Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
20.2°C23.5°C
2 BF 43%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
20 °C
16.6°C22.9°C
2 BF 45%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C21.5°C
2 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.1°C
1 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
17.9°C17.9°C
0 BF 59%
Δίναμε μάχη για να μην αυτοκτονήσει ο διπλανός μας...
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Δίναμε μάχη για να μην αυτοκτονήσει ο διπλανός μας...

Το καψόνι της ορθοστασίας.Από σχέδιο του 1950.Γιώργος Φαρσακίδης, από το λεύκωμα ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ.

"Η μνήμη όπου και να την αγγίξεις πονεί" έλεγε ο Γιώργος Σεφέρης και δεν πρέπει να υπάρχει φράση που να "αγγίζει" καλύτερα τη συλλογική μνήμη για τα πάμπολλα τραγικά γεγονότα που συνέβησαν στην Ελλάδα τα πρώτα τρία τέταρτα του 20ού αιώνα. Από τα πιο επώδυνα, τα γεγονότα της Μακρονήσου με τα βασανιστήρια και τον εγκλεισμό χιλιάδων κομμουνιστών και αριστερών στο νησί, που γνώρισαν το μένος και το ασχημότερο σε όψη πρόσωπο της Δεξιάς. Έστω και αν σ' αυτό το πρόσωπο κάποιοι όπως ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, Πρόεδρος της Δημοκρατίας την περίοδο 1975-1980, είδαν τη "συνέχιση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού".

Σήμερα το νησί, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας που πήραν η "Αυγή", η "Εποχή" και το περιοδικό "Σπούτνικ", πρόκειται να επισκεφθούν περισσότεροι από 2.200 άνθρωποι ώστε να γνωρίσουν από κοντά την Ιστορία και τον τόπο για τον οποίο έχουν διαβάσει και ακούσει τόσα πολλά. Ανάμεσα στους χιλιάδες που θα πάρουν τα καραβάκια του Λαυρίου θα είναι και ο 86χρονος Α. Ανδρεόπουλος, που είχε υπάρξει εξόριστος στο νησί.

Τι κι αν τα χρόνια πέρασαν, τι κι αν οι πληγές της ιστορίας ακόμη δεν έχουν επουλωθεί, τι κι αν χρειάστηκε να έρθει από τα μέρη του στην Αχαία, θα είναι παρών. Αν και θύμα επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος, για να θυμηθεί και ο ίδιος. Αν και ποτέ δεν ξέχασε. Το αντιληφθήκαμε μιλώντας μαζί του για εκείνες τις δύσκολες μέρες.

"Ξύλο, φωνές, βιασύνες"

"Οι μέρες κυλούσαν με τον χειρότερο τρόπο. Με ξύλο, φωνές, βιασύνες. Όταν πήγα ήταν Σεπτέμβριος του 1949 και ήμουν 19 χρονών, φαντάρος". Η πρώτη εικόνα που του έρχεται στο μυαλό είναι εκείνη ενός βαριά χτυπημένου ανθρώπου. "Βρομούσε σαν πτώμα.. Παρ’ όλα αυτά, κάθε τόσο τον έδερναν πάλι...". Ακολουθεί ένας βαριαστεναγμός και μία ακόμη επώδυνη εμπειρία.

Τέλη Σεπτεμβρίου - αρχές Οκτωβρίου γίνεται μεταγωγή σε μερικές χιλιάδες εξόριστους από το 4ο Τάγμα Χωροφυλακής που βρισκόταν προς το μέρος της Εύβοιας. "Αφού πρώτα τους κρατούσαν έτσι κάποιες μέρες, μετά τους ζητούσαν να υπογράψουν δήλωση". "Κανένας δεν υπέγραφε φυσικά μετά από τόσα χρόνια φυλακή και τόσα χρόνια στους αγώνες. Δεν ήξεραν τι τους περίμενε...".

Στη συνέχεια οι εξόριστοι του 4ου Τάγματος μεταφέρονταν κατά ομάδες στο Α' ΕΤΟ (πρώτο Ειδικό Τάγμα Οπλιτών, όπου γίνονταν τα σκληρότερα βασανιστήρια). "Τους κατεύθυναν στη χαράδρα επάνω. Όσο πήγαιναν προς τα εκεί, οι αλφαμίτες που ήταν από εδώ και από εκεί τους έδερναν περισσότερο. Όσο πηγαίναν πιο πάνω τόσο πιο πολύ ξύλο έπεφτε. Τους κρατούσαν και τους βασάνιζαν μια μέρα, δυο μέρες, οπότε... αρκετοί δεν άντεχαν και υπέγραφαν σ' ένα πρόχειρο χαρτί τη δήλωση".

"Τα χέρια έξω απ’ τις σκηνές"

Πολλοί όμως από όσους υπέγραφαν μετάνιωναν. "Το θεωρούσαν τόσο προδοτικό που αυτοκτονούσαν. Έκοβαν τις φλέβες τους. Οι υπόλοιποι πηγαίναμε να προσέχουμε όσους ξέραμε ότι μπορεί να κάνουν το ίδιο. Δεν ενδιέφερε τον Βασιλόπουλο και τον Ιωαννίδη αν πηγαίναμε". "Τους υποχρεώναμε να έχουν τα χέρια τους έξω από τη σκηνή. Συχνά βέβαια βρίσκαμε λίμνες αίματος, οι απόπειρες αυτοκτονίας ήταν πάρα πολλές".

Σύμφωνα με όσα αναφέρουν ιστορικές πηγές, ο Αντώνης Βασιλόπουλος πραγματοποιούσε φρικτά μαρτύρια στους εξορίστους στις χαράδρες του νησιού και τα γραφεία του Α2. Μια από τις πιο χαρακτηριστικές του στιγμές ήταν στη σφαγή του Α' ΕΤΟ όπου τον είδαν να ρίχνει με αυτόματο στους κρατούμενους στο ψαχνό. Αργότερα όταν ρωτήθηκε, απόρησε "Χύθηκε αίμα;". Όσο για τον γνωστό σε όλους δικτάτορα Ιωαννίδη, υπάρχουν αναφορές για σεξουαλικά βασανιστήρια και ότι μετά το μακελειό του Α' ΕΤΟ το 1948 έμπαινε στις σκηνές με τους τραυματίες και διέταζε τους κρατούμενους που τους φρόντιζαν: "Σκύψε, κομμούνα, να δεις, τα τίναξαν οι πουτάνες".

"Δεν με άλλαξαν"

Ο Α. Ανδρεόπουλος αποφάσισε μετά από κάποιες μέρες εξορίας να υπογράψει δήλωση."Μετά από δύο εβδομάδες περίπου. Το έβλεπα μάταιο.. Δεν ήθελα να πάθω ό,τι συνέβη σ' εκείνο τον άνθρωπο που αντικρίσαμε πρώτα." Όπως λέει στη συνέχεια μια δήλωση φρονημάτων δεν θα μπορούσε να τον αλλάξει. "Φεύγοντας από την Μακρόνησο πάλι ανακατεύτηκα, πάλι είχα προβλήματα". Πάντως παρά τη δήλωσή παρέμεινε για άλλους 4 μήνες στο νησί ώς... πολίτης, χωρίς όμως άλλα σκληρά βασανιστήρια.

Από την παραμονή του στο νησί αυτούς τους μήνες θυμάται να νιώθει τότε μίσος αλλά και θλίψη. "Τι να σου πω, παιδί μου. Υπήρχε μίσος, το νιώθαμε δυστυχώς. Ένιωθα και άσχημα που είχα υπογράψει, ήθελα αν μπορούσα να μην αφήσω κανέναν πίσω...".

Μεγαλώνοντας, λέει, στο μυαλό του είχε ένα μεγάλο "γιατί;". Ένα γιατί που ξεκινούσε από τη Βάρκιζα και την παράδοση των όπλων και έφτανε μέχρι τα βασανιστήρια της Μακρονήσου και μετά αφορούσε άλλα γεγονότα και τη στάση της Αριστεράς. Ένα γιατί για το οποίο λέει πως νομίζει πως έχει πια απάντηση, αλλά δεν θέλει να την μοιραστεί. Ίσως γιατί κι αυτή η απάντηση πονάει. Άλλωστε η φράση του Σεφέρη δεν θα μπορούσε να αφορά μόνο μεγάλα γεγονότα αλλά και κάθε πρόσωπο που τα έζησε, την κάθε ιστορία που μπορεί να κουβαλά, τα ερωτήματα και τις απαντήσεις του. Ο Σεφέρης περιγράφει εύστοχα όσα κανείς ειδικά στις μέρες του θα ένιωθε κοιτάζοντας πίσω. Από την άλλη, μόνο αν τα κοιτάζεις, δεν θα ξαναπονέσεις.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL