσδιορισμού
"Μας δυσκολεύει ο εγκλωβισμός. Το 30% είναι θύματα βασανιστηρίων. Αν δεν υπάρχει άρση του γεωγραφικού περιορισμού, αισθανόμαστε αναποτελεσματικοί και αδύναμοι”, ανέφερε ο Άγης Τερζίδης από το ΚΕΕΛΠΝΟ συμπληρώνοντας ότι ως υγειονομικοί "θεωρούμε ανήθικο να κάνεις διάγνωση και να μην μπορείς να παράσχεις θεραπεία"."Το πρώτο πρόβλημα είναι οι κακές συνθήκες στους χώρους αυτούς. Δεν χρειάζεσαι περισσότερους γιατρούς, χρειάζεσαι καλύτερες συνθήκες", πρόσθεσε μιλώντας παράλληλα για έξαρση ηπατίτιδας Α και για περιστατικά ψώρας, ενώ αναφέρθηκε και στην απόδοση ΑΜΚΑ σε όλους τους πρόσφυγες και μετανάστες ώστε να μπορούν να έχουν πρόσβαση στο σύστημα υγείας. Μάλιστα δεν έκρυψε ότι δέχθηκαν πιέσεις κατά τη σύνταξη του εργαλείου που ορίζει ποιος είναι ευάλωτος από ιατρικής πλευράς. Παραδέχθηκε επίσης ότι στις περιπτώσεις οροθετικών προσφύγων δεν γίνεται άρση του γεωγραφικού περιορισμού και παραμένουν εγκλωβισμένοι στα νησιά παρ’ ότι θα έπρεπε να απομακρύνονται από τους καταυλισμούς και να παραπέμπονται για θεραπεία. Αυτό που γίνεται είναι ότι προσπαθούν να στέλνουν στα νησιά φάρμακα, σημείωσε επαναλαμβάνοντας ότι απαιτείται άρση του γεωγραφικού περιορισμού, συνεχής εκτίμηση της ευαλωτότητας, καθώς κάποιος μπορεί να καταστεί ευάλωτος και κατά την παραμονή του, ενώ συμπλήρωσε ότι έχουν προτείνει ακόμα και τη δημιουργία μεταβατικών κέντρων υγείας. “Αναγκαζόμαστε να κρατάμε στο νοσοκομείο λεχώνες και για 10 ημέρες για να μην γυρίσουν με 3 ημερών μωρό στους καταυλισμούς”, επεσήμανε.
"Η εν λόγω συμφωνία αποτελεί τρανταχτό παράδειγμα της αποτυχίας της Ευρώπης να σχεδιάσει και να εφαρμόσει μια ενιαία προσφυγική και μεταναστευτική πολιτική, η οποία θα σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα", ανέφερε η Τζένη Καβουνίδη από την Solidarity Now, κάνοντας λόγο για διαρκή ανθρωπιστική κρίση στα νησιά. Επιπλέον, αναφέρθηκε στην "απουσία κεντρικού μηχανισμού διαχείρισης των προσφυγικών πληθυσμών των νησιών" και ειδικότερα στην κατάσταση στους καταυλισμούς, που ήδη από το καλοκαίρι ήταν υπερπληθείς, και στις συνθήκες και μετά τον ερχομό του χειμώνα.
Άθλιες συνθήκες στα νησιά
Ο Γιουνούς Μοχαμέντι, πρόεδρος του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων, μίλησε για την πραγματικότητα των προσφύγων στα νησιά των υπερπληθών κέντρων, με την εξαντλητική αναμονή απόφασης ασύλου υπό άθλιες συνθήκες, χωρίς ενημέρωση, με έλλειψη ασφάλειας, προβλήματα πρόσβασης σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, την απουσία μέριμνας για όσους έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες, σε σημείο που κάποιοι επιστρέφουν στο νησί μήπως βρουν ένα πιάτο φαγητό από άλλους πρόσφυγες που μένουν στους καταυλισμούς εκεί. Πρόσθεσε ότι διαπίστωσαν ότι στους καταυλισμούς η δράση των διακινητών συνεχίζεται.
Η Yasaman Heidarpour, διαπολιτισμική μεσολαβήτρια, Δίκτυο Melissa, μίλησε τόσο για το δικό της ταξίδι από το Ιράν στην Ελλάδα και για την τραυματική εμπειρία φίλης της που βιάστηκε από τον διακινητή της και εγκαταλείφθηκε σε κάποια βουνά.
Πρέπει να παραβιάζονται τα δικαιώματα των ανθρώπων αυτών για να κάνουμε τη βρόμικη δουλειά της Ε.Ε.; αναρωτήθηκε η Εύα Κοσσέ, ερευνήτρια της Human Rights Watch, η οποία υπογράμμισε ότι το 2017 ήταν η πρώτη φορά που οι συνθήκες ήταν τόσο άσχημες στα νησιά εξαιτίας του μακροχρόνιου εγκλωβισμού. Μίλησε και αυτή για τα ψυχικά τραύματα που αφήνει η κατάσταση αυτή σε γενιές προσφύγων, για τα οποία πρέπει κάποιος να λογοδοτήσει.
