Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
11.2°C18.1°C
2 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
10.6°C16.9°C
2 BF 67%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
10.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C16.4°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
9 °C
8.9°C14.6°C
0 BF 81%
Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ / Τα Προσφυγικά βρήκαν τη δική τους στέγη
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ / Τα Προσφυγικά βρήκαν τη δική τους στέγη

"Επιτρέψτε μου μια αναφορά σε ένα πρόσωπο το οποίο συνέδεσε με την επιστημονική του παρουσία και την πολιτική του δράση το όνομά του με αυτές τις πολυκατοικίες. Αναφέρομαι στην Άννη Βρυχέα, η οποία εδώ και κάποια χρόνια δεν βρίσκεται ανάμεσά μας. Όμως, υπήρξε το παράδειγμα του αγωνιστή της Ανανεωτικής Αριστεράς, του επιστήμονα ο οποίος συνδύασε την υπηρέτηση της θεωρίας και της γνώσης με συγκεκριμένες εναλλακτικές προτάσεις για το πώς οραματιζόμαστε την πόλη και πώς πρέπει να αξιοποιούμε τα ιστορικά της μνημεία».

Με τα λόγια αυτά ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Πάνος Σκουρλέτης, απέτισε χθες φόρο τιμής στους αγώνες που δόθηκαν επί χρόνια για τα Προσφυγικά της λεωφόρου Αλεξάνδρας και τώρα με κυβέρνηση της Αριστεράς φαίνεται πως δικαιώνονται. Μία μέρα πριν, οι τρεις βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Σεβαστάκης, Κωνσταντίνος Γαβρόγλου και Χαρά Καφαντάρη, έφεραν στη Βουλή τροπολογία με την οποία μεταβιβάζονται χωρίς αντάλλαγμα τα 177 διαμερίσματα του προσφυγικού συνοικισμού. Η τροπολογία έγινε βέβαια δεκτή από τον Πάνο Σκουρλέτη, που σε χθεσινή του τοποθέτηση αναφέρθηκε στους αγώνες που δόθηκαν επί χρόνια και στα πρόσωπα που συμμετείχαν και αφιέρωσαν το "είναι" τους.

Η Άννη Βρυχέα

Το πρόσωπο στο οποίο αναφέρθηκε ο Π. Σκουρλέτης, η Άννη Βρυχέα, αποτέλεσε εμβληματική φυσιογνωμία του κινήματος, ήταν ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς και καθηγήτρια της Αρχιτεκτονικής στο ΕΜΠ. Από την πρώτη στιγμή που αποφασίστηκε η κατεδάφισή τους το 1999 (επί υπουργίας Οικονομικών του Γιάννου Παπαντωνίου) βρέθηκε στον χώρο, συνέβαλε ώστε να οργανωθεί το κίνημα και μέχρι τον θάνατό της "έτρεχε" εκδηλώσεις και δράσεις. "Ήταν ο φύλακας άγγελός μας", λέει στην "Α" ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Ευταξιόπουλος που έχει ένα από τα 51 ιδιόκτητα διαμερίσματα των συνολικά 228 διαμερισμάτων στα Προσφυγικά και είναι απόγονος προσφύγων. Έξω από το σπίτι του υπάρχει ιστορική πλακέτα στην οποία αναγράφεται: Η κατοικία αυτή (όπως και οι υπόλοιπες 7) κατασκευάστηκε το 1934 από τον αρχιτέκτονα Κ. Λάσκαρη και τον πολιτ. μηχανικό Δ. Κυριακό. Το σύνολο των 228 διαμερισμάτων (50 τ.μ. το καθένα) αγοράστηκε με ευνοϊκούς όρους από πρόσφυγες.. Στις ταράτσες φαίνονται ακόμα τα σημάδια από τις οβίδες των Άγγλων στρατιωτών εναντίον των οχυρωμένων ανταρτών τον Δεκέμβρη του 1944.

Η ιστορία των Προσφυγικών

Τα Προσφυγικά -όπως μαρτυρά και η πλακέτα έξω από το σπίτι του Δ. Ευταξιόπουλου- έχουν στους τοίχους τους χαραγμένες μνήμες οκτώ δεκαετιών. Πρώτα αποτέλεσαν καταφύγιο για τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, μετά για τους αντάρτες του ΕΛΑΣ στα Δεκεμβριανά, στη συνέχεια για τους περιθωριοποιημένους των Ολυμπιακών Αγώνων και τα τελευταία χρόνια για τους κατατρεγμένους της οικονομικής και πολιτικής κρίσης.

Οι οκτώ πολυκατοικίες της λεωφόρου Αλεξάνδρας χτίστηκαν το διάστημα 1933-1935 σε δύο φάσεις, από τους Κ. Λάσκαρη και Δ. Κυριακό με σκοπό να στεγάσουν αποκλειστικά πρόσφυγες. Τα 288 διαμερίσματα αγοράστηκαν κατόπιν κλήρωσης από προσφυγικές οικογένειες Μικρασιατών και Ποντίων έναντι περίπου 80.000 δραχμών. Οι πολυκατοικίες είναι κατασκευασμένες σε στιλ Bauhaus, μακρόστενες, χωρίς κανένα εξωτερικό μορφολογικό στοιχείο, απολύτως λειτουργικές και χρηστικές.

Οι προτάσεις για το μέλλον

Το περίγραμμα του σχεδιασμού για το μέλλον δίνουν οι αγώνες που έγιναν στο παρελθόν, σύμφωνα με την αντιπεριφερειάρχη Ερμίνα Κυπριανίδου, που ανέφερε ότι είχαν πάντα "κοινό στόχο τη διατήρηση και αξιοποίηση των ιστορικών αυτών κτισμάτων, με άξονες την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, την κοινωνική χρησιμότητα, την ισορροπημένη ένταξή τους στις ανάγκες της ευρύτερης περιοχής".

Ορισμένες από τις προτάσεις στις οποίες συμφωνούν για περισσότερα από 15 χρόνια κάτοικοι, συλλογικότητες και επιστήμονες για τα 277 διαμερίσματα είναι οι εξής:

- Μια πολυκατοικία να χρησιμοποιηθεί ως Μουσείο Μικρασιατικής Μνήμης, εμβαδού περίπου 1.500 τ.μ.

- Μια πολυκατοικία να φιλοξενήσει έναντι μικρού ενοικίου γραφεία ΜΚΟ.

- Μια πολυκατοικία να φιλοξενήσει έναντι μικρού ενοικίου καλλιτεχνικά εργαστήρια, γκαλερί, αίθουσες τέχνης.

- Μισή πολυκατοικία (15 διαμερίσματα) να χρησιμοποιηθεί ως φοιτητική εστία για άπορους φοιτητές (30 άτομα).

- Η υπόλοιπη μισή (15 διαμερίσματα) να χρησιμοποιηθεί ως ξενώνας για τους συγγενείς των ασθενών από την επαρχία στον “Άγιο Σάββα”.

- Δύο πολυκατοικίες να χρησιμοποιηθούν ως κατοικίες -προσωρινώς ίσως- αστέγων. Εκτιμάται ότι σε αυτές θα μπορούν να φιλοξενηθούν περίπου 240 άτομα.

Το κόστος

Για την πλήρη ανακαίνιση όλων των διαμερισμάτων, κοινόχρηστων χώρων και όλων των όψεων έχει υπολογιστεί ότι το ανώτατο κόστος που απαιτείται φτάνει τα 5 εκατομμύρια ευρώ. Στο ποσό προστίθεται ένα εκατομμύριο ευρώ ακόμη για τη διαμόρφωση των 10 στρεμμάτων σε χώρους πρασίνου, με καθιστικά, φυτά, νερά, υπαίθριο θέατρο, παιδική χαρά, χώρους άθλησης και τη μερική κατάργηση των δύο ασφαλτοστρωμένων δρόμων και την αντίστοιχη διαμόρφωσή τους. Σημειώνεται ακόμη ότι στη χωμάτινη μεγάλη "αλάνα" μπορεί να κατασκευαστεί υπόγειο γκαράζ 2 ορόφων, που να φιλοξενεί μέχρι και 200 αυτοκίνητα προσφέροντας έσοδα. Το συγκεκριμένο έργο υπολογίζεται στο ένα εκατομμύριο ευρώ και το συνολικό κόστος για όλα τα έργα φτάνει, μάξιμουμ, τα 7 εκατομμύρια ευρώ.

Οι δυσκολίες

Πέραν του κόστους, σημαντική πρόκληση για τις αρμόδιες αρχές αποτελεί η λύση που θα βρεθεί για την κοινότητα των εκατοντάδων κατοίκων που έχει διαμορφωθεί όλα αυτά τα χρόνια στα Προσφυγικά. Σε αυτήν υπολογίζεται ότι ζουν περισσότερα από 350 άτομα, τα οποία συνυπάρχουν αρμονικά, παρ' ότι προέρχονται από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και εθνικότητες, ενώ έχει περιοριστεί αισθητά η εγκληματικότητα. Η σκέψη που υπάρχει είναι όσος κόσμος δεν μπορέσει να μείνει στις δύο πολυκατοικίες που προβλέπονται, να μετεγκατασταθεί σε κάποια από τα κλειστά, αχρησιμοποίητα διαμερίσματα που διαθέτει η Περιφέρεια Αττικής.

Τι λένε οι αρχιτέκτονες

Τον θετικό χαρακτήρα της απόφασης για τα προσφυγικά, υπογράμμισε με δήλωσή της στην "Α" η πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, Τόνια Κατερίνη, “διότι αφενός δεν γκρεμίζονται, αφετέρου αποφεύγεται ο κίνδυνος να ξεπουληθούν. Η κίνηση αυτή αποτελεί δικαίωση μεγάλου αγώνα, τόσο των κατοίκων της περιοχής όσο και του ευρύτερου επιστημονικού κόσμου, ο οποίος πέτυχε να κηρυχθούν διατηρητέα σε μια κινητοποίηση στην οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο η αρχιτεκτονική σχολή του ΕΜΠ". Η Τ. Κατερίνη έκανε και εκείνη ξεχωριστή αναφορά στην Άννη Βρυχέα και την Ελένη Πορτάλιου "πρόσωπα που πρωτοστάτησαν στους αγώνες", ενώ σχολιάζοντας τις ανακοινώσεις από την πλευρά της κυβέρνησης, τόνισε ότι δεν θα πρέπει τα κτήρια στα Προσφυγικά να αντιμετωπιστούν μόνο ως στοιχεία μνήμης και σε καμία περίπτωση, υπογράμμισε, δεν θα πρέπει να αντιμετωπιστούν ως άδεια κτήρια.

Από την πλευρά του, ο αρχιτέκτονας καθηγητής ΕΜΠ Νίκος Μπελαβίλας ανέφερε πως για πρώτη φορά "έγινε μια πραγματική κίνηση που έχει σκοπό τη διάσωση των Προσφυγικών". Όσον αφορά την αξία τους ανέφερε πως είναι το πιο εξαίρετο μοντερνιστικό συγκρότημα και αποτελεί συνάμα τη ναυαρχίδα της προσφυγικής κατοίκισης. Είπε ακόμη ότι σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις όπως το Λονδίνο, το Παρίσι και η Βιέννη αντίστοιχα κτιριακά συγκροτήματα έχουν αποκατασταθεί από καιρό και είναι "διαμάντια".

Κώστας Γαβρόγλου (βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ): Οι αγώνες κερδίζονται, αρκεί να δίνονται

Ο ένας από τους τρεις βουλευτές που υπέγραψαν την ιστορική τροπολογία ήταν ο Κώστας Γαβρόγλου. Σχολιάζοντας το βήμα που γίνεται είπε: Σε μέρες που υπήρξε μία λυσσαλέα αντίδραση με αφορμή την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων, η ρύθμιση για τα Προσφυγικά, δικαιώνει μακροχρόνιους αγώνες πολιτών που εδώ και πολλά χρόνια είχαν αντισταθεί στην "αξιοποίηση" των πολυκατοικιών. Κάτοικοι, αρχιτέκτονες, άλλοι μηχανικοί και πλήθος κόσμου αγωνίζονται πάνω από 20 χρόνια ώστε οι ιστορικές αυτές πολυκατοικίες να μετατραπούν σε χώρους που θα μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των αναγκών του Νοσοκομείου “Άγιος Σάββας”, αλλά και να μετατραπούν σε ζωντανούς χώρους διαφύλαξης της ιστορικής μνήμης της πόλης μας, σε χώρους πολλαπλών χρήσεων, συμπεριλαμβανομένης και της κατοίκησης. Πολλές συντρόφισσες και πολλοί σύντροφοι ανέτρεξαν στους αγώνες και της Άννης Βρυχέα, η οποία, όμως, πάντοτε τόνιζε τη συλλογικότητα αυτών των αγώνων. Η χθεσινή εξέλιξη δείχνει πως κάποιοι αγώνες κερδίζονται στη μακρά διάρκεια, αρκεί να είναι κάποιοι εκεί για να τους δώσουν.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL