Σπουδαίας τέχνης και τεχνικής επιτάφιους, τα ιερά πέπλα που χρησιμοποιούνται τη Μεγάλη Παρασκευή στο τελετουργικό της Ορθόδοξης Εκκλησίας παρουσιάζει η έκθεση που εγκαινιάζεται την Παρασκευή 19 Απριλίου, στις 7 μ.μ., στο Μουσείο Αργυροτεχνίας Ιωαννίνων, στην Ακρόπολη του Ιτς Καλέ, στο Κάστρο της πόλης.
Η έκθεση, που έχει τον τίτλο «Κεντητοί επιτάφιοι στα Ιωάννινα, 18ος και 19ος αι.», περιλαμβάνει έργα που αποδίδονται σε εργαστήρια της Κωνσταντινούπολης και της Βιέννης, τα οποία προτιμούσαν οι Γιαννιώτες έμποροι και επαγγελματίες της εποχής για τις παραγγελίες τους. Πλαισιώνεται από ψηφιακές εφαρμογές και οπτικοακουστικές παραγωγές, οι οποίες αποκαλύπτουν μυστικά της χρυσοκεντητικής.
Τα εκκλησιαστικά αυτά κεντήματα και έργα τέχνης είναι μοναδικά για τον συμβολισμό, την εικονογραφία και την τεχνοτροπία τους και αναδεικνύουν στοιχεία της εποχής κατά την οποία φιλοτεχνήθηκαν.
Το λειτουργικό αυτό άμφιο απέκτησε επικήδειο νόημα από τον 14ο αιώνα και αποτελεί εξέλιξη του καλύμματος που ονομάζεται αήρ. Για την κατασκευή του και τη διακόσμησή του χρησιμοποιούνταν πολυτελή υλικά (σατέν, βελούδο, μεταξωτά νήματα, αργυρά και επίχρυσα σύρματα, πούλιες, ημιπολύτιμοι λίθοι, μαργαριτάρια), τα οποία, σε συνδυασμό με τη χρονοβόρα εργασία του κεντητή ή της κεντήστρας, ανέβαζαν το κόστος του εργόχειρου. Η προσφορά χρυσοκέντητων αμφίων σε ναούς ή μονές προσέδιδε μεγάλο κύρος στους δωρητές, που μπορεί να ήταν ιδιώτες ή και ομάδες πιστών.
Αρχικά, ο εικονογραφικός διάκοσμος του επιταφίου ήταν λιτός, προβάλλοντας το θεολογικό περιεχόμενο της σταυρικής θυσίας, δηλαδή τη Θεία Ευχαριστία, που αποδίδεται εικονογραφικά με τον Χριστό νεκρό. Σταδιακά, προστέθηκαν στοιχεία όπως ο Σταυρός και τα πρόσωπα του Επιτάφιου Θρήνου (η Θεοτόκος, οι μυροφόρες, ο μαθητής Ιωάννης κ.ά.), ενώ κατά τον 18ο και 19ο αιώνα οι παραστάσεις γίνονται πολυάνθρωπες.
Η έκθεση, που θα διαρκέσει έως και τις 17 Ιουνίου, σε επιστημονική επιμέλεια της δρ Έλενας Παπασταύρου, βυζαντινολόγου- ιστορικού τέχνης, εμπλουτίζεται με αμφιπρόσωπη εικόνα του 14ου αι. με παράσταση Άκρας Ταπείνωσης και Παναγίας Οδηγήτριας, καθώς και με ιερά σκεύη που σχετίζονται με τη λειτουργία του επιταφίου.
Συνδιοργανωτές είναι η Ιερά Μητρόπολη Ιωαννίνων, το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων.
