Την Πέμπτη 21 Φεβρουαρίου συμπληρώθηκαν πέντε μήνες από την άγρια κακοποίηση του 33χρονου ακτιβιστή της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας Ζακ Κωστόπουλου που είχε ως αποτέλεσμα να αφήσει την τελευταία του πνοή στο πλακόστρωτο της οδού Γλάδστωνος αβοήθητος, με τους αστυνομικούς να του περνάνε χειροπέδες με βία που δεν άρμοζε σε έναν εμφανώς τραυματισμένο και με δυσκολία να αναπνεύσει άνθρωπο - όπως έχει παραδεχθεί και αστυνομικός σε κατάθεσή του.
Πέντε μήνες μετά, εν αναμονή των αποφάσεων για την ΕΔΕ των αστυνομικών που, σύμφωνα με διαρροές, έχει ζητηθεί η απόταξή τους, ενώ παράλληλα γίνεται άλλη ΕΔΕ για τη διαρροή του αποτελέσματος της προηγούμενης ΕΔΕ, μιλήσαμε με τις τρεις δικηγόρους της οικογένειας του Ζακ Κωστόπουλου, τη Χρύσα Πετσιμέρη, την Άννυ Παπαρρούσου και την Κλειώ Παπαπαντολέων, η οποία είναι και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), για την εξέλιξη της υπόθεσης, τις παραλείψεις των αστυνομικών αρχών, την απουσία βασικού μάρτυρα για το πώς χάθηκε σημαντικό οπτικό υλικό από τις κάμερες των γύρω καταστημάτων και για το εάν τελικά έχει ξεκαθαρίσει γιατί ο Ζακ Κωστόπουλος βρέθηκε εκείνο το μεσημέρι μέσα στο κοσμηματοπωλείο.
Το ρατσιστικό κίνητρο παρά την παραγγελία της εισαγγελέα του Αρείου Πάγου δεν φαίνεται να έχει ερευνηθεί όπως τονίζουν ενώ ακόμα και σήμερα δεν έχουν παραδοθεί από την αστυνομία στις δικαστικές αρχές οι διαβιβάσεις της ΕΛ.ΑΣ. και οι διαβιβάσεις του ΕΚΑΒ και δεν έχει αρθεί το απόρρητο των τηλεφωνικών συνομιλιών των κατηγορουμένων, παρά το αίτημα της πολιτικής αγωγής. Ούτε όμως μετατράπηκε από τις εισαγγελικές αρχές το κατηγορητήριο εις βάρος των δύο καταστηματαρχών και έτσι πριν από δέκα ημέρες αναγκάστηκαν να προχωρήσουν σε μήνυση για ανθρωποκτονία από πρόθεση.
* Πέντε μήνες μετά υπάρχει κάποια ένδειξη, εξήγηση, βάσει των ερευνών της αστυνομίας ή των δικαστικών αρχών, γιατί ο Ζακ Κωστόπουλος βρέθηκε μέσα στο κοσμηματοπωλείο, γεγονός που οδήγησε και στη θανατηφόρα κακοποίηση του;
Παπαπαντολέων: Δεν υπάρχει εξήγηση μέχρι σήμερα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν είχε προηγηθεί οποιαδήποτε χρήση ουσιών ή αλκοόλ. Είναι μάλλον προφανές ή μπορεί να εικάσει κανείς εύλογα ότι είχε προηγηθεί κάποιο επεισόδιο που τον είχε αναστατώσει. Δυστυχώς, οι άνθρωποι που ήταν γύρω του, έτσι όπως φαίνεται από τα βίντεο του Βενέτη, δεν έχουν μέχρι σήμερα προσέλθει στην ανάκριση να καταθέσουν και να διαφωτίσουν την ποινική Δικαιοσύνη και έτσι τα αιτήματά μας να αναζητηθούν από την αστυνομία απέβησαν άκαρπα.
Παπαρρούσου: Από την πρώτη καταγραφή που έχουμε στη δικογραφία, και είναι από το κατάστημα του Βενέτη σε χρόνο αμέσως προγενέστερο της εισόδου του Ζαχαρία μέσα στο κατάστημα, βλέπουμε δύο άνδρες με τους οποίους συνομιλεί και είναι εμφανές ότι ο ένας τον εμποδίζει να μπει μέσα στο κατάστημα. Μετά το περιστατικό, έξω, στη επόμενη καταγραφή που έχουμε, είναι ο ίδιος άνδρας -μιλάμε για έναν άνδρα που φοράει μια κίτρινη μπλούζα- που συνομιλεί συνεχώς στο κινητό, είναι πάντοτε κοντά στους αστυνομικούς και φαίνεται να έχει επίγνωση του περιστατικού και ως προς τα αίτια. Και στο τέλος είναι παρών ανάμεσα στις τάξεις των αστυνομικών. Δεν τον διώχνουν, φαίνεται να είναι ένα πρόσωπο γνωστό και συνεργάσιμο.
Ζητήθηκε από τον ανακριτή, κατόπιν δικού μας αιτήματος, να βρεθεί αυτός ο άνθρωπος και να κληθεί να καταθέσει, όπως έχει νόμιμη υποχρέωση. Μια ημέρα μετά την έλευση του αιτήματος, η αστυνομία απάντησε ότι αυτό δεν είναι δυνατόν.
Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ιστορίας παραμένει κρυφό με ευθύνη της αστυνομίας. Ενδεχομένως να υπάρχουν και άλλα περιστατικά που να οδηγούν σε περαιτέρω ποινική αξιολόγηση, όπως παραδείγματος χάριν ρατσιστικά κίνητρα, τα οποία να έχουν εμφιλοχωρήσει σε αυτό το χρονικό στάδιο και παρότι η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου διέταξε να γίνει διερεύνηση για τα τυχόν ρατσιστικά κίνητρα του εγκλήματος, δεν έγινε τίποτα προς την κατεύθυνση αυτή, ούτε καν ασχολήθηκε το Τμήμα Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας της Ασφάλειας, ούτε καν κινητοποιήθηκαν οι αστυνομικές αρχές να παρέξουν κάποιο στοιχείο που ενδεχομένως θα μπορούσε να αξιολογηθεί ενδεχομένως είτε θετικά είτε αρνητικά για τη διακρίβωση αυτή.
Κ. Παπαπαντολέων: Σε κάθε περίπτωση, είναι προφανές και από τη συμπεριφορά των δραστών, του διασώστη, των αστυνομικών, ασχέτως του αν ή όχι είχαν αντιληφθεί ότι είναι ομοφυλόφιλος, ότι είναι ρατσιστικό αυτό το αδίκημα με την κοινωνική έννοια, δηλαδή θεώρησαν ότι είναι ένα πρόσωπο περιθωριακό, παρεκλίνον, "έξω από την κοινωνία" και ως εκ τούτου μπορούμε να το μεταχειριζόμαστε κατ' αυτόν τον τρόπο και ως προς την έλλειψη διάσωσης, και ως προς τη σύλληψη και ούτω καθ' εξής.
Χ. Πετσιμέρη: Απέναντι από τον Βενέτη, υπάρχει ένα κατάστημα με κινητά και ένα κατάστημα με είδη ταξιδιού τα οποία είχαν βιντεοκάμερες, από τις οποίες δεν πήραν όμως κανένα υλικό, είπαν ότι δεν έχει καταγραφεί τίποτα. Είναι πολύ παράξενο που δεν έχουμε καμία καταγραφή μετά το περιστατικό στο Βενέτη και μέχρι τη στιγμή που μπήκε απέναντι, ενώ γύρω-γύρω τα καταστήματα αυτά έχουν κάμερες.
Ά. Παπαρρούσου: Οι αστυνομικοί δεν συνέλεξαν το οπτικό υλικό που θα μπορούσε να προκύψει από τις καταγραφές των καμερών που υπήρχαν σε όλα τα καταστήματα του δρόμου και ως εκ τούτου χάθηκαν κρίσιμα δεδομένα για την αντικειμενική ανάλυση του περιστατικού. Προφανώς αυτή η παράλειψη είναι μια ενδεικτική παρέκκλιση από τη συνήθη πρακτική των αστυνομικών αρχών ως προς την εξιχνίαση εγκλημάτων.
* Για τους δύο κατηγορουμένους καταστηματάρχες φαίνεται ότι και μόνο η παρουσία του στο κατάστημα δικαιολογεί την άγρια επίθεση.
Κ. Παπαπαντολέων: Το περίεργο σε αυτή την υπόθεση είναι ότι ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι πράγματι θεώρησαν ότι ο Κωστόπουλος αποπειράται να διαπράξει ένα αδίκημα μέσα στο κοσμηματοπωλείο, ακόμα κι αν πράγματι πιστέψουμε ότι αυτό είναι το κίνητρο, ο άνθρωπος αυτός είναι απολύτως εγκλωβισμένος σε αυτό το μαγαζί. Αρκούσε λοιπόν να κληθεί η αστυνομία, η οποία πράγματι ήρθε μετά από λίγα λεπτά, και να τον συλλάβει ή να διερευνήσει τι συνέβη.
Το γεγονός ότι οι ίδιοι, με τις δικές τους πράξεις, έσπασαν και τις δύο βιτρίνες προκειμένου να τον καταστήσουν στόχο και στη συνέχεια να τον διαλύσουν στο ξύλο, αυτό είναι μια επιθετική ενέργεια που κάνανε. Απελευθέρωσαν οι ίδιοι τον άνθρωπο τον οποίο υποτίθεται ότι φοβόντουσαν. Αυτό δεν έχει ξαναγίνει. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει φόβος. Η απόφαση είναι συνειδητή και είναι η τιμωρία και ο παραδειγματισμός.
Χ. Πετσιμέρη: Πρέπει να σημειωθεί ότι όλα αυτά τα περιστατικά συμβαίνουν στους δρόμους της Αθήνας καθημερινά. Έχω δει ξυλοδαρμούς, απλά δεν είχαν θανατηφόρο αποτέλεσμα. Και από αστυνομικούς με μετανάστες - πωλητές μικροαντικειμένων στους δρόμους της Αθήνας. Και ξυλοκοπούνται άγρια, απλά έτυχε να μην έχουμε ως αποτέλεσμα τον θάνατο. Εδώ το σοκαριστικό είναι η βιαιότητα των χτυπημάτων που είδαμε στο βίντεο, με κλωτσιές στο κεφάλι, χτυπήματα με ανθρωποκτόνο πρόθεση κι αυτό που έκανε εντύπωση ήταν η συμπεριφορά τους μετά το περιστατικό: ο μεν κοσμηματοπώλης είχε πάρει μια σκούπα και καθάριζε τα αίματα και τα τζάμια, σκουπίζοντας όλα τα αποτυπώματα, κάτι που έπρεπε να αποφευχθεί γιατί ο χώρος έπρεπε να σφραγιστεί από την αστυνομία, κάτι που δεν έγινε. Ο δεύτερος κατηγορούμενος, πριν συλληφθεί, το μόνο που έκανε ήταν να γράφει στα social media διάφορες ανακρίβειες, όπου φαινόταν η ρατσιστική και ομοφοβική του αντιμετώπιση.
* Περιμέναμε μετά και την ολοκλήρωση της ιατροδικαστικής έκθεσης, με τις τοξικολογικές και ιστολογικές εξετάσεις, να δούμε ίσως τη μετατροπή των κατηγοριών εις βάρος των κατηγορουμένων, κάτι που δεν είδαμε και τελικά καταθέσατε μήνυση για ανθρωποκτονία από πρόθεση. Είναι κάτι που συνηθίζεται σε τέτοιες υποθέσεις; Υπήρξε κάποια εξήγηση από τις δικαστικές αρχές;
Ά. Παπαρρούσου: Μετά την έκδοση της ιατροδικαστικής έκθεσης, η οποία ανέφερε ότι αιτιωδώς ο θάνατος επήλθε από τα πλήγματα, κάναμε ένα υπόμνημα στον ανακριτή που χειρίζεται την υπόθεση και ζητήσαμε να μεταβληθεί η κατηγορία από θανατηφόρο σωματική βλάβη σε ανθρωποκτονία από πρόθεση. Αυτό δεν έχει συμβεί ακόμα. Δεδομένου λοιπόν του εύλογου χρόνου μέσα στον οποίο θα έπρεπε να απαντηθεί το ζήτημα, αλλά και από τη θέση του ανακριτή, ο οποίος επικαλέστηκε δική του νομική ανάλυση των περιστατικών, αντιληφθήκαμε ότι θα έπρεπε να καταθέσουμε εμείς τη μήνυση κατά των αστυνομικών, του ΕΚΑΒίτη για το αδίκημα της έκθεσης σε κακουργηματική μορφή και κατά των δύο αρχικών κατηγορουμένων γιατί πιστεύουμε ότι αυτή είναι η ορθή αποτύπωση σε νομικό επίπεδο της κατηγορίας και αντιστοιχεί απόλυτα στα περιστατικά.
Έχουμε πολύ ήσσονος σημασίας περιπτώσεις οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί ως απόπειρα ανθρωποκτονίας ή ανθρωποκτονία με πολλά ερωτηματικά στο σχετικό αποδεικτικό υλικό, όπου οι κατηγορούμενοι είναι προφυλακισμένοι.
Μια αντίστοιχη περίπτωση σε νομολογιακό επίπεδο είναι η υπόθεση Μπακαρί. Ο Αμερικανός τουρίστας που ξυλοκοπήθηκε σε ένα μπαρ στη Ζάκυνθο. Αυτοί οι κατηγορούμενοι παραπέμφθηκαν για ανθρωποκτονία, καταδικάστηκαν για θανατηφόρο σωματική βλάβη. Ο εισαγγελέας Εφετών Πατρών άσκησε έφεση κατά της απόφασης αυτής, θεωρώντας ότι έπρεπε ορθώς να κατηγορηθούν και να καταδικαστούν για ανθρωποκτονία από πρόθεση.
* Στην υπόθεση αυτή είδαμε η αστυνομία να ερευνά τη ληστεία, ο νεκρός Ζακ Κωστόπουλος να αντιμετωπίζεται ως ύποπτος και να γίνεται η άρση των τηλεφωνικών επικοινωνιών του αλλά όχι των δύο κατηγορουμένων για τον θάνατό του. Έχει αλλάξει τίποτα μέχρι σήμερα; Έγινε άρση του απορρήτου και για αυτούς;
Χ. Πετσιμέρη: Έχουμε ζητήσει την άρση του τηλεφωνικού απορρήτου των δύο κατηγορουμένων, αλλά ακόμα δεν έχει αρθεί.
Ά. Παπαρρούσου: Έχουμε επίσης ζητήσει από την αρχή τις διαβιβάσεις της αστυνομίας και του ΕΚΑΒ, οι οποίες ακόμα δεν έχουν παραδοθεί στην ανάκριση. Εδώ εμμονικά η αστυνομία κατά την υποτιθέμενη διερεύνηση των περιστατικών συνέχισε να αντιμετωπίζει τον Ζαχαρία Κωστόπουλο ως τον επίδοξο ληστή με το μαχαίρι και να αναζητά την εξιχνίαση ενός εγκλήματος που δεν έγινε ποτέ και αγνόησε, παραγνώρισε ένα έγκλημα το οποίο τελέστηκε.
Στη συνέχεια, όμως, έχουμε να κάνουμε και μια θλιβερή διαπίστωση, ότι το δικαστικό συμβούλιο, το οποίο συναίνεσε και έδωσε την έγκρισή του για την άρση του τηλεφωνικού απορρήτου του Ζαχαρία Κωστόπουλου, το έκανε με αιτιολογία την ανεύρεση τυχόν συνεργών στο έγκλημα που δεν έγινε. Ακόμα και από τους αστυνομικούς δεν έγινε καμία τέτοια διακρίβωση. Πρώτον, ληστεία δεν υπάρχει νομοτυπικά, γιατί ληστεία είναι άσκηση βίας κατά συγκεκριμένου προσώπου, που αυτό δεν υπήρξε, κατά δεύτερο λόγο ούτε απόπειρα κλοπής μπορεί να στοιχειοθετηθεί, γιατί, όπως ο ίδιος ο αστυνομικός καταθέτει, δεν υπήρχε τίποτα πειραγμένο και ο άνθρωπος δεν είχε αφαιρέσει τίποτα από το κατάστημα. Επίσης, εισήλθε από ανοιχτή πόρτα.
Χ. Πετσιμέρη: Δεν βρέθηκε τίποτα στις τσέπες του, δεν είχε μετακινήσει τίποτα.
