Σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη έχει φτάσει η υπόθεση της Ηριάννας Β. Λ., προκαλώντας διεθνή προβληματισμό και κατακραυγή τόσο για τη δικονομική μεταχείρισή της όσο και για την ουσία της υπόθεσης. Μία εβδομάδα πριν από την εκδίκαση της αίτησης αναστολής, κοινή επιστολή συμπαράστασης υπογράφουν 95 βιολόγοι, βιοεπιστήμονες και ερευνητές, από κορυφαία πανεπιστημιακά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού, όπως της Αθήνας, της Νέας Υόρκης, του Εδιμβούργου, του Παρισιού, της Στοκχόλμης, της Ιαπωνίας, του Βερολίνου και του Χάρβαρντ.
«Ως βιολόγοι/βιοεπιστήμονες νιώθουμε την επιστημονική αλλά και την ηθική υποχρέωση να τοποθετηθούμε», υπογραμμίζουν και επισημαίνουν τα «επιστημονικά σφάλματα στην ταυτοποίηση» των DNA από την αστυνομία, ζητώντας «την αποφυλάκιση και ακολούθως την αθώωση» της Ηριάννας.
Οι επιστήμονες έλαβαν την έκθεση εργαστηριακής πραγματογνωμοσύνης του εγκληματολόγου της αστυνομίας, καθώς και την έκθεση εργαστηριακής γνωμοδότησης από τον γενετιστή πραγματογνώμονα δρ Φιτσιάλο Γεώργιο, ο οποίος κλήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Ηριάννας Β. Λ. για την ερμηνεία των αποτελεσμάτων. «Στην προσπάθειά μας να αξιολογήσουμε τα αποτελέσματα του πορίσματος», σημειώνουν, «διαπιστώσαμε κάποια επιστημονικά σφάλματα στην ταυτοποίηση των δύο δειγμάτων (δείγμα από γεμιστήρα εκτός όπλου και δείγμα από την Ηριάννα), τα οποία παραθέτουμε για να διαλευκανθεί πλήρως η υπόθεση της ταυτοποίησης».
ΤΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ
1. Συμβατοί μόλις οι 7 από τους 15 γενετικούς τόπους
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρουν οι 95 επιστήμονες, «αναλύθηκαν 15 γενετικοί τόποι των οποίων η εξέταση απαιτείται για την πλήρη ταυτοποίηση των δύο δειγμάτων. Εκτός των 7 γενετικών δεικτών που εμφάνισαν συμβατότητα, υπάρχουν άλλοι 5 οι οποίοι έχουν επικυρωθεί από διπλή ανάλυση και δεν είναι πλήρως συμβατοί με το γενετικό προφίλ της Ηριάννας Β. Λ. και επιπλέον 3 οι οποίοι δεν έχουν δώσει καθόλου αποτέλεσμα. Η εγκληματολόγος της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών της αστυνομίας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το δείγμα από το γεμιστήρα εκτός όπλου προέρχεται από την Ηριάννα, βασιζόμενη μόνο στους 7 γενετικούς τόπους».
2. Υλικά κακής ποιότητας ή χαμηλής ποσότητας DNA
Με βάση τα ηλεκτροφερογράμματα τα οποία προσκομίστηκαν από την αστυνόμο, σημειώνουν, «η εικόνα που παρουσιάζει το γενετικό προφίλ που αντιστοιχεί στο δείγμα που συλλέχθηκε από τον γεμιστήρα εκτός όπλου είναι χαρακτηριστική των υλικών κακής ποιότητας ή χαμηλής ποσότητας DNA».
3. Λάθος και στη στατιστική ανάλυση
Επιπλέον, στην στατιστική ανάλυση που ακολούθησε, «δεν συμπεριελήφθη όλο το προφίλ, αλλά μόνο όσοι γενετικοί δείκτες ήταν πλήρως συμβατοί με το γενετικό προφίλ της Ηριάννας Β. Λ., ενώ οι υπόλοιποι αγνοήθηκαν καθώς αν είχαν συμπεριληφθεί τότε η κατηγορούμενη θα είχε αποκλειστεί ως δότρια του γενετικού υλικού. Πολύ σημαντικό είναι ότι η συγκεκριμένη στατιστική ανάλυση με βάση τις αρχές δικανικής γενετικής δεν δίνει μοναδικότητα. Συμπερασματικά, το συγκεκριμένο γενετικό προφίλ δεν αποδίδεται σε ένα άτομο».
4. Το εργαστήριο δεν διέθετε πιστοποίηση
Οι επιστήμονες εξηγούν ότι «η αξιοπιστία των τεστ DNA δεν είναι σε καμία περίπτωση διασφαλισμένη. Για την κατάληξη σε ένα, πέραν πάσης αμφιβολίας, αξιόπιστο αποτέλεσμα», τονίζουν, «απαιτείται τήρηση αυστηρότατων κανόνων ορθού χειρισμού, που ξεκινάνε από τον τρόπο που συλλέχθηκε το δείγμα στον τόπο του εγκλήματος μέχρι την τελική στατιστική ανάλυση». Όμως, «κατά τον χρόνο διενέργειας των πραγματογνωμοσυνών, το εργαστήριο στο οποίο υλοποιήθηκαν οι αναλύσεις DNA δεν διέθετε διαπίστευση κατά το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 17025:2005, η οποία χορηγείται από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (ΕΣΥΔ) και διαπιστεύει την ορθή εργαστηριακή πρακτική».
5. Δεν διασφαλίζεται η ορθή ερμηνεία
Υπογραμμίζουν δε ότι «ακόμα και αν τηρούνται όλοι οι κανόνες διασφάλισης αποστειρωμένης και σωστής διαδικασίας που οδηγούν σε εργαστηριακά αλάνθαστα αποτελέσματα, δεν διασφαλίζεται (και σε καμία περίπτωση δεν προκύπτει) η ορθή ερμηνεία του αποτελέσματος». Όπως επισημαίνουν, «υπάρχουν πολλές περιπτώσεις και έρευνες που καταδεικνύουν πόσο εύκολο είναι να μεταφερθεί DNA ενός ατόμου σε άσχετους χώρους και στη συνέχεια να ανιχνευθεί εκεί. Το μερικό γενετικό προφίλ που ανιχνεύθηκε κατά την ανάλυση του δείγματος μπορεί κάλλιστα να προέρχεται από γενετικό υλικό που έχει εναποτεθεί στο πειστήριο μέσω δευτερογενούς ή και τριτογενούς μεταφοράς και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποστηριχθεί η άμεση επαφή του δότη με αυτό», αναφέρουν.
6. Δεν τηρήθηκαν τα όρια και οι ορολογίες
«Στο πόρισμα της εγκληματολόγου της αστυνομίας φαίνεται να μην τηρούνται τα όρια και οι ορολογίες που έχουν θεσπιστεί και εφαρμόζονται από τη διεθνή επιστημονική εγκληματολογική κοινότητα», τονίζουν οι 95 επιστήμονες. Ενδεικτικά αναφέρουν την «άρνηση της αστυνόμου ότι πρόκειται πράγματι για δείγμα χαμηλής ποιότητας, το οποίο καθίσταται σαφές από το προφίλ των ηλεκτροφερογραμμάτων. Κάθε επιστήμονας έχει χρέος», υπογραμμίζουν, «να τηρεί αυστηρούς κανόνες και να κινείται εντός πλαισίων που καθορίζονται από διεθνή πρότυπα. Οποιαδήποτε απόκλιση θα πρέπει να θέτει υπό αμφισβήτηση την ορθότητα της εργαστηριακής πρακτικής και κατ’ επέκταση την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων».
7. Κίνδυνος από την παγίωση τέτοιων πρακτικών
Δεδομένων των προαναφερθέντων, επιστήμονες από όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης δηλώνουν κατηγορηματικά ότι «η μερική ταυτοποίηση των δύο δειγμάτων ΔΕΝ θα μπορούσε να αποτελέσει αυτοτελές τεκμήριο ενοχής της Ηριάννας Β. Λ.». Εν όψει της αίτησης αναστολής και «λόγω της παντελούς απουσίας άλλων επιβαρυντικών στοιχείων» ζητούν την «αποφυλάκιση και ακολούθως την αθώωση της Ηριάννας Β. Λ.».
Τέλος, οι βιολόγοι/βιοεπιστήμονες σημειώνουν ότι «τα επιστημονικά πορίσματα που αφορούν γενετικό υλικό επιδέχονται διαφόρων ερμηνειών ακόμη και όταν προέρχονται από ποιοτικώς και ποσοτικώς αξιόπιστα δείγματα. Οι δικαστικές αποφάσεις κατά συνέπεια δεν μπορούν να βασίζονται μόνο σε αυτά, πόσο μάλλον σε περιπτώσεις όπως της Ηριάννας όπου το δείγμα έδωσε ελλιπέστατα και ανακριβή αποτελέσματα. Η τήρηση αυστηρών κανόνων», τονίζουν, «και η θέσπιση αυστηρών πλαισίων κατά τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα έτσι ώστε να αποφευχθούν ανάλογες περιπτώσεις στο μέλλον. Ο κίνδυνος να παγιωθεί μια τέτοια πρακτική είναι κίνδυνος για το σύνολο της κοινωνίας», καταλήγουν.
