Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
14.5°C18.7°C
2 BF 61%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
12.4°C18.0°C
1 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
13.7°C16.0°C
2 BF 65%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
14.3°C18.0°C
0 BF 57%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.7°C15.7°C
1 BF 69%
Καθημερινός ο αγώνας για ισότητα και ελευθερία / Γυναίκες στην πρώτη γραμμή ενάντια στην κρίση και τις έμφυλες ανισότητες
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Καθημερινός ο αγώνας για ισότητα και ελευθερία / Γυναίκες στην πρώτη γραμμή ενάντια στην κρίση και τις έμφυλες ανισότητες

Έξοδο με τις φίλες, shopping, ένα «χρόνια πολλά» από τη μαμά ή ένα φιλί από τον σύντροφο στα πεταχτά είναι η 8 Μαρτίου για την πλειονότητα των γυναικών γύρω μας. Πόσες άραγε γνωρίζουν ότι την ημέρα αυτή ξεσηκώθηκαν οι εργάτριες στα κλωστοϋφαντουργεία της Νέας Υόρκης το 1857 διεκδικώντας ισότητα και ανθρώπινες συνθήκες εργασίας;

Οι γυναίκες τότε εργάζονταν 16 ώρες την ημέρα με μισθούς πολύ μικρότερους από αυτούς των ανδρών και, παρά τα όσα έχουν κερδηθεί με τους αγώνες ενάμιση και πλέον αιώνα, η σκληρή καθημερινότητα που βιώνουν οι περισσότερες γυναίκες και ο αγώνας επιβίωσης στην κρίση που μοιάζει χωρίς τέλος φέρνει τις αγωνίστριες του τότε πιο κοντά στο σήμερα από ποτέ...

Ανεργία, υποαπασχόληση, μαύρη εργασία, έμφυλες ανισότητες και διακρίσεις, εκμετάλλευση, βία, ακραίος σεξισμός στον δημόσιο και ιδιωτικό λόγο οριοθετούν ένα απογοητευτικό σκηνικό στα θέματα της ισότητας, ενώ οι πιέσεις που ασκεί η κρίση στον κοινωνικό ιστό έχουν άμεσες συνέπειες στα δικαιώματα των γυναικών.

Η ισότητα δεν πρέπει να γιορτάζεται επετειακά

«Άγχος και ανασφάλεια» είναι οι πρώτες λέξεις που της έρχονται στο μυαλό όταν μιλά για τη ζωή της η Φούλη Κ. (άνεργη γραφίστρια, 51 ετών), μητέρα δύο παιδιών. Μετά από επτά χρόνια ανεργίας μιλά στην «Α» για τα συναισθήματα θυμού και αδικίας που την κατακλύζουν.

«Δεν βγαίνουν τα λεφτά, τι θα γίνει αν προκύψει κάτι έκτακτο;» είναι το καθημερινό ερώτημα μιας γυναίκας που έχασε τη δουλειά της ξαφνικά στην αρχή της κρίσης και, παρ' όλο που εργάζεται στο σπίτι παρέχοντας υπηρεσίες full time απασχόλησης αναλαμβάνοντας τις οικιακές εργασίες και τη φροντίδα των παιδιών, ένιωσε ότι «πετάχτηκε» από τη μια μέρα στην άλλη στο περιθώριο της ζωής.

Όπως δηλώνει, δεν έχει βιώσει ιδιαίτερα φαινόμενα διακρίσεων και διαχωρισμού ούτε στο κοινωνικό ούτε στο οικογενειακό της περιβάλλον. Δεν ίσχυε το ίδιο όμως όταν προσπαθούσε να ενταχθεί στην αγορά εργασίας, όπου η πρώτη ερώτηση στις συνεντεύξεις ήταν αν είναι παντρεμένη και αν έχει σκοπό να κάνει παιδιά...

Η Φ.Κ. συζητά ανοικτά με την κόρη και τον γιο της τα θέματα της έμφυλης ανισότητας, των δικαιωμάτων των γυναικών, ενώ αποτελεί συνείδηση όλων ότι πρέπει να βοηθούν ισότιμα στις δουλειές του σπιτιού.

Στην ερώτηση πώς θα γιορτάσει τη σημερινή μέρα, η απάντηση ήταν κατηγορηματική: «Δεν το έχουμε στην οικογένειά μας» λέει και εξηγεί: «Η ισότητα πρέπει να είναι κατακτημένη μέσα στην καθημερινότητα. Δεν είμαστε μειονότητα. Είναι αυτονόητη η ισότητα και δεν πρέπει να γιορτάζεται επετειακά».

«Μήπως τελικά οι μαμάδες μας ήταν καλύτερα;»

Η Χριστίνα Χ. (κομμώτρια, 45 ετών) εργάζεται κατά μέσον όρο δέκα ώρες την ημέρα και επιπλέον άλλες πέντε στην άτυπη καθημερινή απασχόληση με τα οικιακά, την ανατροφή και το διάβασμα των δύο παιδιών της. Συχνά αισθάνεται ότι «τα κάνει όλα μόνη της», παρ' ότι υπάρχει μια «άτυπη» συμφωνία με τον σύζυγό της στον καταμερισμό της οικιακής εργασίας, όπου και ο ίδιος συνεισφέρει. Όπως υποστηρίζει όμως «το περισσότερο βάρος πέφτει πάντα στη γυναίκα» και χαρακτηριστικά αναφέρει: «Μια μέρα να μην είναι καλά η γυναίκα, τα πάντα διαλύονται».

Η ημέρα της ξεκινά στις 6 και ολοκληρώνεται στις 11.00 για να αντεπεξέλθει σε όλες τις υποχρεώσεις της μαζί με το διάβασμα των παιδιών. Ο προσωπικός της χρόνος περιορίζεται μόλις σε 3 ώρες την εβδομάδα. Στο εργασιακό της περιβάλλον δεν έχει βιώσει ανισότητα ούτε διακρίσεις και δηλώνει ικανοποιημένη από την αμοιβή και την ασφάλιση που τη συνοδεύει. Επί ένα χρόνο που έμεινε ο σύζυγός της απλήρωτος αναγκάστηκε να επωμιστεί όλα τα οικονομικά -εκτός των άλλων- βάρη βιώνοντας έντονα συναισθήματα θλίψης, άγχους και αγωνίας για το μέλλον, ενώ παράλληλα έπρεπε να στηρίζει την οικογένειά της.

Στο σπίτι συζητά καθημερινά για τα θέματα ισότητας με τους δυο γιους της, παρ' όλο που μερικές φορές αισθάνεται ότι «κανείς δεν την ακούει». Η Χ.Χ. δήλωσε την αντίθεσή της στον επετειακό χαρακτήρα που έχει λάβει η «γιορτή της γυναίκας» καθώς, όπως είπε, «μπορώ οποιαδήποτε άλλη μέρα να βγω με τις φίλες μου, γιατί πρέπει αναγκαστικά;».

Συχνά αναλογιζόμενη τη γυναίκα στον σύγχρονο τρόπο ζωής αναρωτιέται «πότε ήταν καλύτερα, τότε που οι μαμάδες μας δεν δούλευαν ή σήμερα;» διότι, παρά την ελευθερία και τα βήματα που έχουν γίνει στον τομέα της ισότητας, νιώθει ότι δεν είναι αρκετά «παρούσα» στις ζωές των παιδιών, ενώ όταν είναι δεν μπορεί να αποφύγει τα νεύρα και τις φωνές που συνοδεύουν μια υπερβολικά απαιτητική καθημερινότητα.

Προαγωγή ένα αποκλειστικά ανδρικό προνόμιο

«Ανασφάλεια και φόβος σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο» είναι τα συναισθήματα που κυριαρχούν τα χρόνια της κρίσης ακόμα και σε όσους δεν έχασαν τη δουλειά τους, τονίζει η Μαριάνθη Ν. (40 ετών, μάνατζερ σε συμβουλευτική εταιρεία), η οποία επίσης εργάζεται 10-12 ώρες την ημέρα.

Μιλώντας για την κρίση και τη συνεχιζόμενη λιτότητα επισημαίνει: «Μου είχε βγει μια τρομερή φοβία κυρίως για τα παιδιά, αλλά και μεγάλη άρνηση αποδοχής της γενικότερης κατάστασης. Δεν ήθελα να συμμετέχω σε συζητήσεις και ένιωθα ιδιαίτερα άβολα, σχεδόν τύψεις, όταν φίλοι μου έχασαν τη δουλειά τους».

«Παρ' όλο που δεν υπήρξε άμεση μείωση του μισθού μου, ωστόσο η μείωση του οικογενειακού εισοδήματος από φόρους (ο σύζυγος είναι ελεύθερος επαγγελματίας) επέφερε περικοπές και επαναπροσδιορισμό των αναγκών και των παροχών της οικογένειας. Αυτό σήμαινε επιπλέον άγχος για την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων και τον χειρισμό των υποχρεώσεων και αποτέλεσε τροχοπέδη στην αρμονική λειτουργία της οικογένειας, ενώ δημιούργησε συναισθήματα θλίψης και ματαίωσης» τονίζει στην «Α».

Στην ερώτηση για τις ανισότητες στο εργασιακό περιβάλλον η Μ.Ν. υποστηρίζει ότι: «Η εταιρική κουλτούρα που επικρατεί στον ιδιωτικό τομέα δεν έχει αλλάξει και σίγουρα δεν ευνοεί τις γυναίκες και ιδιαίτερα τις μητέρες. Είναι πολύ δύσκολο να δοθούν ευκαιρίες να ανέλθουν σε ανθρώπους που δεν είναι 24 ώρες διαθέσιμοι».

«Προσωπικά μου έχει ειπωθεί από τον προϊστάμενό μου ότι δεν μπορεί να με προτείνει για να ανέβω ιεραρχικά, παρ' όλο που διαθέτω τα προσόντα και μου έχει απόλυτη εμπιστοσύνη, γιατί η θέση αυτή απαιτεί πολυήμερα ταξίδια και, με δεδομένο ότι είμαι μητέρα, δεν θα μπορούσα να λείπω μεγάλα χρονικά διαστήματα και ως εκ τούτου θα προτιμήσει να προτείνει κάποιον άντρα».

Οι γυναίκες αγωνίζονται για μια θέση στην αγορά εργασίας και ειδικά οι νεότερες που βρίσκονται στην αρχή και διεκδικούν μια θέση έχουν περισσότερες πιθανότητες να τη βρουν, αρκεί να μην έχουν απαιτήσεις να είναι «καλή», όπως επιβεβαιώνει και η Μιρέλα Κ. (27 ετών, φιλόλογος), η οποία εργάζεται προσωρινά, ως πωλήτρια σε εμπορικό κατάστημα. Η μεγαλύτερη αγωνία της για το μέλλον είναι αν θα μπορέσει να βρει δουλειά στο αντικείμενο σπουδών της. Η Μ.Κ. θεωρεί τον εαυτό της τυχερό καθώς οι περισσότερες φίλες της είναι άνεργες. Ο μισθός της είναι στα ίδια επίπεδα με αυτούς των ανδρών συναδέλφων της, όμως ιδιαίτερα απογοητευτικό όπως σχολιάζει είναι το γεγονός ότι όταν «μια γυναίκα βρει μια καλή δουλειά, τα ακραία σεξιστικά σχόλια που συνοδεύουν το γεγονός αυτό είναι αναπόφευκτα».

Οι γυναίκες της κρίσης δεν το βάζουν κάτω ποτέ

Μπορεί η πλειονότητα των γυναικών σήμερα να αγνοεί την Κλάρα Τσέτκιν, που καθιέρωσε την ημέρα αυτή ως Διεθνής Ημέρα της Εργαζόμενης Γυναίκας, την ίδια ώρα όμως αντιδρούν στον επετειακό χαρακτήρα μιας «γιορτής» που τα πολιτικοκοινωνικά χαρακτηριστικά της αποσιωπήθηκαν -όχι τυχαία- και υποκαταστάθηκαν από «δωράκια» και ευχολόγια στον βωμό του νεοφιλελευθερισμού.

Η κρίση φρέναρε απότομα την ένταξη των γυναικών στην αγορά εργασίας, όμως οι γυναίκες δεν έκαναν ούτε βήμα πίσω, «δεν γύρισαν σπίτι», αντίθετα διεκδίκησαν δυναμικά να βγουν μπροστά, όμως ακόμα στον τομέα των εργασιακών σχέσεων είναι πολλά τα ζητήματα ισότητας που πρέπει να επιλυθούν.

Η σύγχρονη Μαίρη Παναγιωταρά είναι ημιαπασχολούμενη, «μαύρη» εργαζόμενη, άνεργη ή πολύωρα εργαζόμενη, συχνά βλέπει ελάχιστες ώρες τα παιδιά της ή αισθάνεται διαρκώς ελλιπής, ότι δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στις ανάγκες τους. Μετά από ενάμιση σχεδόν αιώνα, παρά τους αγώνες και τις κατακτήσεις στο επίπεδο των δικαιωμάτων των γυναικών, η οικονομική κρίση, η εντατικοποίηση και οι απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής, η ανεπαρκής στήριξη της Πολιτείας και τα συναισθήματα ματαίωσης που βιώνει, το ερώτημα «μήπως οι μητέρες μας ήταν καλύτερα;» έρχεται και θα επανέρχεται μέχρι οι γυναίκες να κατακτήσουν την πραγματική ισότητα, την αναγνώριση και τον σεβασμό που τους αρμόζει.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL