Διευρύνεται το πεδίο παρέμβασης του Συνηγόρου του Πολίτη (ΣτΠ) με την κύρωση κοινοτικών Οδηγιών για την ίση μεταχείριση που πρόκειται να γίνει τις επόμενες μέρες στη Βουλή και έτσι δίνεται έμφαση στην ίση μεταχείριση μεταξύ ανθρώπων παρέχοντάς τους προστασία σε ευρύτερα χαρακτηριστικά από αυτά του φύλου, της εθνοτικής καταγωγής ή των θρησκευτικών πεποιθήσεων. Παράλληλα, ο Συνήγορος του Πολίτη αποκτά πιο ουσιαστικό ρόλο κατά τη διερεύνηση περιστατικών αυθαιρεσίας στα σώματα ασφαλείας. Τη νομοθετική αλλαγή χαιρετίζει ο Συνήγορος του Πολίτη Ανδρ. Ποττάκης υποστηρίζοντας (ΑΜΠΕ) ότι “το νέο νομοθέτημα, ενσωματώνοντας κοινοτικές οδηγίες, διευρύνει αυτό τον ρόλο και στον ιδιωτικό τομέα”. Για το δε σύμφωνο συμβίωσης, ο Συνήγορος του Πολίτη διευκρινίζει: «Όταν μιλάει ο νόμος για οικογενειακή κατάσταση και άρση πάσης φύσεως διάκρισης, προφανώς αφορά και το σύμφωνο συμβίωσης».
Συγκεκριμένα, με την κύρωση των Οδηγιών, ο ΣτΠ διαμεσολαβεί, παρακολουθεί και προωθεί την ίση μεταχείριση σε όλο το φάσμα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, συμπεριλαμβανομένου του ιδιωτικού τομέα (δημόσιες υπηρεσίες, απασχόληση, επαγγελματική εκπαίδευση, αγαθά και υπηρεσίες) μεταξύ ανδρών και γυναικών και ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας ασθένειας, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου.
Με το νέο νομοθέτημα, ο ΣτΠ “όταν ενεργεί ως φορέας για την παρακολούθηση και προώθηση της εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης και ως εθνικός μηχανισμός διερεύνησης περιστατικών αυθαιρεσίας στα σώματα ασφαλείας, επιλαμβάνεται υποθέσεων που εκκρεμούν ενώπιον των δικαστηρίων, δικαστικών ή εισαγγελικών αρχών έως τη διεξαγωγή της πρώτης συζήτησης στο ακροατήριο ή την άσκηση ποινικής δίωξης ή έως ότου το αρμόδιο δικαστήριο ή η αρμόδια δικαστική αρχή αποφανθεί επί της αιτήσεως παροχής προσωρινής δικαστικής προστασίας”.
Για θέματα αντιμετώπισης βίας από τα σώματα ασφαλείας, στο νέο νομοθέτημα αντικαθίσταται η πρότερη διάταξη που αφορούσε τη σύσταση γραφείου αντιμετώπισης περιστατικών αυθαιρεσίας από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και ορίζεται ο ΣτΠ ως υπεύθυνος με την αρμοδιότητά του να περιλαμβάνει “τη συλλογή, καταγραφή, αξιολόγηση, οίκοθεν διερεύνηση ή περαιτέρω προώθηση προς άσκηση πειθαρχικού ελέγχου στις αρμόδιες υπηρεσίες των καταγγελιών για πράξεις του ένστολου προσωπικού (αστυνομικοί, λιμενικοί, δεσμοφύλακες, πυροσβέστες) κατά την άσκηση των καθηκόντων τους ή κατά κατάχρηση της ιδιότητάς τους”. Η ρύθμιση αυτή συνιστά συμμόρφωση έπειτα από επανειλημμένες καταδίκες που έχει υποστεί η Ελλάδα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Όπως εξηγεί στο ΑΜΠΕ ο Ανδρ. Ποττάκης: «Στο παρελθόν ο ΣτΠ περίμενε την Ένορκη Διοικητική Εξέταση (ΕΔΕ) και τοποθετείτο επί της ΕΔΕ, αν ακολουθήθηκε π.χ. η σωστή διαδικασία. Τώρα, το εσωτερικό όργανο του πειθαρχικού ελέγχου των σωμάτων ασφαλείας θα περιμένει το πόρισμα του Συνηγόρου και θα μπορεί να το ανατρέψει μόνο με ειδική και επαρκή αιτιολογία. Αλλιώς θα πρέπει να το υιοθετεί. Λειτουργούμε κι εμείς ως οιονεί πειθαρχική αρχή: Χωρίς να επιβάλλουμε την ποινή, κάνουμε μια διερεύνηση επί της βασιμότητας του πειθαρχικού παραπτώματος, την οποία δεν θα μπορεί να ανατρέψει το εσωτερικό όργανο των σωμάτων ασφαλείας παρά μόνο με εξειδικευμένη αιτιολογία».
