Η Νόκλμπιλ από τη Νότια Αφρική, στα 18 της πια ενθαρρύνει τις συμμαθήτριες και τους συμμαθητές της να μη φοβούνται να μιλήσουν για τη βία που έχουν δεχθεί. Η ίδια είχε υποστεί σεξουαλική κακοποίηση στα 13 της καθ’ οδόν για το σχολείο.
“Όταν έφτασα στο σχολείο, δεν είπα τίποτα σε κανέναν” λέει στην αφήγησή της προσθέτοντας: “Ήταν δύσκολο για εμένα. Στην κουλτούρα της χώρας μας αυτό είναι ταμπού”. Στα 18 της πια, η Νόκλμπιλ και άλλα κορίτσια μιλούν για το τραύμα της σεξουαλικής κακοποίησης, αλλά δεν στέκονται σε αυτό. Κάνουν αγώνα για να σταματήσει η βία που εκδηλώνεται πέριξ και μέσα στα σχολεία.
Μακριά από τους στόχους για βιώσιμη ανάπτυξη. Με αυτή την αφήγηση ξεκινά η τελευταία έκθεση της UNICEF με τον γενικό τίτλο “Ένα καθημερινό μάθημα για τον τερματισμό της βίας κατά των παιδιών”. Η έκθεση θέτει έντονα τον προβληματισμό για την επίτευξη των στόχων 16, 5 και 4 αναφορικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030. Ο στόχος 16 αφορά την πρόσβαση στη Δικαιοσύνη, ο στόχος 5 εστιάζει στην ισότητα των φύλων και την καταπολέμηση της βίας ενάντια σε γυναίκες και κορίτσια και ο στόχος 4 αφορά την αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης ώστε να εξασφαλίζεται ένα ασφαλές, μη βίαιο, περιεκτικό και αποτελεσματικό μαθησιακό περιβάλλον για όλους.
“Φοβούνται το σχολείο”
Προηγούμενη έρευνα της UNICEF, που δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 2018 και αφορούσε 122 χώρες, μεταξύ των οποίων η Γκάνα, η Αίγυπτος, το Τζιμπουτί, η Μποτσουάνα, έδειξε ότι οι μισοί μαθητές ηλικίας 13-15 ετών, που αριθμούν τα 150 εκατομμύρια, έχουν καταγραφεί ως άτομα που έχουν δεχθεί βία μέσα και πέριξ του σχολείου. Σε αυτόν τον αριθμό περιλαμβάνονται και άτομα που έχουν δεχθεί σχολικό εκφοβισμό κατά τον τελευταίο μήνα πριν από την ολοκλήρωση της έρευνας ή έχουν υποστεί φυσική βία τον τελευταίο ένα χρόνο.
Εύρημα της τελευταίας έρευνας της UNICEF δείχνει και κάτι περισσότερο: ότι σε χώρες όπως η Καμπότζη, η Ινδονησία, το Νεπάλ ή το Βιετνάμ η πλειονότητα των μαθητών χαρακτηρίζει το σχολείο ως μέρος όπου δεν αισθάνονται ασφάλεια λόγω του εξευτελιστικού λόγου και της σωματικής βίας που δέχονται από τους δασκάλους, αλλά και λόγω της κακοποίησης που δέχονται από τους δυνατότερους συμμαθητές τους.
Αναλύσεις δεδομένων από χώρες όπως η Αιθιοπία, η Ινδία, το Περού και το Βιετνάμ δείχνουν ότι η βία, που αναπτύσσεται στα σχολεία συνιστά αποθαρρυντικό παράγοντα για τους μαθητές να συνεχίσουν τη φοίτηση σε αυτά.
Χωρίς θεσμική προστασία
Να σημειωθεί ότι στην κατηγορία του σχολικού εκφοβισμού και της φυσικής βίας πρέπει να προστεθεί και η βία ως μέσο πειθάρχησης που ασκείται εις βάρος των παιδιών από τους γονείς ή τους δασκάλους. Για την τελευταία περίπτωση πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι περί τα 720 εκατομμύρια παιδιά ανά τον κόσμο είναι εκτεθειμένα, καθ' ότι στις χώρες όπου ζουν δεν είναι πλήρως προστατευμένα από τον νόμο έναντι της άσκησης σωματικής βίας στο σχολείο.
Έχει υπολογιστεί ότι το κόστος σε παγκόσμια κλίμακα των συνεπειών της βίας με θύματα παιδιά ξεπερνά τα 7 τρισ. δολάρια. Σε αυτό το ποσόν υπολογίζεται το κόστος περίθαλψης, κρατικών παροχών και εκπαίδευσης του παιδιού, όπως και οι δυνάμει εργατοώρες όταν το παιδί θα ενηλικιωνόταν.
Έχει παρατηρηθεί, πάντως, ότι η σωματική βία μεταξύ αγοριών είναι πιο συχνό φαινόμενο. Βέβαια, σε αρκετές περισσότερες περιπτώσεις η βία μεταξύ εφήβων σχετίζεται με τη συμμετοχή τους σε συμμορίες. Έρευνα, που έγινε στην Τζαμάικα το 2016, έδειξε ότι η βία των συμμοριών ήταν η αιτία για το 40% των δολοφονιών των παιδιών.
Η ψηφιακή βία
Μαζί με τους φυσικούς τρόπους άσκησης βίας, την παγκόσμια κοινότητα θορυβεί και η βία που αναπαράγεται μέσω του Διαδικτύου, καθώς στις προηγμένες χώρες το φαινόμενο εξαπλώνεται. Σύμφωνα με έρευνες για τον ψηφιακό εκφοβισμό, αυτή η μορφή του συνδέεται άμεσα με τον φυσικό εκφοβισμό.
Μελέτη της UNICEF που δημοσιεύτηκε 2017 και αφορά τους νέους στο Ηνωμένο Βασίλειο, με συμμετοχή 100.000 νέων, απέδειξε ακριβώς αυτή τη σχέση μεταξύ φυσικής και ψηφιακής βίας. Παράλληλα κατεγράφη ότι τα θύματα της ψηφιακής βίας πιο συχνά καταναλώνουν αλκοόλ, ναρκωτικά και παρακολουθούν λιγότερες ώρες στο σχολείο. Αυτό έχει αποτέλεσμα χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο. Ενώ σε ακραίες περιπτώσεις αυτά τα άτομα αυτοκτονούν.
Επιθέσεις σε σχολεία
Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα παιδιά που ζουν σε εμπόλεμες ζώνες, που αυτή την στιγμή εκτιμώνται στα 158 εκατομμύρια και δυστυχώς γι' αυτά οι σχολικές αίθουσες δεν είναι πιο ασφαλείς από τα σπίτια τους. Οι επιθέσεις στα σχολεία μπορεί να περιλαμβάνονται σε μια από τις έξι σοβαρές παραβάσεις των κανονισμών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, αλλά αυτές διαρκώς αυξάνονται.
Το 2017 τα Ηνωμένα Έθνη επαλήθευσαν 396 επιθέσεις σε σχολεία του Κογκό, 26 στο Νότιο Σουδάν, 67 στη Συρία και 20 στην Υεμένη. Οι περισσότερες από τις επιθέσεις προκάλεσαν ακαριαίο θάνατο.
Από την καταγραφή για την περίοδο 2013 - 2017, που έκανε η Παγκόσμια Συμμαχία για την Προστασία της Εκπαίδευσης έναντι των επιθέσεων προκύπτει ότι σε 41 χώρες έγιναν θανατηφόρες επιθέσεις σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, κυρίως σχολεία. Να σημειωθεί ότι από τον Νοέμβριο του 1991 έως τον Μάιο του 2018 σε 70 σχολεία 14 χωρών έγιναν ένοπλες επιθέσεις και την αρνητική πρωτιά κρατούν οι ΗΠΑ.
