Με ένα τριήμερο επιστημονικό συνέδριο με θέμα νέες προσεγγίσεις στη δικατατορία των συνταγματαρχών, τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, "κεντρίζουν" την ιστορική μνήμη και αναλύουν πτυχές της επταετίας, 50 χρόνια μετά την 21η Απριλίου του 1967.
Από τις διεθνείς σχέσεις της χούντας ή τη σχέση της με την Εκκλησία έως την οικονομική πολιτική του καθεστώτος, τα περίφημα "έργα" της χούντας και τη χρήση της μουσικής ως βασανιστήριο, οι θεματικές ενότητες του συνεδρίου περιλαμβάνουν ζητήματα λιγότερο ή περισσότερο γνωστά, με εισηγήσεις όμως βασισμένες σε νέες έρευνες και προσεγγίσεις.
Η μουσική ή ήχοι ως μέρος βασανιστηρίων την περίοδο της χούντας είναι ένα τέτοιο παράδειγμα, δεδομένου ότι μέχρι πρότινος θεωρείτο ότι η χρήση ήχων κατα τον βασανισμό των πολιτικών κρατουμένων ήταν για να καλύψουν τις φωνές των τελευταίων σε πυκνοκατοικημένες περιοχές. Μάλιστα η Α. Παπαέτη διαπίστωσε από μαρτυρίες ότι υπήρχε και επιλογή συγκεκριμένων τραγουδιών βαθιά ειρωνικών, όπως ο Ταρζάν ή τα καραβάκια στο Αιγαίο που έπαιζαν κατά τη διάρκεια βασανιστηρίων στο ΕΑΤ-ΕΣΑ. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, τα μεγάφωνα του ΕΑΤ-ΕΣΑ έπαιζαν συγκεκριμένα τραγούδια συνεχώς, τόσο κατά τη διάρκεια των βασανιστηρίων όσο και όλη τη νύχτα με αποτέλεσμα οι κρατούμενοι να μην μπορούν να ησυχάσουν καθόλου.
Στα κρατητήρια της Ασφάλειας Πειραιά χρησιμοποιούσαν ένα ηλεκτρικό κουδούνι για να κρατούν ξύπνιους τους κρατούμενους οδηγώντας τους στην τρέλα. Όπως επισημαίνει η ερευνήτρια η χρήση ήχων στο πλαίσιο κράτησης ή ανάκρισης έχει στόχο τον ίδιο τον κρατούμενο, σύμφωνα με το εγχειρίδιο Kubark της CIA το οποίο είχε εκδοθεί το 1963 και αποτελεί το πλέον διαδεδομένο εγχειρίδιο για επιστημονικούς βασανισμούς κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Μάλιστα η Α. Παπαέτη τόνισε ότι οι μαρτυρίες που συνέλεξε την οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η χούντα εφάρμοσε τις επιστημονικές μεθόδους βασανισμού της CIA και βρίσκει ομοιότητες και με ανάλογες έρευνες που έχουν γίνει για τη χούντα της Χιλής, ενώ υπογραμμίζει την ανάγκη να αναθεωρηθεί το τι συνιστά βασανιστήριο καθώς ανάλογη χρήση της μουσικής έχουμε δει και στο Γκουαντάναμο.
Στην σχέση της Εκκλησίας με τη χούντα της 21ης Απριλίου αναφέρθηκε ο Αλέξανδρος Σακελλαρίου αναλύοντας πως η Εκκλησία ιδιοποιήθηκε το καθεστώς για τους δικούς της στόχους, αποκομίζοντας οφέλη -οικονομικά και μη- και πως η χούντα με τη σειρά της ιδιοποιήθηκε την Εκκλησία ως ιδεολογικό μηχανισμό για τις δικές της "ηθικοπλαστικές" και μη ανάγκες που έφταναν μέχρι και την αναζήτηση... επενδυτών.
Η Ελένη Κούκη αναφέρθηκε στον εορτασμό της 21ης Απριλίου από την ίδια τη χούντα, στο πλαίσιο της προπαγάνδας της, που όμως η εξέλιξη των εορτών αυτών κατα την επταετία αποκάλυπτε όχι μόνο τον αυταρχικό χαρακτήρα ή την κακή αισθητική του καθεστώτος αλλά τα όρια του καθεστώτος να κινητοποιήσει κόσμο και αποτύπωνε και τις εσωτερικές τους έριδες.
Για τα μνημεία που έστησε η χούντα στη Μακεδονία και τις δημόσιες τελετές της για "τους πατριώτες που εσφάγησαν από τους σλαβοκομμουνιστές", τις ιστορικές της ακροβασίες, μίλησε ο Στράτος Δορδανάς ανιχνεύοντας τις ρίζες των γιορτών μίσους, όπως αυτή στον Μελιγαλά ή τον Γράμμο - Βίτσι που συγκινούν σήμερα τη Χ.Α. και την ακροδεξιά πολυκατοικία.
Ο Αλ. Κεσσόπουλος ανέλυσε τον λόγο του Γ. Παπαδόπουλου, που εμφανιζόταν σαν προασπιστής του κοινοβουλευτισμού, ενώ τον καταργούσε μέχρι να διαπαιδαγωγήσει το καθεστώς την κοινωνία κατά τα "ελληνοχριστιανικά ιδεώδη", μονοπωλώντας την ηθική με το καθεστώς και ταυτίζοντας το εθνικό συμφέρον με αυτό, διευρύνοντας ουσιαστικά τον "εσωτερικό εχθρό".
Ο Τάσος Κωστόπουλος και η Δανάη Κολτσίδα εξέτασαν πως στελέχη της δεξιάς παράταξης αντέδρασαν στην επιβολή της χούντας και πως η χούντα αποτέλεσε συνέχεια αλλά και τομή στο χώρο της Δεξιάς. Η Δ. Κολτσίδα ανέλυσε τις "φυλες" της Δεξιάς, σε "συνοδοιπόρους" της Χούντας, "συνομιλητές", "μετριοπαθείς" και "πολέμιους" ενώ ο Τ. Κωστόπουλος υπογράμμισε την εξοικείωση της Δεξιάς με την εκτροπή, αναφερόμενος ωστόσο και στα "υπαρξιακά - επαγγελματικά" διλήμματα στελεχών της Δεξιάς σχετικά με τη στάση που κράτησαν απέναντι στη Χούντα.
Για τη σχέση του καθεστώτος με τον αρχιεπίσκοπο Αμερικής μίλησε Αλ. Κιτροέφ, ενώ ο Χρ. Χρηστίδης ασχολήθηκε με τις επαφές της CIA με τη δικτατορία και ο Σ. Ριζάς με την πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στη Ν. Αμερική και τη Ν. Ευρώπη. Η Τζένη Λαλιούτη εξέτασε τους τρόπους με τους οποίους οι ΗΠΑ προσπάθησαν να προσεγγίσουν και να προωθήσουν τα αμερικανικά συμφέροντα μέσω της "αμερικανικής πολιτιστικής διπλωματίας", αναγνωρίζοντας ως εμπόδιο τον συντηρητισμό της χούντας, παραγνωρίζοντας τις αντιδράσεις έναντι των αμερικανικών βάσεων και υποτιμώντας τον ελληνικό αντιαμερικανισμό.
Το συνέδριο ξεκίνησε χθες και πρόκειται να ολοκληρωθεί το Σάββατο.
