ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ
"Εδώ θα βρεις τον νοσηλευτή, τον δημόσιο υπάλληλο, τον συγγραφέα. Δεν είμαστε οι 'μουντζούρηδες' που όλοι νομίζουν", μου λέει ο πρόεδρος του "Ερμή", του σωματείου ρακοσυλλεκτών Αθηνών - Πειραιώς, Καμπέρ Βαχτέτ, για τους ανθρώπους πίσω από τους πάγκους με τα λογής αντικείμενα που βρήκαν στους κάδους της πόλης. Πρόσφατα ο Δήμος Αθηναίων αποφάσισε να τους κάνει έξωση από τον Ελαιώνα, όπου κάθε Κυριακή πωλούν την πραμάτεια τους, για την οποία σηκώνονται νωρίς το πρωί ώστε να τη μαζέψουν και γυρίζουν σπίτι αργά το βράδυ, κάποιες φορές με άδεια χέρια και πάντα με βάρος στην καρδιά από τα υποτιμητικά σχόλια των περαστικών.
"Δεν μας είχαν πει τίποτα πριν, μόνο ότι είχαν γίνει κάποιες καταγγελίες για παραβατικές συμπεριφορές". Στην πορεία, αφού προηγήθηκε επίσκεψη στην Ευελπίδων ώστε με εισαγγελική παραγγελία να πιεστεί ο Δήμος να δώσει περισσότερα στοιχεία, διαπιστώθηκε ότι "είχε γίνει μια γενική καταγγελία που δεν αναφερόταν πουθενά στα σωματεία των ρακοσυλλεκτών".
Οι ρακοσυλλέκτες φοβούνται ότι την Κυριακή θα βρουν μπροστά τους τα ΜΑΤ και ακόμη περισσότερο φοβούνται ότι θα πρέπει να διασκορπιστούν στο μέλλον σε διάφορες γωνιές της πόλης για να βγει το μεροκάματο, έχοντας πάντα τον φόβο του κυνηγητού από την αστυνομία.
Ήταν χωματερή και το κάναμε σαράι
Η αγορά γίνεται κάθε Κυριακή επί της οδού Αγίου Πολυκάρπου 95. Παλιότερα, με διαβεβαιώνει ο Καμπέρ, το σημείο ήταν σκουπιδότοπος. "Χάρη και στη βοήθεια από τον δήμο, αλλά και με δικό μας μεράκι, το κάναμε σαράι". Σαράι σημαίνει παλάτι. Πολλοί από τους ρακοσυλλέκτες είναι μουσουλμάνοι με καταγωγή από την Κομοτηνή. Δεν τους εμπόδισε όμως αυτό να έχουν απόλυτα ειρηνική συνύπαρξη με τους χριστιανούς. "Είμαστε αδέρφια", λέει ο Καμπέρ. Αν μη τι άλλο, μετά τις τελευταίες εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, αποκτά διπλή αξία η ειρήνη που βλέπεις στους φτωχότερους.
Η αλληλεγγύη είναι επίσης χαρακτηριστικό γνώρισμα της αγοράς. "Έχουμε ως σωματείο 1.800 ενεργά και μη μέλη και 423 θέσεις. Όταν γεμίζει, το παζάρι, μικραίνουμε λίγο τις θέσεις να χωρέσουμε όλοι, από 2,5 μέτρα, για παράδειγμα, το κάνουμε 2 για κάθε πάγκο. Ενώ, αν δεν έρθει κάποιος, χρησιμοποιούμε τη θέση σαν μπαλαντέρ". Σε κάθε πάγκο στοιβάζονται εκτός από αντικείμενα και οι ελπίδες μιας οικογένειας. Σε κάθε πάγκο υπάρχει από πίσω μια ιστορία με πόνο. "Εγώ ξεκίνησα στην αρχή για την πλάκα, καθώς πουλούσα τηλεκάρτες από συλλογές που είχα. Μετά είδα την άλλη πλευρά. Δεν ήξερα τον πόνο που νιώθει ο ρακοσυλλέκτης όταν τον κοιτούν οι περαστικοί".
Όταν βγαίνεις στα σκουπίδια
Ο Καμπέρ, 34 χρονών, "βγήκε στα σκουπίδια" πριν 6 χρόνια. "Δεν πίστευα ποτέ ότι θα κάνω αυτό το επάγγελμα. Για να μαζεύω τα πράγματα χρησιμοποιώ ένα αυτοκίνητο που κάποτε το χρυσοπλήρωσα". Η δουλειά ξεκινά νωρίς το πρωί. Λίγο αφότου ο κόσμος έχει φύγει από το σπίτι του και έχει αφήσει τις σακούλες με τα σκουπίδια στους κάδους. "Κοιτάς μήπως πετάχτηκε κατά λάθος κανένα κόσμημα ή μήπως βρεις ακόμη και χρήματα". Συνήθως τα ευρήματα αφορούν παλιά αντικείμενα. Κάποια μάλιστα είναι μεγάλης αξίας. "Όμως εμείς δεν έχουμε τη γνώση να το καταλάβουμε. Για παράδειγμα, μπορεί να έχουμε ένα πίνακα που να τον δίνουμε 5 ευρώ και κάποιος που αναγνωρίζει την αξία του στη συνέχεια να τον πουλάει 15.000 ευρώ".
Στο παζάρι, λέει ο Καμπέρ, διασώζεται η ιστορία του ελληνισμού, καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που "έχουμε βρει έγγραφα και αντικείμενα των παλιότερων που δεν θέλουν οι νεότεροι. Συνήθως οι νέοι κρατούν μονάχα την ανάμνηση, τη φωτογραφία του παππού". Όσο για τους επισκέπτες του παζαριού, μπορείς να δεις τους πάντες. "Έρχονται από το χάραμα. Ειδικά όσοι ασχολούνται με την τέχνη και ψάχνουν πράγματα αξίας". Όσα πάλι αντικείμενα "μένουν", πετιούνται στους μπλε κάδους ανακύκλωσης που έχει βάλει ο Δήμος.
Αν ο Δήμος επιμείνει στην απόφαση του να "φύγει" η υπαίθρια αγορά, οι ρακοσυλλέκτες ζητούν να τους δοθεί τουλάχιστον το χρονικό περιθώριο ανεύρεσης καινούργιου χώρου για το παζάρι. Για τις δύσκολες ώρες που ζουν, λένε ότι ο μόνος φόβος τους μέχρι να γίνει γνωστή η απόφαση ήταν η βροχή, που θα σήμαινε και τη ματαίωση της αγοράς. Τώρα είναι και ο Καμίνης...
