“Εδώ από την Αθήνα, κάτω από τη σκιά του ιερού βράχου της Ακρόπολης, στέλνουμε ένα πολύ δυνατό ισχυρό μήνυμα στην ανθρωπότητα. Μήνυμα συνεργασίας για την παγκόσμια ειρήνη, τον αλληλοσεβασμό και την αλληλοκατανόηση”. Με αυτά τα λόγια ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας χαιρέτισε το 10 Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών, που έγινε χθες στο Ζάππειο Μέγαρο σε συνεργασία με την Κίνα και τη συμμετοχή υπουργών Εξωτερικών και κορυφαίων κυβερνητικών αξιωματούχων από συνολικά δέκα κράτη τεσσάρων διαφορετικών ηπείρων. Η πρωτοβουλία αποτιμάται από τις εμπλεκόμενες χώρες ως ιδιαίτερα σημαντική, καθώς γίνεται για πρώτη φορά, αφορά χώρες που αντιπροσωπεύουν το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και την ίδια στιγμή γίνεται σε μια κρίσιμη, πυκνή και αρνητικά φορτισμένη πολιτικά συγκυρία.
“Βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι και εμείς εδώ στην Ελλάδα το ξέρουμε πάρα πολύ καλά· βρισκόμαστε σε ένα ιστορικό σταυροδρόμι κρίσεων, που απαιτεί προσκόλληση στα ιδανικά μας, αλλά ταυτόχρονα και ρεαλισμό” ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός. Ταυτόχρονα, όμως, τόνισε ότι “η λύση δεν βρίσκεται -και δεν βρισκόταν ποτέ άλλωστε- στην περιχαράκωση, την απομόνωση, την επιθετικότητα και την προκλητικότητα. Η λύση βρίσκεται και βρισκόταν στη συνεργασία και τη συλλογικότητα”.
Πρ. Παυλόπουλος: Δεν θα αφήσουμε να περάσουν τα υπολείμματα του ναζισμού
Νωρίτερα, στην έναρξη του φόρουμ, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος είχε πραγματοποιήσει δήλωση στο ίδιο μήκος κύματος, αναφερόμενος πιο ειδικά στις εκλογές της Γαλλίας. «Eμείς, οι ευρωπαϊκοί λαοί, είμαστε αποφασισμένοι να μην αφήσουμε να περάσουν αυτοί που απεργάζονται τη διάλυση της Ευρώπης, τα υπολείμματα του ναζισμού. Αυτό αποδεικνύει το χθεσινό αποτέλεσμα στη Γαλλία. Σε αυτό συμβάλλει ο πολιτισμός» επισήμανε και πρόσθεσε ότι «Κάθε πραγματικός πολιτισμός είναι, εξ ορισμού, προορισμένος να ρίχνει γέφυρες επικοινωνίας με τους λοιπούς πραγματικούς πολιτισμούς και όχι να ορθώνει τείχη αποξένωσης από αυτούς».
Η ιδέα για το φόρουμ κυοφορούταν από τη δεκαετία του ’90, ανέφερε σχετικά στη δική του ομιλία ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς. Έπειτα από ενάμιση χρόνο ενασχόλησης του υπουργείου και με την θετική ανταπόκριση του πρωθυπουργού και φυσικά των υπόλοιπων χωρών που παρευρέθηκαν, έγινε πράξη. Στο Ζάππειο εκπροσωπήθηκαν χθες, πέραν της Κίνας, η Ινδία, το Ιράκ, το Ιράν, η Αίγυπτος, η Ελλάδα, η Ιταλία, το Μεξικό, το Περού και η Βολιβία.
Ν. Κοτζιάς: Ο πολιτισμός λέει το ανείπωτο
“Οι πολιτισμοί μας είναι επίκαιροι και αυτό είναι το πρώτο σημείο. Το δεύτερο είναι ότι ο πολιτισμός για εμάς είναι ισχύς, ήπια ισχύς, soft power. Εξίσου αποτελεσματική κατά τη γνώμη μας με τη στρατιωτική υπεροπλία ή την οικονομική ηγεμονία. Γιατί ο πολιτισμός κερδίζει τον νου και τις καρδιές των ανθρώπων” υπογράμμισε ο Ν. Κοτζιάς. Για τη δύναμη του πολιτισμού να μας “αγγίζει” είπε ότι μπορεί να λέει το ανείπωτο “με τρόπο που να φεύγουν οι φόβοι και οι ανασφάλειες, όπως μέσα από την ποίηση, τη ζωγραφική, το γλυπτό». Ακόμη σημείωσε ότι «είναι και ήπια ισχύς, και οικονομικός παράγοντας, και είναι αυτό που εκπολιτίζει, εξανθρωπίζει τον άνθρωπο και δίνει τη δυνατότητα να λέμε το ανείπωτο με τρόπο που να φεύγουν οι φόβοι και οι ανασφάλειες».
Αναλύοντας περαιτέρω το σκεπτικό της πρωτοβουλίας, τόνισε ότι το φόρουμ αποτελεί κομμάτι της αντίληψης που έχει η κυβέρνηση για τις διεθνείς σχέσεις. “Είναι ένα στοιχείο της θετικής ατζέντας, γιατί πάρα πολύ συχνά, με τις συγκρούσεις, τους πολέμους, τις εμφύλιες συρράξεις, κυριαρχεί στη διεθνή ατζέντα η αρνητικότητα, η δυσκολία. Πρέπει να αναπτύξουμε μια θετική ατζέντα, όπως είναι αυτή της συνεργασίας των πολιτισμών μας στο πλαίσιο πολλαπλών συνεργασιών σε όλους τους τομείς”.
Ασφαλώς, σημείωσε ο Αλέξης Τσίπρας, “η ‘θετική ατζέντα’ δεν χτίζεται ούτε αγνοώντας τους συσχετισμούς δύναμης και την πραγματικότητα που όλοι βιώνουμε γύρω μας, ούτε όμως και υιοθετώντας ως δόγμα, που δεν μπορεί να αλλάξει, την παγκόσμια τάξη πραγμάτων”. Από την άλλη, όμως, έχουν γίνει ήδη σημαντικά βήματα και με την Ελλάδα να βρίσκεται σε πρωταγωνιστικό ρόλο, υποστήριξε ο πρωθυπουργός. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η “διαρκής πια” σύνοδος των χωρών του Νότου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η διαρκής συνεννόηση και συνεργασία στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Από την πλευρά του, ο Π. Παυλόπουλος τόνισε ότι η σημερινή παγκόσμια αναταραχή δεν οφείλεται τόσο στη σύγκρουση των πολιτισμών, “αλλά στο γεγονός ότι οι πολιτισμοί αυτοί φθίνουν ανησυχητικά. Και λόγω ακριβώς αυτής της παρακμιακής τους πορείας, δεν είναι πια σε θέση να εκπληρώσουν τη φυσική ειρηνοποιό αποστολή που καθορίζει η ουσία τους μέσα από τη συνύπαρξη και συλλειτουργία τους σε παγκόσμια κλίμακα”. Η συνύπαρξη προϋποθέτει βέβαια “ότι δεν υπάρχει καμία ιεράρχηση πολιτισμών, καθώς η ιεράρχηση είναι αντίθετη εξ ορισμού προς τη συνύπαρξη”.
“Είναι ύψιστη ανάγκη σήμερα η συνεργασία των πολιτισμών” επισήμανε ο Αλ. Τσίπρας. “Απέναντι στο σκοτάδι όσων θέλουν να βυθίσουν την ανθρωπότητα στην παράνοια και στο μίσος, είναι ύψιστη ανάγκη να μεταφέρουμε στο σήμερα το άπλετο φως του μεγαλείου του ανθρωπίνου πνεύματος που εξέπεμψαν οι αρχαίοι πολιτισμοί μας στο παρελθόν” συμπλήρωσε.
“Μαθήματα από το παρελθόν, για να προφυλάξουμε το παρόν και το μέλλον”
“Για να αντλήσουμε έμπνευση από τον πολιτισμό μας, πρέπει να τον αναβιώσουμε” σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας Γουάνγκ Γι. Για τη χώρα του είπε ότι απορρίπτει τις πρακτικές της ηγεμονίας, του επεκτατισμού και της χρήσης βίας. Ανέφερε μάλιστα, προς επίρρωση των λεγομένων του, εμπειρία που είχε πριν έρθει στην Ελλάδα, σε μουσεία της Κωνσταντινούπολης. “Επισκέφθηκα έκθεση όπλων και δεν είδα κανένα όπλο από την Κίνα. Σε άλλο μουσείο, με εκθέματα από πορσελάνη, είδα ότι τα περισσότερα ήταν από τη χώρα μας”.
Ο υπουργός του Ιράν Τζαβάντ Σαρίφ θυμήθηκε τον γνωστό ποιητή Σααντίν Σιραζί που έζησε τον 13ο αιώνα. “Οι άνθρωποι είναι τα μέλη μιας οντότητας. Όταν λείψει το ένα, τα άλλα δεν μπορούν να καλύψουν αυτό το κενό. Η ανθρωπότητα δεν είναι απλά ένα παγκόσμιο χωριό, αλλά ένα ενιαίο ανθρώπινο σώμα”. “Πρέπει να αντλήσουμε μαθήματα από το παρελθόν, πώς διατηρήθηκαν οι πολιτισμοί, να μάθουμε από σφάλματα” πρόσθεσε.
“Η διαφορετικότητα, στοιχείο δύναμης και όχι αδυναμίας”
“Αν όλα τα ρόδα ήταν ίδιο χρώμα, δεν θα προσέλκυαν όλο τον κόσμο. Η διαφορετικότητα είναι στοιχείο δύναμης και όχι αδυναμίας” ανέφερε ο Αλ Τζαφάρι από το Ιράκ. Υπογράμμισε την ανάγκη να αντιμετωπιστεί η τρομοκρατία, όπως του ISIS, που στοχοποίησε και κατέστρεψε ακόμη και ιστορικά μνημεία. Πέρα όμως από τις ματιές στο παρελθόν και τους τρόπους που αυτό θα διαφυλαχθεί, τόνισε είναι σημαντικό οι άνθρωποι να συνεχίσουν να δημιουργούν. “Καμία κληρονομία χωρίς ανανέωση, καμία ανανέωση χωρίς κληρονομιά” ανέφερε.
“Η αποικιοκρατία είχε ως αποτέλεσμα οι λαοί να χάσουν την ταυτότητά τους, ολόκληροι πολιτισμοί να χαθούν. Η κυβέρνηση του προέδρου Έβο Μοράλες ξεκίνησε στη Βολιβία δομικές μετατροπές και με πολιτικές για την ανάκτηση της ταυτότητας μέσω του νέου συντάγματος” σημείωσε η υφυπουργός Εξωτερικών του Πολυεθνικού Κράτους της Βολιβίας Γουαδελούπε Παλομέκ Ντε Λα Κρουζ. Πιο ειδικά, αναφέρθηκε στο μέτρο που προβλέπει ότι για να προσληφθεί κάποιος στο Δημόσιο, πρέπει να γνωρίζει αρχαία γλώσσα.
"Σημαντικό μέλλον στο παρελθόν μας"
Στις ομιλίες χρησιμοποιήθηκαν αρκετοί συμβολισμοί. Άλλωστε, ο πολιτισμός αποτελεί φιλόξενο πεδίο. Καλωσορίζοντας τους υπουργούς και αξιωματούχους των άλλων χωρών, ο Προκόπης Παυλόπουλος είπε: “Η γλαύκα σας υποδέχεται στην Αθήνα. Είναι το ιερό πτηνό της θεάς Αθηνάς και εμφανίζεται σε όλα τα αγάλματα και σε όλες τις δημιουργίες που μας έχουν μείνει σήμερα από την αρχαιότητα’. Η γλαύκα, δηλαδή η κουκουβάγια, συμβολίζει τη σοφία και τη σύνεση. Συμβολίζει τη σοφία διότι είναι νυχτόβιο πτηνό, το οποίο έχει εξαιρετική όραση ακόμα και στο σκοτάδι. Μεταφορικά, συμβολίζει την ικανότητα να βλέπει κάποιος την αθέατη πλευρά των πραγμάτων, εκεί που άλλοι αδυνατούν λόγω του σκότους.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Πολιτισμού του Περού Σαλβαδόρ Αλεχάντρο Χόρχε Ντελ Σολάρ “χρησιμοποίησε” τις πολύ ισχυρές καταιγίδες που έπληξαν πρόσφατα τη χώρα. “Αρκετοί Περουβιανοί βρήκαν καταφύγιο σε αρχαιολογικά μέρη, καταφύγιο σε μέρη που φτιάχτηκαν από παλιούς Περουβιανούς. Ίσως η απάντηση γιατί βρισκόμαστε εδώ βρίσκεται εδώ”. Έτσι ήθελε να τονίσει ότι, για να μπορέσει η ανθρωπότητα για να βρει διέξοδο από το χάος που επιβάλλουν πολύ γρήγορες αλλαγές, “πρέπει να στρέψει το βλέμμα προς τη γαλήνη και την ισορροπία που προσέφεραν πάντοτε ο πολιτισμός και η κουλτούρα’. Για το φόρουμ είπε ότι “θα δώσει ένα πολύ σημαντικό μέλλον στο παρελθόν μας”.
ΥΠΟΓΡΑΦΗΚΕ Η ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ
Μόνιμος ετήσιος θεσμός το Φόρουμ των Αρχαίων Πολιτισμών
Στη Βολιβία η επόμενη υπουργική διάσκεψη, πρόσκληση για συμμετοχή σε UNESCO και ΟΗΕ
Λόγο για μια πρωτοβουλία που έλειπε αλλά και για ένα σημαντικό πρώτο βήμα που θα ενδυναμώσει τις σχέσεις μεταξύ κρατών και λαών με βάση τον πολιτισμό τους και όχι τα οικονομικά ή στρατιωτικά συμφέροντα έκαναν οι υπουργοί εξωτερικών και αξιωματούχοι από τα δέκα κράτη που φιλοξενήθηκαν στο φόρουμ. Στην κατεύθυνση αυτή, αποφασίστηκαν για το άμεσο μέλλον μια σειρά από ενέργειες που θα οδηγήσουν στην εδραίωση του φόρουμ και παράλληλα θα το εμπλουτίσουν τόσο από πλευράς συμμετοχών, με την εμπλοκή και άλλων κρατών, όσο και από πλευράς περιεχομένου.
Τα αποτελέσματα των διεργασιών που πραγματοποιήθηκαν παρουσίασε ο Νίκος Κοτζιάς. Όπως είπε, το φόρουμ πρόκειται να εδραιωθεί ως ετήσιο και ήδη τρία κράτη εξέφρασαν τη διάθεση να οργανώσουν τις επόμενες συναντήσεις. Η επόμενη υπουργική διάσκεψη θα πραγματοποιηθεί το 2018 στη Βολιβία. Το Περού εξέφρασε ετοιμότητα για να φιλοξενήσει την ετήσια διάσκεψη του 2020 και το Ιράκ εκείνη του 2021. Θα επιδιωχθεί επίσης να ανοίξει το φόρουμ και σε άλλα κράτη και σε εκείνα που δεν έχουν αρχαίο πολιτισμό ως παρατηρητές. Θα προσκαλούνται επίσης διεθνείς οργανισμοί, όπως ο ΟΗΕ και η UNESCO, όπως και άλλοι διεθνείς οργανισμοί ανάλογα με τη θεματική του φόρουμ. Θα δημιουργηθεί ακόμη δίκτυο εμπειρογνωμόνων από κάθε χώρα. Στην επόμενη συνάντηση θα γίνει, μαζί με την πολιτική συνδιάσκεψη, και μια ακαδημαϊκή και θα υπάρξει κοινή συνάντηση μεταξύ υπουργών και ακαδημαϊκών. “Συμφωνήσαμε ότι ο πολιτισμός είναι ο καλός πολιτισμός, ο ειρηνικός, ο δημοκρατικός, αυτός που συνδέει το παρελθόν με το μέλλον. Δίνει δύναμη ακόμη και στους αδύναμους, αναβαθμίζει τις σχέσεις ανάμεσα στα κράτη” είπε ο Ν. Κοτζιάς. Ανέφερε επιπλέον ότι οι χθεσινές ομιλίες θα εκδοθούν σε βιβλίο που θα μεταφραστεί σε όλες τις γλώσσες.
Σημειώνεται ότι το κλείσιμο των εργασιών έγινε σε πολύ καλό κλίμα, με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών να αστειεύεται με όλους τους ομολόγους του. Ο Ν. Κοτζιάς ήταν πολύ ικανοποιημένος για την πραγματοποίηση του φόρουμ και τους λόγους μάλλον μπορούμε να τους εντοπίσουμε στα λόγια του υπουργού Εξωτερικών της Κίνας Γουανγκ Γι: “Ο Ν. Κοτζιάς δούλεψε πάρα πολύ σκληρά για τη δημιουργία του φόρουμ. Αφιέρωσε τόσα πολλά στη διοργάνωση και έχουμε συγκινηθεί ιδιαίτερα, διότι χάρη στις δικές του προσπάθειες προχωρά αυτή η πολύ σημαντική πρωτοβουλία”.
